Giải bài tập SGK Vật lý 8 Bài 22: Dẫn nhiệt

Trong thí nghiệm ở hình 22.1, các đinh a, b, c, d, e được gắn bằng sáp vào thanh đồng AB: Dùng đèn cồn đun nóng đầu A của thanh đồng. Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra. Các đinh rơi xuống chứng tỏ điều gì?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt năng từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác

Hướng dẫn giải

Điều này chứng tỏ khi nung nóng đầu A, nhiệt lượng đã được thanh đồng truyền đi đến mọi điểm và làm cho sáp nóng lên và bị chảy ra thành chất lỏng.

Các đinh rơi xuống trước, sau theo thứ tự nào?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt năng từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác

Hướng dẫn giải

Theo thứ tự từ a, b, c, d và e.

Hãy dựa vào thứ tự rơi xuống của các đinh để mô tả sự truyền nhiệt năng trong thanh đồng AB.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Các đinh rơi từ nơi gần nguồn nhiệt đến nơi xa nguồn nhiệt.

Hướng dẫn giải

Các đinh rơi theo thứ tự a, b, c, d và e chứng tỏ nhiệt năng được truyền từ phần nóng hơn sang phần ít nóng hơn (từ A sang B).

Hãy dựa vào thí nghiệm sau: Dùng đèn cồn đun nóng đồng thời các thanh đồng, nhôm, thủy tinh có gắn đinh ở đầu (H.22.2). Hỏi các đinh gắn ở đầu các thanh có rơi xuống đồng thời không? Hiện tượng này chứng tỏ điều gì?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.

Hướng dẫn giải

Các đinh gắn ở đầu thanh không bị rơi xuống đồng thời. Hiện tượng này chứng tỏ kim loại dẫn nhiệt tốt hơn thủy tinh.

Hãy dựa vào thí nghiệm trên để so sánh tính dẫn nhiệt của đồng, nhôm, thủy tinh. Chất nào dẫn nhiệt tốt nhất, chất nào dẫn nhiệt kém nhất? Từ đó có thế rút ra kết luận gì?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.

Hướng dẫn giải

• Trong ba chất này thì đồng dẫn nhiệt tốt nhất, thủy tinh dẫn nhiệt kém nhất.
• Kết luận: Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.

Dùng đèn cồn đun nóng miệng một ống nghiệm trong có đựng nước, dưới đáy có một cục sáp (H.22.3). Khi nước ở phần trên của ống nghiệm bắt đầu sôi thì cục sáp ở đáy ống nghiệm có bị nóng chảy không? Từ thí nghiệm này có thế rút ra nhận xét gì về tính dẫn nhiệt của chất lỏng?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: chất lỏng dẫn nhiệt kém

Hướng dẫn giải

• Cục sáp ở đáy ống nghiệm không bị nóng chảy.
• Từ đó có thể rút ra nhận xét: Chất lỏng dẫn nhiệt kém.

Dùng đèn cồn đun nóng đáy một ống nghiệm trong có không khí, ở nút có gắn một cục sáp (H.22.4). Khi đáy ống nghiệm đã nóng thì miếng sáp gắn ở nút ống nghiệm có bị nóng chảy không? Từ thí nghiệm này có thể rút ra nhận xét gì về tính dẫn nhiệt của chất khí?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: chất khí dẫn nhiệt kém

Hướng dẫn giải

• Miếng sáp ở gần miệng ống nghiệm không bị nóng chảy.
• Từ đó có thể rút ra kết luận: Chất khí dẫn nhiệt kém.

Tìm 3 ví dụ hiện tượng dẫn nhiệt.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt năng từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác

Hướng dẫn giải

 Ví dụ về hiện tượng dẫn nhiệt:

• Nhúng một đầu chiếc thìa bằng bạc vào một cốc nước sôi ta có cảm giác tay nóng lên. Thìa bạc đã truyền nhiệt từ nước nóng sang tay ta.
• Dùng một que sắt đưa một đầu vào bếp than đang cháy, một lúc sau cầm vào đầu còn lại ta thấy nóng tay. Thanh sắt đã dẫn nhiệt từ bếp than sang tay ta.
• Khi đun nước trong ấm, nước sẽ nóng dần lên nếu thò một ngón tay vào nước ta thấy ấm tay. Nước đă truyền nhiệt từ lửa sang tay ta.

Tại sao nồi, xoong thường làm bằng kim loại, còn bát đĩa thường là bằng sứ?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: 

• Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt.
• Chất rắn dẫn nhiệt tốt. Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.

Hướng dẫn giải

• Nồi, xoong dùng để nấu chín thức ăn. Làm nồi xoong bằng kim loại vì kim loại dẫn nhiệt tốt làm cho thức ăn nhanh chín.
• Bát đĩa dùng để đựng thức ăn, muốn cho thức ăn lâu bị nguội thì bát đĩa làm bằng sứ là tốt nhất vì sứ là chất dẫn nhiệt kém, thêm vào đó nếu ta cầm bát đĩa sứ đựng thức ăn nóng thì sẽ không bị phỏng tay.

Tại sao về mùa đông mặc nhiều áo mỏng ấm hơn mặc một áo dày?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: 

- Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt.

- Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém.

Hướng dẫn giải

Tác dụng của áo trong mùa lạnh là giữ nhiệt cho cơ thể. Nếu mặc cùng một lúc nhiều áo mỏng sẽ tạo ra được các lớp không khí khác nhau giữa các lớp áo, các lớp không khí này dẫn nhiệt rất kém nên có thể giữ ấm cho cơ thể tốt hơn.

Về mùa nào chim thường hay đứng xù lông? Tại sao?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: 

- Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt.

- Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém.

Hướng dẫn giải

Về mùa đông chim thường hay đứng xù lông vì mùa đông, thời tiết lạnh, chim xù lông đế tạo ra các lớp không khí dẫn nhiệt kém giữa các lông chim, điều này giúp chim được giữ ấm hơn.

Tại sao trong những ngày rét sờ vào kim loại ta lại thấy lạnh, còn trong những ngày nắng nóng sờ vào kim loại ta lại thấy nóng?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: 

- Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt.

- Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém.

Hướng dẫn giải

• Kim loại là chất dẫn nhiệt rất tốt. Vào những ngày trời lạnh, nhiệt độ bên ngoài thấp hơn nhiệt độ của cơ thể nên khi sờ vào kim loại, nhiệt truyền từ cơ thể sang kim loại và bị phân tán nhanh, làm cho ta có cảm giác bị lạnh đi một cách nhanh chóng.
• Ngược lại vào những ngày nóng, nhiệt độ của kim loại bên ngoài cao hơn nhiệt độ của cơ thể. Khi chạm vào kim loại, nhiệt lượng truyền từ kim loại sang cơ thể làm cho ta có cảm giác nóng lên.