Giải bài tập SGK Vật lý 6 Bài 19: Sự nở vì nhiệt của chất lỏng

Có hiện tượng gì xảy ra với mực nước trong ống thuỷ tinh khi ta đặt bình vào chậu nước nóng? Giải thích.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Hướng dẫn giải

Mực nước màu trong ống thủy tinh dâng lên, vì khi nước trong bình được làm nóng, nước nở ra làm tăng thể tích nước.

Nếu sau đó ta đặ bình cầu vào nước lạnh thì sẽ có hiện tượng gì xảy ra với mực nước trong ống thuỷ tinh? Hãy dự đoán và làm thí nghiệm kiểm chứng?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Hướng dẫn giải

Mực nước hạ xuống, vì nước lạnh đi, co lại.

Hãy quan sát hình 19.3 mô tả thí nghiệm về sự nở vì nhiệt của các chất lỏng khác nhau và rút ra nhận xét.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm:

- Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
- Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.

Hướng dẫn giải

Thí nghiệm được mô tả như sau:

• Có 3 bình cầu bên trong mỗi bình chứa 1 chất lỏng khác nhau (Rượu, Dầu, Nước) mỗi bình cắm 1 ống thủy tinh.

• Cho 3 bình vào nước nóng ta thấy mực nước trong ống thủy tinh thay đổi so với ban đầu.

• Bình cầu đựng rượu có mực nước trong ống thủy tinh dâng lên cao nhất, mực nước trong ống thủy tinh đựng dầu giảm xuống. Còn bình cầu đựng nước có mực nước trong ống thủy tinh dâng lên gấp đôi so với ban đầu.

Vậy, ta rút ra được kết luận:

Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.

Chọn từ thích hợp để điền vào chỗ trống của các câu sau:

a) Thể tích nước trong bình (1)........... khi nóng lê, (2).............. khi lạnh đi.

b) Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt (3).............

Các từ để điền:

- Tăng

- Giảm

- Giống nhau

- Không giống nhau

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm:

- Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
- Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.

Hướng dẫn giải

a) Thể tích nước trong bình tăng khi nóng lên, giảm khi lạnh đi.

b) Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt không giống nhau.

Vậy, từ cần điền vào chỗ trống là:

(1) Tăng;

(2) Giảm;

(3) Không giống nhau.

Vì sao khi đun nước, ta không nên đổ đầy ấm?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Hướng dẫn giải

Khi đun nước, ta không nên đổ thật đầy ấm vì do tính chất "chất lỏng nở ra khi nóng lên và chất lỏng nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn", sẽ làm nước tràn ra ngoài khi nước nóng lên và nở ra.

Tại sao người ta không đóng chai nước ngọt thật đầy?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Hướng dẫn giải

Sỡ dĩ người ta không đóng chai nước ngọt thật đầy vì để tránh trường hợp: nhiệt độ nơi sản xuất thấp hơn nơi bảo quản nước ngọt làm thể tích nước ngọt trong chai nở ra có thể làm bung nút chai, khó bảo quản nước ngọt thật lâu.

Nếu trong thí nghiệm mô tả ở hình 19.1, ta cắm hai ống có tiết diện khác nhau vào hai bình có dung tích bằng nhau và đựng cùng một lượng chất lỏng, thì khi tăng nhiệt độ của hai bình lên như nhau, mực chất lỏng trong hai ống có dâng cao như nhau không? Tại sao?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Hướng dẫn giải

• Mực chất lỏng trong ống nhỏ dâng lên nhiều hơn.

• Vì thể tích chất lỏng ở hai bình tăng lên như nhau nên ở ống có tiết diện nhỏ hơn thì chiều cao cột chất lỏng phải lớn hơn.