Địa lý 6 Bài 12: Tác động nội lực, ngoại lực trong hình thành địa hình bề mặt TĐ

a. Nội lực

• Khái niệm: Là lực sinh ra ở bên trong Trái Đất.
• Tác động: Nén ép các lớp đá tạo ra các uốn nếp, đứt gãy hoặc đẩy vật chất nóng chảy ở dưới sâu ra ngoài mật đất thành hiện tượng núi lửa, động đất.
• Kết quả: làm cho bề mặt Trái Đất gồ ghề hơn.

b. Ngoại lực

• Khái niệm: Là lực sinh ra từ bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.
• Tác động: Thông qua phong hóa, xâm thực.
• Kết quả: san bằng, hạ thấp địa hình.

→ Nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau. Chúng luôn tác động đồng thời tạo nên các dạng địa hình trên bề mặt Trái Đất.

a. Núi lửa

- Khái niệm:

• Núi lửa là hình thức phun trào măc ma ở dưới sâu lên mặt đất.
• Mác ma: Là những vật chất nóng chảy, nằm ở dưới sâu trong vỏ Trái Đất.

- Các bộ phận của núi lửa:

• Măcma
• Ống phun
• Miệng phụ
• Dung nham
• Miệng

- Nguyên nhân: do nội lực sinh ra.

- Phân loại:

• Núi lửa đang hoạt động.
• Núi lửa đã tắt.

- Kết quả:

• Gây tác hại cho vùng lân cận: vùi lấp làng mạc, thành thị, ruộng nương,...
• Dung nham núi lửa sau khi phân huỷ tạo thành loại đất đỏ phì nhiêu, thuận lợi phát triển ngành nông nghiệp.

b. Động đất

Khái niệm: Là hiện tượng tự nhiên xảy ra đột ngột từ một điểm sâu trong lòng đất, làm cho các lớp đá gần mặt đất rung chuyển.

Tác hại của động đất: thiệt hại về người và của, biến đổi khí hậu ...

Để hạn chế bớt thiệt hại do động đất: Xây nhà chịu chấn động lớn. Lập trạm dự báo, nghiên cứu dự báo sơ tán dân.

Câu 1: Các em hãy nêu sự khác nhau giữa tác động của nội lực và ngoại lực?

Gợi ý trả lời

• Nội lực là những lực sinh ra ở bên trong Trái Đất, có tác động nén,ép vào các lớp đá, làm cho chúng bị uốn nếp đứt gãy hoặc đẩy vật chất nóng chảy ở dưới sâu ngoài mặt đất thành núi lửa hoặc động đất.
• Ngoại lực là những lực sinh ra bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất, chủ yếu có hai quá trình: quá trình phong hóa các loại đá và quá trình xâm thực (do nước chảy, do gió, ...)

Câu 2: Dựa vào những kiến thức đã học, hãy cho biết

Trên đất nước ta những dấu vết của núi lửa đã tắt còn thể hiện ở những vùng đất nào, những địa phương nào?

Gợi ý trả lời

Trên đất nước ta những dấu vết của núi lửa đã tắt còn thể hiện ở những vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ như: Pleiku, Kon Tum, Lâm Đồng, Bình Thuận, Đồng Nai...

Câu 3: Các em hãy cho biết hiện tượng động đất và núi lửa xảy ra trong trường hợp nào?

Gợi ý trả lời

Hiện tượng động đất và núi lửa xảy ra trong trường hợp: khi bên trong Trái Đất sinh ra nội lực, có tác động của nèn ép vào các lớp đá, làm cho chúng bị uốn nếp, đứt gãy hoặc đảy vật chất nóng chảy ở dưới sâu ngoài mặt đất.

Qua bài học này các em cần ghi nhớ các nội dung quan trọng như sau:

• Khái niệm nội lực, ngoại lực và biết được tác động của chúng đến địa hình trên bề mặt Trái Đất
• Nêu được hiện tượng động đất, núi lửa và tác hại của chúng. Biết được khái niệm mácma