Giải bài tập SGK Địa lí 11 Bài 9: Tự nhiên, dân cư và tình hình phát triển kinh tế Nhật Bản

Phân tích những thuận lợi và khó khăn của vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên Nhật Bản đối với phát triển kinh tế.

Phương pháp giải

Dựa vào đặc điểm về vị trí địa lí, địa hình, sông ngòi, khí hậu, khoáng sản để chỉ ra những mặt thuận lợi và khó khăn của Nhật Bản đối với phát triển kinh tế.

Gợi ý trả lời

• Thuận lợi:

- Nằm ở Đông Á, gần với Trung Quốc và các nước Đông Nam Á – khu vực có nền kinh tế phát triển năng động bậc nhất thế giới

- Đồng bằng đất đai màu mỡ thuân lợi cho phát triển nông nghiệp.

- Bờ biển: dài (khoảng 29750km), bị chia cắt tạo thành nhiều vinh, thuận lợi cho xây dựng hải cảng, tàu bè trú ngụ. Tại các vùng biển quanh quần đảo Nhật Bản có các dòng biển nóng và lạnh gặp nhau, tạo nên những ngư trường lớn giàu tôm, cá....

- Nằm trong khu vực khí hậu gió mùa, mưa nhiều. Phía bắc có khí hậu ôn đới, phía nam có khí hậu cận nhiệt đới, tạo điều kiện cho đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp.

- Sông ngòi: chủ yếu là sông nhỏ, ngắn, dốc, có giá trị thủy điện.

• Khó khăn:

- Diện tích đất nông nghiệp ít 4,2 triệu ha=> thâm canh, canh tác trên sườn núi.

- Thảm họa động đất, sóng thần, bão nhiệt đới, bão tuyết.

- Nghèo tài nguyên khoáng sản.

Chứng minh rằng dân số Nhật Bản đang già hóa.

Phương pháp giải

Dựa vào đặc điểm dân số Nhật Bản theo các nhóm tuổi từ 0-14 tuổi, 65 tuổi trở lên và tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên để chứng minh dân số Nhật Bản đang già hóa.

Gợi ý trả lời

Dân số Nhật Bản đang già hóa:

- Nhóm 0-14 tuổi: giảm nhanh từ 35,4% (1950) xuống 13,9% (2005).

- Nhóm tuổi 65 tuổi trở lên: tăng nhanh từ 5% (1950) lên 19,2% (2005).

- Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên chỉ còn ở mức 0,1% (2005).

Dựa vào bảng 9.3, vẽ biểu đồ đường thể hiện tốc độ tăng GDP của Nhật Bản giai đọan 1990 – 2005. Kết hợp với bảng 9.2, so sánh tốc độ phát triển kinh tế Nhật Bản giai đọan 1950 – 1973 và 1990 – 2005.

Phương pháp giải

- Dựa vào tỉ lệ phăm về tốc độ tăng GDP để vẽ biểu đồ đường thể hiện tốc độ tăng GDP của Nhật Bản giai đọan 1990 – 2005.

- Dựa vào sự biến thiên của biểu đồ đã vẽ để so sánh tốc độ phát triển kinh tế Nhật Bản theo yêu cầu đề bài.

Gợi ý trả lời

Nhận xét:

- So sánh tốc độ phát triển kinh tế:

+ Giai đọan 1950 – 1973: tốc độ tăng trưởng GDP của Nhật Bản có xu hướng giảm, giảm từ 18,8%(1950 – 1954) xuống còn 7,8% (1970 – 1973), giảm đi 11%.

+ Giai đọan 1990 – 2005: Tốc độ tăng trưởng GDP của Nhật bản cũng có xu hướng giảm nhưng lại nhiều biến động hơn. Tốc độ trăng trưởng giảm xuống rất thấp từ 5,1% (1990) xuống còn 2,5% (2005); giảm đi 2,6%. Có năm giảm xuống rất thấp chỉ còn 0,4% (2001).