GDCD 8 Bài 9: Góp phần xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư

a. Câu chuyện 1

Các tục lệ ở một số nơi nước ta:

- Trẻ em không được đi học

- Mê tín dị đoan

- Tảo hôn, sinh nhiều con

- Các tệ nạn xã hội

- Ma chay linh đình

=> Sinh ra đói nghèo.

b. Câu chuyện 2

Sụ thay đổi tiến bộ ở nhiều làng bản:

- Làng sạch sẽ, dùng nước sạch

- Trẻ em được đi học, phổ cập giáo dục tiểu học, xóa mù chữ.

- Người ốm được đưa đến trạm xá

- Đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau.

- An ninh trật tự được đảm bảo

- Xóa bỏ những phong tục tập quán lạc hậu

=> Người dân yên tâm sản xuất, đời sống văn hóa tinh thần được nâng cao.

=>  Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là việc làm cần thiết và có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống của người dân và sự phát triển, giữ vững bản sắc văn hoá của dân tộc ta.

a. Khái niệm

- Cộng đồng dân cư là toàn thể những người cùng sinh sống trong một khu vực, gắn bó thành một khối, giữa họ có sự liên kết và hợp tác với nhau để cùng thực hiện lợi ích của mình và lợi ích chung.

- Xây dựng văn hóa ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống văn hóa tinh thần ngày càng lành mạnh, phong phú như giữ gìn trật tự an ninh, vệ sinh nơi ở, bảo vệ cảnh quan xanh sạch đẹp; xây dựng tình đoàn kết xóm giềng; bài trừ phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tích cực phòng, chống các tệ nạn xã hội.

b. Ý nghĩa

- Góp phần làm cho cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

- Bảo vệ và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc.

c. Trách nhiệm của học sinh

- Tránh những việc làm xấu.

- Tham gia những hoạt động vừa sức trong việc xây dựng nếp sống văn hóa do thôn xóm tổ chức.

Câu 1: Theo em, những biểu hiện nào sau đây là xây dựng nếp sống văn hoá (và ngược lại) ? Vì sao?

a) Các gia đình giúp nhau làm kinh tế, xoá đói giảm nghèo ;

b) Trẻ em tụ tập ở quán xá, la cà ngoài đường ;

c) Bỏ trồng cây thuốc phiện ;

d) Trẻ em đến tuổi đi học đều đến trường ;

đ) Sinh đẻ có kế hoạch ;

e) Tổ chức cưới xin, ma chay linh đình ;

g) Trồng cây ở đường làng, ngõ xóm ;

h) Tảo hôn (lấy vợ, lấy chồng trước tuổi mà pháp luật quy định) ;

i) Tích cực đọc sách báo ;

k) Làm vệ sinh đường phố, làng, xóm ;

l) Chữa bệnh bằng cúng bái, bùa phép ;

m) Tụ tập đánh bạc, chích hút ma tuý ;

n) Nghe và tuyên truyền tin đồn nhảm ;

o) Xây dựng điểm vui chơi cho trẻ em.

Gợi ý trả lời

- Những biểu hiện xây dựng nếp sống văn hóa: (a), (c), (d), (đ), (g), (i), (k), (o).

- Những biểu hiện không xây dựng nếp sống văn hóa: (b), (e), (l), (h), (m), (n).

Câu 2: Em có nhận xét gì về nếp sống văn hoá nơi gia đình em ở ? Lấy một vài ví dụ về những việc mà theo em là góp phần xây dựng nếp sống văn hoá và ngược lại.

Gợi ý trả lời

Nơi em ở là khu tập thể trung tâm thành phố, các hộ gia đình đều được công nhận là gia đình văn hóa, mọi người đoàn kết thương yêu nhau, giúp đỡ nhau khi khó khăn hoạn nạn, chia xẻ với nhau niềm vui, nỗi buồn. Động viên nhau thực hiện nếp sống văn minh như:

- Giữ vệ sinh chung, không vất rác bừa bãi;

- Không mê tín dị đoan;

- Treo cờ Tổ quốc nhân dịp những ngày lễ lớn;

- Giữ gìn trật tự trị an trong khu tập thể;

- Động viên con, em thi đua học tập tốt, làm tốt nghĩa vụ quân sự khi có lệnh nhập ngũ...

- Không to tiếng với nhau khi có sự xích mích giữa các gia đình...

- Thực hiện sinh đẻ có kế hoạch.

Câu 3: Em hãy tự nhận xét bản thân và gia đình em đã có những việc làm nào đúng, việc làm nào sai trong việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng ?

Gợi ý trả lời

- Việc làm đúng của bản thân em và gia đình:

+ Thực hiện chủ trương đường lối của Đảng và nhà nước;

+ Ủng hộ đồng bào lũ lụt;

+ Có ý thức giữ vệ sinh, làm sạch đẹp môi trường sống;

+ Hàng tháng đóng đầy đủ tiền vệ sinh môi trường;

+ Tiết kiệm điện, nước, tiết kiệm khi tổ chức đám cưới, đám tang;

+ Gia đình hạnh phúc: Bố mẹ con cái thương yêu nhau, con cái học hành chăm ngoan;

+ Thực hiện đúng quy ước của khu phố, tổ dân phố...

- Những việc làm chưa đúng của gia đình:

+ Chưa vận động được bà con tính tiết kiệm khi tổ chức đám cưới, đám tang;

+ Chưa vận động được bà con sinh đẻ kế hoạch;

+ Thỉnh thoảng mẹ vẫn còn đi xem bói, xin xăm.

- Bản thân em:

+ Nhiều lúc còn ham chơi;

+ Làm việc chưa có kế hoạch;

+ Thỉnh thoảng còn la cà hàng quán.

Bài học giúp học sinh hiểu được thế nào là cộng đồng dân cư và xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư; ý nghĩa của việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư và trách nhiệm của học sinh trong việc tham gia xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng.