Địa lý 6 Bài 5: Kí hiệu bản đồ. Cách biểu hiện địa hình trên bản đồ

- Kí hiệu bản đồ là những hình vẽ, màu sắc …dùng để thể hiện các đối tượng địa lí lên trên bản đồ

- Kí hiệu phản ánh về vị trí, số lượng, cấu trúc và sự phân bố của đối tượng trong không gian.

- Hệ thống kí hiệu:

• Được gọi là ngôn ngữ bản đồ

• Hệ thống kí hiệu rất phong phú, đa dạng. Có tính quy ước.

- Các kí hiệu dùng cho bản đồ rất đa dạng và có tính quy ước.

- Bảng chú giải giải thích nội dung và ý nghĩa của kí hiệu.

- Thường phân ra 3 loại kí hiệu:

• Kí hiệu điểm: thể hiện chính xác đối tượng là dạng hình học hoặc tượng hình.
• Kí hiệu đường: Đúng với tỉ lệ bản đồ
• Kí hiệu diện tích: tương đối đúng với tỉ lệ bản đồ

- Phân 3 dạng:

• Ký hiệu hình học.
• Ký hiệu chữ.
• Ký hiệu tượng hình.

- Quan sát vào hình sau: Các điểm được đánh dấu A , B, C, D có độ cao ở mỗi điểm là bao nhiêu m?

• A= 100m

• B= 300m

• C= 200m

• D= 200m

→ Đường đồng mức là những đường nối liền những địa điểm có cùng 1 trị số (Độ cao hoặc độ sâu)

- Biểu hiện độ cao địa hình bằng thang màu hay đường đồng mức.

- Quy ước trong các bản đồ giáo khoa địa hình Việt Nam

• Từ 0m-200m màu xanh lá cây 
• Từ 200m-500m màu vàng hay hồng nhạt
• Từ 500m-1000m màu đỏ
• Từ 2000m trở lên màu nâu…
• Mỗi lát cắt cách nhau 100 mét.
• Sườn Tây (bên trái) có độ dốc lớn hơn sườn Đông (bên phải)

- Dựa vào các đường đồng mức cho ta biết được những đặc điểm gì của địa hình?

• Địa hình dốc hoặc thoải. Âm hoặc dương

• Ví dụ: 1 ngọn núi cao 450m dốc về phía Đông. Hãy vẽ các đường đồng mức và biểu diễn địa hình (cho học sinh lên bảng vẽ)

- Đường đồng mức: là đường nối những điểm có cùng một độ cao.

- Đặc điểm:

• Khi các đường đồng mức càng gần thì địa hình càng dốc.
• Khi các đường đồng mức càng xa nhau địa hình càng thoải.

Câu 1: Người ta thường biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ bằng các kí hiệu nào?

Gợi ý làm bài

• Các loại kí hiệu thường dùng là: 
• Kí hiệu điểm (sân bay, cảng biển…)
• Kí hiệu đường (ranh giới quốc gia, tỉnh…)
• Kí hiệu diện tích (vùng trồng lúa, trồng cây công nghiệp…)

Câu 2: Dựa vào hình 14 và 15 trong SGK, hãy:

• Kể tên 3 loại kí hiệu thường dùng.
• Kể tên 3 dạng kí hiệu chủ yếu. 

Gợi ý làm bài

- 3 loại kí hiệu thường dùng là:  

• Kí hiệu điểm (sân bay, cảng biển...)
• Kí hiệu đường (ranh giới quốc gia, tỉnh...)
• Kí hiệu diện tích (vùng trồng lúa, trồng cây công nghiệp...)

- 3 dạng kí hiệu chủ yếu là: 

• Kí hiệu chữ
• Kí hiệu tượng hình
• Kí hiệu hình học 

Câu 3: Hãy cho biết:

• Các đường đồng mức càng gần nhau thì độ dốc của địa hình sẽ như thế nào?
• Các đường đồng mức càng xa nhau thì độ dốc của địa hình sẽ như thế nào?

Gợi ý làm bài

• Các đường đồng mức càng gần nhau thì độ dốc của địa hình sẽ càng dốc.
• Các đường đồng mức càng xa nhau thì độ dốc của địa hình sẽ càng thoải.

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được kí hiệu bản đồ là gì.
• Nêu được đặc điểm và sự phân loại các kí hiệu trên bản đồ.
• Biết cách đọc kí hiệu trên bản đồ khi đối chiếu với bảng chú giải đặc biệt là kí hiệu về độ cao của địa hình.