Giải Tập bản đồ Địa lí 12 Bài 28: Vấn đề tổ chức lãnh thổ công nghiệp

Căn cứ vào kiến thức đã học, hãy nêu những đặc điểm chính của một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp.

Phương pháp giải

Để hoàn thành bảng trên cần nắm được  những đặc điểm chính của một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp:

- Điểm công nghiệp

- Khu công nghiệp

- Trung tâm công nghiệp

- Vùng công nghiệp

Hướng dẫn giải

Điền các cụm từ dưới đây vào ô trống thích hợp trong sơ đồ sau:

A. Điều kiện kinh tế - xã hội

B. Các điều kiện khác (chính sách, vốn và thị trường trongg nước…)

C. Công nghệ

D. Sự hợp tác quốc tế

E. Nguồn nước

F. Tài nguyên thiên nhiên

G. Dân cư và lao động

H. Trung tâm kinh tế và mạng lưới đô thị

I. Tổ chức quản lí

J. Khoáng sản

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng tới tổ chức lãnh thổ công nghiệp để hoàn thành sơ đồ:

- Bên trong: vị trí địa lí, tài nguyên thiên nhiên, điều kiện kinh tế- xã hội

- Bên ngoài: thị trường, hợp tác quốc tế

Hướng dẫn giải

Dựa vào hình 26.2 trong SGK Địa lí 12, hoặc Át lát địa lí Việt Nam, em hãy:

Nêu cơ cấu ngành của 2 trung tâm công nghiệp hàng đầu ở nước ta:

1. Hà Nội: ........

2. TP. Hồ Chí Minh: .............

Kể tên 4 trung tâm công nghiệp có quy mô lớn ở nước ta và cơ cấu ngành của mỗi trung tâm:

Kể tên 5 trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình và 5 trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ ở nước ta.

Các trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình: ...............

Các trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ: ..................

Phương pháp giải

Cần có kĩ năng khai thác lược đồ để xác định:

- Cơ cấu ngành của 2 trung tâm công nghiệp hàng đầu: Hà Nội, Hồ Chí Minh

- Cơ cấu ngành của 4 trung tâm công nghiệp có quy mô lớn: Hải Phòng, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một, Biên Hòa

- 5 trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình và nhỏ

Hướng dẫn giải

- Cơ cấu ngành của 2 trung tâm công nghiệp hàng đầu ở nước ta:

+ 1. Hà Nội: dệt may, thực phẩm; khai thác và chế biến gỗ; cơ khí, điện tử, hóa chất, ô tô, luyện kim đen, vật liệu xây dựng.

+ 2. TP. Hồ Chí Minh: luyện kim đen, màu; cơ khí điện tử; hóa chất; đóng tàu; ô tô; vật liệu xây dựng; khai thác và chế biến lâm sản; dệt may, thực phẩm.

- Tên 4 trung tâm công nghiệp có quy mô lớn ở nước ta và cơ cấu ngành của mỗi trung tâm:

+ Hải Phòng: vật liệu xây dựng; dệt may, thực phẩm; cơ khí, điện tử; luyện kim đen; nhiệt điện.

+ Vũng Tàu: luyện kim đen, cơ khí, hóa chất, dệt may, thực phẩm, nhiệt điện, đóng tàu, vật liệu xây dựng.

+ Thủ Dầu Một: khai thác và chế biến lâm sản, cơ khí, điện tử,hóa chất, dệt may, thực phẩm, vật liệu xây dựng.

+ Biên Hòa: khai thác và chế biến lâm sản, cơ khí, điện tử,hóa chất, dệt may, thực phẩm, vật liệu xây dựng.

- Tên 5 trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình và 5 trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ ở nước ta.

+ Các trung tâm công nghiệp có quy mô trung bình: Hạ Long, Thái Nguyên, Đà Nẵng, Nha Trang, Cần Thơ.

+ Các trung tâm công nghiệp có quy mô nhỏ: Nam Định, Vinh, Quy Nhơn, Ninh Bình, Hải Dương.

Từ kiến thức đã học, hãy giải thích:

- Vì sao các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng và duyên hải miền Trung?

- Vì sao Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai trung tâm công nghiệp lớn nhất cả nước?

Phương pháp giải

- Để giải thích các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng và duyên hải miền Trung dựa vào: vị trí địa lí, nguồn nguyên liệu nông, lâm, thủy sản, nguồn lao động, cơ sở hạ tầng,...

- Để giải thích Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai trung tâm công nghiệp lớn nhất cả nước, ta dựa vào yếu tố: đây là vùng kinh tế trọng điểm, hai đầu mối giao thông vận tải lớn nhất, thuận lợi về tự nhiên và kinh tế- xã hội,...

Hướng dẫn giải

- Các khu công nghiệp tập trung lại phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng và duyên hải miền Trung là do:

+ Đây là những vùng nằm trong các vùng kinh kinh tế trọng điểm (phía Bắc, miền Trung và phía Nam) nên được nhà nước tập trung đầu tư.

+ Có nguồn nguyên liệu nông, lâm, thủy sản tại chỗ phong phú.

+ Nguồn lao động dồi dào, có chất lượng cao, người dân sớm tiếp cận với kinh tế thị trường nên thích ứng nhanh chóng trong quá trình đổi mới.

+ Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất – kĩ thuật phục vụ công nghiệp khá tốt.

+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn ở trong và ngoài nước.

- Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai trung tâm công nghiệp lớn nhất cả nước vì hội tụ những thuận lợi về tự nhiên, kinh tế - xã hội:

+ Thuộc vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc và phía Nam, là hai đầu mối giao thông vận tải lớn nhất cả nước; gần các cảng biển lớn; gần các vùng giàu có về nguyên, nhiên liệu.

+ Về tự nhiên: khí hậu nhiệt đới, địa hình đồng bằng rộng lớn bằng phẳng thuận lợi để xây dựng các nhà máy xí nghiệp; nguồn nước dồi dào. Có một số loại khoáng sản là nguyên liệu cho phát triển công nghiệp.

+ Về kinh tế - xã hội: dân cư đông đúc nhất, có trình độ dân trí cao và năng động, thị trường tiêu thụ lớn, cơ sở vật chất kĩ thuật, cơ sở hạ tầng khá hoàn thiện; thu hút nguồn đầu tư; là các trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị lớn của cả nước. Nhà nước có nhiều chính sách đầu tư và phát triển.