Giải bài tập SGK Sinh học 10 Nâng Cao Bài 1: Các cấp tổ chức của thế giới sống

- Hãy nêu các cấp tổ chức chính của hệ sống theo thứ tự từ thấp đến cao và mối tương quan giữa các cấp đó.

Phương pháp giải

- Xem lại các cấp tổ chức thế giới sống, trình bày các cấp tổ chức chính của hệ sống theo thứ tự từ thấp đến cao và mối tương quan giữa các cấp đó.

Hướng dẫn giải

- Các cấp tổ chức chính của hệ thống sống:

+ Tế bào là đơn vị tổ chức cơ bản của sự sống. Tất cả vi khuẩn, nguyên sinh vật, nấm, thực vật cũng như động vật đều có cấu tạo tế bào. Các hoạt động sống đều diễn ra trong tế bào dù là của cơ thể đơn bào hay đa bào.

+ Cơ thể là cấp tổ chức sống riêng lẻ độc lập (cá thể) có cấu tạo từ một đến hàng trăm nghìn tỉ tế bào, tồn tại và thích nghi với những điều kiện nhất định của môi trường. Người ta phân biệt cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào.

+ Quần thể - loài: các cá thể thuộc cùng một loài tập hợp sống chung với nhau trong một vùng địa lí nhất định tạo nên cấp quần thể.

+ Quần xã là cấp độ tổ chức gồm nhiều quần thể thuộc các loài khác nhau cùng chung sống trong một vùng địa lí nhất định. Trong quần xã có sự tương tác giữa các cá thể cùng loài hoặc khác loài và mối tương tác giữa các quần thể khác loài, chúng giữ được sự cân bằng động trong mối tương tác lẫn nhau để cùng tồn tại.

+ Hệ sinh thái - sinh quyển: Tập hợp tất cả các quần xã sống trong khí quyển, thuỷ quyển, địa quyển tạo nên sinh quyển của Trái Đất. Sinh quyển bao gồm nhiều hệ sinh thái khác nhau.

+ Hệ sinh thái: Các sinh vật trong quần xã không chỉ tương tác lẫn nhau mà còn tương tác với môi trường sống của chúng. Sinh vật và môi trường, chúng sống trong đó tạo nên một thể thống nhất được gọi là hệ sinh thái.

+ Sinh quyển: Tập hợp tất cả các hệ sinh thái trong khí quyển, thuỷ quyển, địa quyển tạo nên sinh quyển của Trái Đất. Đó là cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của hệ thống sống.

- Tương quan về cấu trúc và chức năng sống: Cấp cao bao gồm thành phần cấp thấp, hoạt động sống của cấp cao phụ thuộc vào mối tương tác trong hoạt động của các cấu thành cấp thấp.

- Tại sao xem tế bào là cấp tổ chức cơ bản của các cơ thể sống?

Phương pháp giải

- Xem lại các cấp tổ chức thế giới sống, giải thích tại sao tế bào được xem là cấp tổ chức cơ bản của các cơ thể sống.

Hướng dẫn giải

- Tế bào là cấp tổ chức cơ bản của sự sống, bởi vì tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của tất cả cơ thể sống và sự sống chỉ thể hiện khi xuất hiện tổ chức tế bào. Các đại phân tử trong tế bào chưa sống. Chúng chỉ thể hiện chức năng sống trong tổ chức tế bào.

- Hãy chọn đáp án đúng nhất. Cơ thể người gồm những cấp độ tổ chức nào dưới đây?

a) Tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan

b) Quần thể

c) Cơ quan

d) Quần xã

đ) Mô

e) Hệ cơ quan

Phương pháp giải

- Xem lại các cấp tổ chức cấu tạo cơ thể người.

Hướng dẫn giải

- Cơ thể người gồm những cấp độ tổ chức: Tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan.

• Chọn a.

- Cho biết: Con la (là con của lừa lai với ngựa) thường bất thụ (không có khả năng sinh con), hãy chọn đáp án đúng sau đây:

a) Lừa và ngựa thuộc cùng một loài.

b) Lừa và ngựa thuộc hai loài khác nhau.

Phương pháp giải

- Con lai bất thụ vì bộ NST đơn của bố và mẹ chúng không tương thích với nhau trong quá trình hình thành giao tử dẫn đến con lai không có khả năng sinh sản.

Hướng dẫn giải

- Lừa và ngựa thuộc hai loài khác nhau. Con la (là con của lừa lai với ngựa) thường bất thụ (không có khả năng sinh con)

→ Đáp án b.

- Hãy điền vào ô trống cấp tổ chức thích hợp:

" Nhiều cá thể cùng loài sống trong vùng địa lí nhất định tạo nên…………… Nhiều quần thể thuộc các loài khác nhau sống chung trong vùng địa lí nhất định tạo nên…………"

Phương pháp giải

- Xem lại các cấp tổ chức của cơ thể sống.

Hướng dẫn giải

- " Nhiều cá thể cùng loài sống trong vùng địa lí nhất định tạo nên quần thể. Nhiều quần thể thuộc các loài khác nhau sống chung trong vùng địa lí nhất định tạo nên quần xã "

• Đáp án: Cụm từ lần lượt là quần thể, quần xã.

- Cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của sự sống là gì? Thế nào là hệ sinh thái?

Phương pháp giải

- Xem lại các cấp tổ chức của cơ thể sống. Trình bày khái niệm cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của sự sống, khái niệm hệ sinh thái.

Hướng dẫn giải

- Cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của sự sống là hệ sinh thái - sinh quyển.
- Hệ sinh thái là hệ bao gồm sinh vật (ở tất cả các cấp độ tổ chức) cùng với điều kiện sống của chúng.