Thủ thuật y học trong chẩn đoán và điều trị

1. Phẫu thuật, thủ thuật y tế là gì?

Phẫu thuật, thủ thuật rất phức tạp về bệnh lý, rất nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, đòi hỏi người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao, phần lớn được thực hiện ở các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến trung ương.

Khi thực hiện phẫu thuật, thủ thuật y tế yêu cầu phải có phương tiện, dụng cụ, trang thiết bị y tế chuyên dụng, có số người tham gia phẫu thuật, thủ thuật theo đúng quy định. Thời gian thực hiện kỹ thuật trung bình từ 3 đến 4 giờ hoặc lâu hơn.

2. Điều kiện phân loại phẫu thuật, thủ thuật

Việc phân loại phẫu thuật, thủ thuật dựa trên các điều kiện sau đây:

• Mức độ khó và phức tạp của phẫu thuật, thủ thuật.
• Mức độ nguy hiểm đối với tính mạng của người bệnh.
• Yêu cầu về phương tiện, dụng cụ, trang thiết bị y tế sử dụng cho phẫu thuật, thủ thuật.
• Yêu cầu về số người tham gia phẫu thuật, thủ thuật.
• Thời gian thực hiện phẫu thuật, thủ thuật.

3. Một số thủ thuật y tế tiêu biểu

3.1 Kiểm tra thị lực

Kiểm tra thị lực, là một phần của kiểm tra mắt định kỳ, tần suất đi khám định kỳ thay đổi khi già đi, người lớn, và trẻ em có lịch trình khác nhau.

a. Nhận định chung

Kiểm tra thị lực kiểm tra nhiều chức năng khác nhau của mắt. Một số bài kiểm tra đo khả năng để xem chi tiết ở khoảng cách gần và xa, kiểm tra các khoảng trống hoặc khiếm khuyết trong tầm nhìn và đánh giá khả năng để xem các màu khác nhau. Những người khác có thể kiểm tra mức độ nhạy cảm với ánh sáng chói (độ sáng), mắt phối hợp như thế nào để cung cấp nhận thức sâu sắc và hơn thế nữa. Kiểm tra thị lực thường được thực hiện cùng với kiểm tra kiểm tra sức khỏe của mắt. Dưới đây là một số thủ thuật phổ biến kiểm tra mắt bị mờ hoặc nhìn kém.

Kiểm tra thị lực (độ sắc nét). Thủ thuật này giúp bác sĩ tìm ra nếu có một vấn đề ảnh hưởng đến mức độ có thể nhìn thấy. Đo khả năng của mắt để xem chi tiết ở khoảng cách gần và xa. Kiểm tra thường liên quan đến việc đọc các chữ cái hoặc nhìn vào các biểu tượng có kích thước khác nhau trên biểu đồ mắt. Thông thường, mỗi mắt được kiểm tra. Và sau đó cả hai mắt có thể được kiểm tra cùng nhau, có và không có ống kính điều chỉnh (nếu đeo chúng). Một số loại kiểm tra thị lực có thể được sử dụng.

Kiểm tra khúc xạ. Thủ thuật này cho thấy mức độ khúc xạ và tìm ra đơn thuốc phù hợp cho kính hoặc kính áp tròng. Các tật khúc xạ, chẳng hạn như cận thị hoặc viễn thị, xảy ra khi các tia sáng đi vào mắt không thể tập trung chính xác vào lớp thần kinh (võng mạc) ở phía sau mắt. Điều này gây ra mờ mắt. Khúc xạ được thực hiện như một phần của khám mắt đối với những người đã đeo kính hoặc kính áp tròng. Nhưng nó cũng sẽ được thực hiện nếu kết quả của các kiểm tra thị lực khác cho thấy thị lực dưới mức bình thường và có thể được điều chỉnh bằng kính.

Kiểm tra trường thị giác. Chúng được sử dụng để kiểm tra các khoảng trống trong tầm nhìn (ngoại vi). Trường hình ảnh hoàn chỉnh là toàn bộ khu vực được nhìn thấy khi ánh mắt được cố định theo một hướng. Trường thị giác hoàn chỉnh được nhìn thấy bởi cả hai mắt cùng một lúc. Nó bao gồm trường trực quan trung tâm, trong đó phát hiện mức độ chi tiết cao nhất và các trường thị giác ngoại vi.

Kiểm tra thị lực màu. Kiểm tra khả năng để phân biệt màu sắc. Chúng được sử dụng để sàng lọc mù màu ở những người nghi ngờ mắc bệnh thần kinh võng mạc hoặc thần kinh thị giác hoặc những người có tiền sử gia đình bị mù màu. Kiểm tra thị lực màu cũng được sử dụng để sàng lọc ứng viên cho các công việc trong các lĩnh vực mà nhận thức màu sắc là cần thiết, chẳng hạn như thực thi pháp luật, quân đội hoặc điện tử. Kiểm tra tầm nhìn màu chỉ phát hiện ra vấn đề. Kiểm tra thêm là cần thiết để xác định nguyên nhân gây ra sự cố.

b. Chỉ định kiểm tra thị lực

Kiểm tra thị lực

• Là một phần của kiểm tra mắt định kỳ để sàng lọc các vấn đề về thị lực. Tần suất nên đi khám mắt định kỳ thay đổi khi già đi. Người lớn và trẻ em và thanh thiếu niên có lịch trình kiểm tra mắt khác nhau.
• Để theo dõi một vấn đề về mắt, chẳng hạn như bệnh võng mạc tiểu đường, hoặc để tìm hiểu một phương pháp điều trị có hiệu quả hay không.
• Để xác định xem cần kính hay kính áp tròng để cải thiện thị lực.
• Sau khi bị thương ở mắt, để kiểm tra xem thị lực có bị ảnh hưởng hay không.
• Khi có được hoặc gia hạn bằng lái xe hoặc cho một số loại việc làm.
• Để kiểm tra tầm nhìn gần của trẻ em ở độ tuổi đi học gặp khó khăn trong việc đọc, hoạt động kém ở trường hoặc mờ mắt trong khi làm việc gần.

Khúc xạ

• Để xác định đơn thuốc chính xác cho kính mắt hoặc kính áp tròng.
• Để tìm hiểu xem mờ mắt là do tật khúc xạ hoặc bệnh về mắt.

Kiểm tra trường thị giác

• Để kiểm tra mất thị lực ở bất kỳ khu vực nào trong trường thị giác.
• Để sàng lọc các bệnh về mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng và bệnh tăng nhãn áp, gây ra những khoảng trống trong lĩnh vực thị giác.
• Để tìm kiếm tổn thương các dây thần kinh của mắt sau đột quỵ, chấn thương đầu hoặc tình trạng khác làm giảm lưu lượng máu đến não.

Kiểm tra thị lực màu

• Là một phần của khám mắt định kỳ.
• Để sàng lọc hoặc chẩn đoán mù màu.
• Để sàng lọc các ứng viên cho các công việc trong đó nhận thức màu sắc là quan trọng, chẳng hạn như lái xe tải, điện tử hoặc quân đội.

c. Chuẩn bị kiểm tra thị lực

Nếu đeo kính hoặc kính áp tròng, hãy mang chúng theo để kiểm tra vì các thủ thuật không thể được thực hiện đúng mà không có chúng. Nếu có một bản sao của toa thuốc mắt hiện tại, hãy mang theo bên mình.

Nếu kiểm tra đứa trẻ, tốt nhất là thực hành kiểm tra mắt tại nhà trước khi đưa con đến cuộc hẹn. Điều này có thể giúp trẻ hợp tác tốt hơn trong quá trình thủ thuật thực sự.

Nhiều loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra thị lực. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc theo toa và thuốc không theo toa dùng.

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu kiểm tra thị lực, cách sẽ được thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.

d. Thực hiện kiểm tra thị lực

Kiểm tra thị lực

Kiểm tra thị lực được sử dụng để đánh giá thị lực. Một số loại kiểm tra thị lực có thể được sử dụng.

Kiểm tra Snellen kiểm tra khả năng nhìn từ xa. Nó sử dụng một biểu đồ treo tường có một vài hàng chữ cái. Các chữ cái trên hàng trên cùng là lớn nhất; những người ở hàng dưới cùng là nhỏ nhất.

Sẽ đứng hoặc ngồi cách biểu đồ 6 m (20 ft) và được yêu cầu che một mắt và sau đó đọc hàng chữ nhỏ nhất có thể nhìn thấy trên biểu đồ. Nếu không thể che mắt, một miếng dán mắt sẽ được đặt trên mắt.

Mỗi mắt được kiểm tra riêng. Có thể được cung cấp một biểu đồ khác hoặc được yêu cầu đọc một hàng ngược để đảm bảo rằng không ghi nhớ chuỗi các chữ cái từ kiểm tra trước.

Nếu đeo kính hoặc kính áp tròng, có thể được yêu cầu lặp lại thủ thuật trên mỗi mắt trong khi đeo chúng.

Hãy cho bác sĩ biết nếu gặp khó khăn khi đọc các chữ cái ở một bên của hàng, hoặc nếu một số chữ cái biến mất trong khi đang nhìn vào các chữ cái khác. Có thể có một vấn đề về trường thị giác, và các kiểm tra trường thị giác có thể cần thiết.

Các biểu đồ E kiểm tra tầm nhìn của trẻ em và những người không thể đọc được. Biểu đồ E tương tự như biểu đồ Snellen ở chỗ có một số hàng, nhưng tất cả các hàng chỉ chứa chữ E ở các vị trí khác nhau. Hàng trên cùng là lớn nhất và hàng dưới cùng của E là nhỏ nhất. Sẽ được yêu cầu chỉ theo cùng hướng với các dòng của E. Biểu đồ tương tự sử dụng chữ C hoặc hình ảnh. Những biểu đồ này cũng có sẵn trong một thẻ cầm tay.

Các thủ thuật gần sử dụng một thẻ nhỏ (biểu đồ Jaeger) có chứa một vài dòng ngắn hoặc đoạn văn bản in để kiểm tra thị lực gần. Kích thước của bản in dần dần nhỏ hơn. Sẽ được yêu cầu giữ thẻ khoảng 35 cm (14 in) từ khuôn mặt và đọc to đoạn có chứa bản in nhỏ nhất mà có thể thoải mái đọc. Cả hai mắt được kiểm tra cùng nhau, có và không có thấu kính điều chỉnh. Thủ thuật này được thực hiện thường xuyên sau 40 tuổi, vì thị lực gần có xu hướng giảm khi già đi (viễn thị).

Nếu không thể đọc bất kỳ chữ cái hoặc in trên các biểu đồ này vì thị lực kém, thị lực sẽ được kiểm tra bằng các kỹ thuật khác, chẳng hạn như đếm ngón tay, phát hiện chuyển động của bàn tay hoặc phân biệt hướng hoặc nhận thức của các nguồn sáng (như phòng ánh sáng hoặc một cây bút được giữ gần mặt).

Kiểm tra thị lực thường mất khoảng 5 đến 10 phút. Chúng có thể được thực hiện bởi một y tá, một trợ lý y tế, bác sĩ nhãn khoa , giáo viên hoặc một số người được đào tạo khác. Thủ thuật có thể được thực hiện tại phòng khám, trường học, nơi làm việc, hội chợ sức khỏe hoặc ở nơi khác.

Khúc xạ

Khúc xạ là một thủ thuật đo nhu cầu của mắt đối với một thấu kính điều chỉnh (tật khúc xạ). Đối với thử nghiệm này, sẽ được yêu cầu mô tả các hiệu ứng của việc nhìn vào biểu đồ mắt thông qua các thấu kính điều chỉnh khác nhau.

Bác sĩ có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt để mở rộng (giãn ra) của học sinh trước khi bắt đầu thủ thuật này. Các thuốc nhỏ mắt mất khoảng 15 đến 20 phút để làm giãn đồng tử hoàn toàn.

Bác sĩ có thể đặt một thiết bị (được gọi là phoropter) trước mắt. Thiết bị chứa nhiều ống kính khác nhau. Kiểm tra một mắt tại một thời điểm, bác sĩ sẽ yêu cầu so sánh hiệu ứng của hai ống kính (đầu tiên là một ống kính, sau đó là ống kính khác). Nên nói rõ ống kính nào của mỗi cặp mang lại cho tầm nhìn tốt hơn. Bác sĩ sẽ tiếp tục kiểm tra mắt bằng các ống kính khác nhau cho đến khi xác định được ống kính nào điều chỉnh thị lực tốt nhất. Bác sĩ có thể sử dụng một thiết bị cầm tay (kính viễn vọng) để chiếu ánh sáng vào mắt. Một loạt các ống kính thử nghiệm sẽ được đặt trước mắt và điều chỉnh cho đến khi các tia sáng được tập trung chính xác vào võng mạc.

Kiểm tra trường thị giác

Kiểm tra trường thị giác được sử dụng để kiểm tra các khoảng trống trong tầm nhìn. Chúng có thể giúp phát hiện các bệnh về mắt hoặc các vấn đề về hệ thần kinh làm hạn chế khả năng nhìn rõ các vật thể trong toàn bộ trường thị giác hoặc trong một phần của nó. Một số kiểm tra thường được thực hiện để đánh giá trường thị giác.

Các thủ thuật đối đầu. Bác sĩ của bạn ngồi hoặc đứng 0,6 m (2 ft) đến 1 m (3 ft) trước mặt. Che một mắt trong khi nhìn chằm chằm vào mũi của bác sĩ. Bác sĩ từ từ di chuyển một ngón tay hoặc bàn tay từ rìa ngoài của trường thị giác về phía trung tâm và từ trung tâm về phía rìa qua tất cả các khu vực của trường thị giác. Sẽ tập trung mắt vào mũi và tín hiệu của bác sĩ khi lần đầu tiên nhìn thấy ngón tay hoặc bàn tay của anh ấy hoặc cô ấy. Thủ thuật sau đó được lặp lại cho mắt khác.

Amsler kiểm tra cho thoái hóa điểm vàng, một căn bệnh gây mất thị lực ở trung tâm của trường thị giác. Thủ thuật sử dụng biểu đồ vuông 10 cm (4 in) với các đường thẳng tạo thành các hộp. Lưới có một chấm đen ở trung tâm. Biểu đồ được giữ khoảng 35 cm (14 in.) Từ khuôn mặt. Che một mắt trong khi tập trung mắt khác vào chấm đen. Thủ thuật sau đó được lặp lại trên mắt khác. Hãy cho bác sĩ biết nếu:

• Không thể nhìn thấy chấm đen.
• Thấy một điểm trống hoặc tối (trừ điểm trung tâm).
• Các đường trong lưới trông lượn sóng, mờ hoặc cong thay vì thẳng. Sẽ được yêu cầu chỉ vào khu vực bất thường cụ thể của lưới điện.

Kiểm tra chu vi sử dụng một máy nhấp nháy ánh sáng ngẫu nhiên tại các điểm khác nhau trong trường thị giác. Nhìn vào bên trong một dụng cụ hình bát gọi là chu vi. Trong khi nhìn chằm chằm vào trung tâm, đèn sẽ nhấp nháy và nhấn một nút mỗi khi nhìn thấy đèn flash. Máy tính ghi lại vị trí của từng đèn flash và liệu có nhấn nút khi đèn nhấp nháy ở vị trí đó không. Vào cuối kiểm tra, một bản in cho thấy bất kỳ khu vực nào trong trường thị giác, nơi không nhìn thấy những tia sáng. Trong kiểm tra định lượng thủ công thay thế, bác sĩ di chuyển một mục tiêu và ghi chú trường hình ảnh trên giấy.

Các thủ thuật màn hình tiếp xúc sử dụng một màn hình màu đen với vòng tròn đồng tâm và đường dẫn ra từ một điểm trung tâm (giống như một điểm đen mắt). Ngồi 1 m (3 ft) đến 2 m (7 ft) rời khỏi màn hình, che một mắt trong khi nhìn chằm chằm vào một điểm mục tiêu được đánh dấu trên màn hình. Các đối tượng thử nghiệm có kích thước khác nhau ở đầu đũa sẽ được di chuyển vào trong từ mép ngoài của màn hình về phía trung tâm. Sẽ báo hiệu khi có thể nhìn thấy đối tượng và điểm đó sẽ được đánh dấu trên màn hình. Các điểm trên màn hình nơi nhìn thấy các đối tượng được kết nối để cung cấp một phác thảo về trường hình ảnh. Thủ thuật sau đó được lặp lại cho mắt khác. Thủ thuật màn hình tiếp tuyến thủ công thay thế sử dụng một vật thể màu trắng trên nền đen. Nếu đeo kính, sẽ giữ chúng cho kiểm tra này.

Kiểm tra thị lực màu

Kiểm tra tầm nhìn màu kiểm tra khả năng phân biệt màu sắc. Trong thủ thuật tầm nhìn màu được sử dụng phổ biến nhất, tìm kiếm các số hoặc ký hiệu màu khác nhau ẩn trong các nền khác nhau của các chấm màu.

Đầu tiên, được hiển thị các mẫu mẫu và cho biết những ký hiệu và số có thể để xem. Sau đó ngồi vào bàn và che một mắt. Bác sĩ giữ các mẫu thử màu cách khoảng 35 cm (14 in). Một số mẫu khó chọn ra hơn những mẫu khác. Khi bác sĩ giữ một mẫu, sẽ xác định số hoặc ký hiệu nhìn thấy và theo dõi nó bằng một con trỏ. Một số mẫu có thể không có số hoặc ký hiệu. Thủ thuật sau đó được lặp lại với mắt khác.

e. Cảm thấy khi kiểm tra thị lực

Không cảm thấy bất kỳ khó chịu trong kiểm tra thị lực.

Khi dùng thuốc nhỏ mắt. Giọt thuốc mắt có thể làm cho mắt đau nhói và gây ra mùi vị thuốc trong miệng. Sẽ gặp khó khăn trong việc tập trung mắt trong tối đa 12 giờ sau khi mắt bị giãn. Tầm nhìn từ xa thường không bị ảnh hưởng nhiều như tầm nhìn gần, mặc dù mắt có thể rất nhạy cảm với ánh sáng. Đừng lái xe trong vài giờ sau khi mắt bị giãn, trừ khi bác sĩ nói rằng nó ổn. Đeo kính râm có thể làm cho bạn thoải mái hơn cho đến khi tác dụng của giọt nước biến mất.

f. Rủi ro của kiểm tra thị lực

Ở một số người, thuốc nhỏ mắt có thể gây ra phản ứng dị ứng.

g. Ý nghĩa lâm sàng kết quả kiểm tra

Kiểm tra thị lực kiểm tra nhiều chức năng khác nhau của mắt. Bác sĩ sẽ cho biết thị lực bình thường hay tốt hơn hay xấu hơn bình thường. Bác sĩ cũng có thể cho biết lý do tại sao có vấn đề về thị lực.

Kiểm tra thị lực

Điểm số thị lực so sánh tầm nhìn xa  với những người có thị lực bình thường, sử dụng biểu đồ mắt. Điểm của mỗi mắt được biểu thị bằng hai số, chẳng hạn như 20/20 (6/6) hoặc 20/100 (6/30). Số đầu tiên là khoảng cách đứng từ biểu đồ, thường là 20 ft (6 m) khi sử dụng biểu đồ treo tường thông thường. Số thứ hai là khoảng cách mà những người có thị lực bình thường có thể đọc cùng một dòng trên biểu đồ mắt.

Tầm nhìn 20/20 (6/6) được coi là bình thường. Một người có thị lực 20/20 có thể nhìn thấy ở 20 ft (6 m) những gì những người có thị lực bình thường có thể nhìn thấy ở khoảng cách này.

Khi số thứ hai nhỏ hơn số thứ nhất, tầm nhìn của người đó tốt hơn bình thường. Chẳng hạn, một người có thị lực 20/10 (6/3) có thể nhìn thấy từ 20 ft (6 m) những gì những người có thị lực bình thường có thể nhìn thấy từ 10 ft (3 m).

Khi số thứ hai lớn hơn số thứ nhất, tầm nhìn từ xa của người đó kém hơn bình thường.

Một người có thị lực 20/200 (6/60) hoặc ít hơn trong mắt tốt nhất của mình khi đeo kính áp tròng được coi là mù về mặt pháp lý.

Bác sĩ cũng sẽ cho biết nếu bị giảm thị lực.

Khúc xạ

Bác sĩ kiểm tra mắt bằng các ống kính khác nhau cho đến khi ống kính điều chỉnh thị lực tốt nhất (đôi khi tốt hơn 20/20 hoặc 6/6) được thấy. Kết quả kiểm tra khúc xạ xác định kính mắt theo toa hoặc cường độ kính áp tròng.

Kiểm tra trường thị giác

Thông thường, trường thị giác của một người tạo thành một vòng tròn thô với điểm mù tự nhiên. Nếu tầm nhìn là bình thường, sẽ có thể nhìn rõ các vật thể trong toàn bộ trường thị giác ngoại trừ khu vực có điểm mù tự nhiên. Khi đang sử dụng cả hai mắt để nhìn, các điểm mù không cản trở tầm nhìn.

Có thể bị giảm thị lực ở một số khu vực nhất định của trường thị giác nếu không thể nhìn thấy:

• Kiểm tra đối tượng trong quá trình kiểm tra màn hình tiếp tuyến.
• Chuyển động hoặc ánh sáng nhấp nháy trong quá trình kiểm tra định lượng.
• Kết quả bất thường trong quá trình kiểm tra lưới Amsler bao gồm:
• Không thể nhìn thấy chấm đen ở trung tâm của lưới.
• Không thể nhìn thấy tất cả bốn cạnh của lưới.
• Có các điểm trắng hoặc các điểm tối trên lưới (trừ điểm đen ở trung tâm).
• Nhìn thấy các đường trông lượn sóng hoặc cong.

Khoảng trống trong các phần khác nhau của trường thị giác có thể có nhiều nguyên nhân, bao gồm các bệnh về mắt (như bệnh tăng nhãn áp và thoái hóa điểm vàng) hoặc các vấn đề về hệ thần kinh (như đột quỵ). Nếu kết quả trên bất kỳ bài kiểm tra trường thị giác nào là bất thường, sẽ cần kiểm tra thêm để xác định nguyên nhân.

Kiểm tra thị lực màu

Những người có tầm nhìn màu bình thường có thể phân biệt các số màu, ký hiệu hoặc đường dẫn từ nền của các chấm màu.

Nếu không thể phân biệt một số hoặc tất cả các mẫu màu từ nền, có thể gặp vấn đề về thị lực màu. Có thể chọn ra một số mẫu màu nhưng không phải mẫu khác. Hoặc có thể chọn ra các mẫu khác với người có thị lực bình thường, tùy thuộc vào loại vấn đề về thị lực màu gặp phải.

Nhiều vấn đề có thể thay đổi kết quả kiểm tra tầm nhìn. Bác sĩ sẽ thảo luận về bất kỳ kết quả bất thường đáng kể nào liên quan đến các triệu chứng và sức khỏe trong quá khứ.

h. Yếu tố ảnh hưởng đến kiểm tra thị lực

Những lý do có thể không thể làm kiểm tra hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:

• Khả năng để hiểu hoặc làm theo hướng dẫn. Một số bài kiểm tra thị lực không thể được thực hiện trên trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ hoặc những người không thể hiểu hoặc làm theo hướng dẫn.
• Khả năng giữ tỉnh táo và trả lời các câu hỏi.
• Không đeo kính theo quy định hoặc kính áp tròng.
• Ánh sáng kém.

i. Điều cần biết thêm

Đánh giá mắt và thị lực hoàn chỉnh cũng bao gồm kiểm tra lâm sàng các cấu trúc bên trong mắt.

Sàng lọc tăng áp lực nội nhãn (IOP), làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp, thường là một phần của kiểm tra mắt định kỳ. Nó cũng được sử dụng để theo dõi điều trị bệnh tăng nhãn áp. Kiểm tra nhãn áp có thể được sử dụng để xác định xem một loại thuốc có giữ IOP dưới áp suất mục tiêu đã được xác định bởi bác sĩ hay không.

Các thủ thuật tại nhà cho tầm nhìn gần ở người lớn và tầm nhìn xa ở trẻ em có sẵn. Những thủ thuật này không nên thay thế kiểm tra mắt bởi bác sĩ.

Cho đến khi hệ thống thị giác trẻ đã phát triển đầy đủ, bác sĩ có thể kiểm tra hành vi thị giác. Điều này bao gồm kiểm tra chuyển động của mắt, sự liên kết của mắt, trẻ có thể theo dõi đối tượng như thế nào, liệu trẻ có nhận thức sâu sắc và hai mắt phối hợp như thế nào. Nếu nhận thấy dấu hiệu của các vấn đề về mắt ở trẻ, hãy nói chuyện với bác sĩ.

3.2 Kiểm tra hình ảnh võng mạc

Thủ thuật này giúp các bác sĩ tìm, và điều trị các vấn đề về mắt, có thể thấy nếu một bệnh đang trở nên tồi tệ hơn, hoặc điều trị đang hiệu quả

a. Nhận định chung

Kiểm tra hình ảnh võng mạc sử dụng máy ảnh và máy quét đặc biệt để tạo ra hình ảnh phóng to, hoặc hình ảnh, ở phía sau mắt. Điều này bao gồm võng mạc. Đó là một phần của mắt chịu trách nhiệm nhất cho tầm nhìn.

Các phương pháp kiểm tra hình ảnh võng mạc phổ biến bao gồm:

• Chụp ảnh màu và đen trắng. Một máy ảnh phóng to mặt sau của mắt và tạo ra hình ảnh.
• Chụp cắt lớp quang học, hoặc OCT. Một máy quét sử dụng sóng ánh sáng để tạo thành hình ảnh của võng mạc trên màn hình máy tính.
• Siêu âm. Thủ thuật này sử dụng sóng âm thanh để tạo thành hình ảnh.
• Chụp động mạch. Thuốc nhuộm được tiêm vào cánh tay. Nó chảy qua máu đến các mạch máu trong mắt. Thuốc nhuộm làm cho các mạch máu trong mắt dễ nhìn hơn khi bác sĩ nhìn vào mắt qua camera.

Một thủ thuật gọi là tự động phát quang đáy mắt đôi khi được sử dụng. Ánh sáng đặc biệt cho phép bác sĩ nhìn thấy những thay đổi siêu nhỏ trong mắt do một số vấn đề gây ra.

b. Chỉ định kiểm tra hình ảnh võng mạc

Những thủ thuật này giúp các bác sĩ tìm và điều trị các vấn đề về mắt. Các bác sĩ có thể thấy nếu một bệnh đang trở nên tồi tệ hơn hoặc nếu điều trị đang hiệu quả.

Có thể cần kiểm tra hình ảnh võng mạc nếu:

• Bị tiểu đường hoặc bệnh võng mạc tiểu đường. Những vấn đề này có thể dẫn đến tầm nhìn kém và thậm chí mù lòa. Thủ thuật có thể giúp bác sĩ xem nếu điều trị đang hiệu quả.
• Bác sĩ cho rằng bị thoái hóa điểm vàng ướt. Nó có thể dẫn đến mất thị lực. Các thủ thuật có thể giúp tìm thấy các mạch máu bị rò rỉ trong mắt hoặc các mạch máu không bình thường, là một phần của bệnh này.
• Tầm nhìn ngày càng tồi tệ và bác sĩ muốn tìm hiểu tại sao.

Kiểm tra mắt, bao gồm hình ảnh võng mạc, có thể giúp bác sĩ tìm ra vấn đề trước khi nó có nguy cơ trở nên tồi tệ hơn. Và điều này cho một cơ hội tốt hơn để bảo vệ tầm nhìn. Hình ảnh võng mạc không nên thay thế cho việc kiểm tra mắt hoàn chỉnh.

c. Chuẩn bị kiểm tra hình ảnh võng mạc

Nếu biết rằng bác sĩ sẽ sử dụng thuốc nhỏ để mở rộng, hoặc giãn đồng tử, hãy nghĩ đến việc có người khác chở về nhà. Những giọt thuốc làm cho mắt rất nhạy cảm với ánh sáng. Có thể không thể nhìn rõ trong vài giờ. Nếu có kính râm, hãy mang theo bên mình trên đường về nhà.

Nếu đeo kính áp tròng, có thể mang theo kính mắt.

Hãy cho bác sĩ biết nếu:

• Đang hoặc có thể đang mang thai hoặc đang cho con bú. Thuốc nhuộm được sử dụng trong chụp động mạch có thể gây hại cho thai nhi. Thuốc nhuộm cũng có thể truyền cho em bé trong sữa mẹ.
• Có bất kỳ vấn đề sức khỏe, bao gồm cả bệnh tăng nhãn áp.
• Đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn và các sản phẩm sức khỏe tự nhiên.
• Bị dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc nhỏ mắt.

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu thủ thuật, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả có thể có ý nghĩa gì.

d. Thực hiện kiểm tra hình ảnh võng mạc

Các thủ thuật hình ảnh võng mạc được thực hiện trong bệnh viện hoặc văn phòng bác sĩ bởi bác sĩ nhãn khoa.

Đối với một số thủ thuật, đầu tiên các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc nhỏ mắt để mở rộng, hoặc giãn đồng thử. sẽ ngồi và đợi khoảng nửa giờ để thuốc nhỏ có hiệu lực.

Đối với hầu hết các thủ thuật, sẽ ngồi trên ghế đối diện với máy ảnh. Sẽ đặt cằm và chống trán vào một thanh để giữ cho nó đứng yên.

Giữ kín miệng, mở to mắt hết mức có thể và nhìn thẳng về phía trước. Có thể thở và chớp mắt bình thường trong khi camera chụp ảnh hoặc quét mắt.

Chỉ mất vài phút để chụp ảnh.

Chụp động mạch

• Trước khi chụp động mạch, thuốc nhuộm được tiêm vào tĩnh mạch.
• Một kim được đặt trong tĩnh mạch ở cánh tay, và thuốc nhuộm được tiêm. Chỉ mất vài giây để thuốc nhuộm có thể nhìn thấy trong các mạch máu trong mắt.
• Hình ảnh được chụp khi thuốc nhuộm vào mắt.
• Kiểm tra này thường mất khoảng 30 phút.

Siêu âm mắt

• Nhắm mắt: ngồi trên ghế với mắt nhắm nghiền. Bác sĩ đặt gel siêu âm lên mí mắt. Sau đó, nhẹ nhàng di chuyển một cây siêu âm nhỏ vào mí mắt.
• Mắt mở: Thuốc nhỏ mắt được sử dụng để làm tê mắt. Bác sĩ di chuyển đũa siêu âm vào bề mặt trước của mắt.

e. Cảm thấy khi kiểm tra hình ảnh võng mạc

Bản thân các thủ thuật không gây đau đớn hoặc khó chịu. Đối với một số thủ thuật, ánh sáng rất mạnh có thể chiếu vào mắt.

Nếu mắt bị giãn, chúng sẽ rất nhạy cảm với ánh sáng trong vài giờ. Tầm nhìn có thể hơi mờ.

Thuốc nhuộm được sử dụng trong chụp động mạch có thể gây ra mùi vị kim loại trong miệng. Cũng có thể bị buồn nôn nhẹ và cảm giác ấm. Nước tiểu có thể có màu cam trong một hoặc hai ngày.

f. Rủi ro của kiểm tra hình ảnh võng mạc

Ở một số người, thuốc nhỏ mắt có thể gây ra phản ứng dị ứng.

Thuốc nhuộm được sử dụng trong chụp động mạch có thể làm đau dạ dày. Có thể cảm thấy đỏ bừng. Những triệu chứng này qua đi nhanh chóng. Nếu đang mang thai, hãy nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro có thể xảy ra với em bé.

Một số người bị dị ứng với thuốc nhuộm. Hãy cho bác sĩ nếu cảm thấy nhẹ đầu, cần nôn hoặc cảm thấy ngứa sau khi thuốc nhuộm được tiêm. Rất hiếm khi, có thể có một phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) và cần được chăm sóc khẩn cấp.

g. Ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Các hình ảnh từ các xét nghiệm hình ảnh võng mạc giúp bác sĩ tìm kiếm các vấn đề và quyết định điều trị.

Bình thường: Võng mạc trông khỏe mạnh.

Bất thường:

• Có một nốt, u nang, hoặc một số vấn đề khác ở phía sau mắt.
• Có các mạch máu bị chặn hoặc rò rỉ trong mắt.
• Lớp dây thần kinh gọi là lớp sợi thần kinh võng mạc bị tổn thương hoặc trở nên mỏng.
• Có những thay đổi trong màu sắc tự nhiên của mặt sau của mắt.

h. Yếu tố ảnh hưởng đến kiểm tra hình ảnh võng

Có thể không thể làm thủ thuật hoặc kết quả có thể không hữu ích, nếu:

• Bị đục thủy tinh thể.
• Những giọt giãn nở không mở rộng đồng tử đủ.
• Không thể mở to mắt và nhìn thẳng về phía trước trong quá trình kiểm tra.
• Không thể giữ yên trong khi kiểm tra.

i. Điều cần biết thêm

Các thuốc nhuộm được sử dụng trong chụp động mạch có thể được truyền qua sữa mẹ. Điều này có nghĩa là các bà mẹ sẽ cần ngừng cho con bú trong một hoặc hai ngày sau khi thủ thuật. Sử dụng máy hút sữa để làm trống ngực và loại bỏ sữa cho đến khi an toàn để bắt đầu cho con bú trở lại.

3.3 Siêu âm tuyến giáp và cận giáp

Siêu âm tuyến giáp, và cận giáp, thường có thể cho thấy sự khác biệt giữa u nang, nốt sần, hoặc một loại khối khác cần xét nghiệm nhiều hơn

a. Nhận định chung

Siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp là một loại kỹ thuật hình ảnh. Nó kiểm tra tuyến giáp và tuyến cận giáp. Siêu âm tuyến giáp có thể giúp đo kích thước và hình dạng của tuyến giáp. Nhưng nó không thể cho biết tuyến giáp hoạt động tốt như thế nào. Siêu âm cũng có thể được sử dụng để kiểm tra bốn tuyến cận giáp nằm phía sau hoặc bên cạnh tuyến giáp.

Tuyến giáp tạo ra một loại hormone gọi là thyroxine. Hormone này kiểm soát tốc độ cơ thể chuyển đổi thức ăn thành năng lượng (chuyển hóa) nhanh như thế nào. Hormon tuyến cận giáp (PTH) được tạo ra bởi các tuyến cận giáp. Nó kiểm soát lượng canxi và phốt pho trong máu.

Trong siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp, thiết bị đầu dò được truyền qua lại trên cổ. Điều này tạo hình ảnh của tuyến giáp và tuyến cận giáp.

b. Chỉ định siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Kiểm tra một khối u (hạch tuyến giáp) trong tuyến giáp. Siêu âm tuyến giáp thường có thể cho thấy sự khác biệt giữa một khối u tuyến giáp rắn và u nang.

Tìm hiểu tuyến giáp quá lớn. Siêu âm tuyến giáp cũng có thể được sử dụng để theo dõi kích thước của tuyến giáp trong quá trình điều trị cho một vấn đề về tuyến giáp.

Hướng dẫn vị trí của kim trong sinh thiết tuyến giáp.

Tìm kiếm các tuyến cận giáp phì đại gây ra bởi bệnh. Các tuyến cận giáp bình thường thường khó nhìn thấy trên siêu âm. Và không thể cảm nhận được trong khi kiểm tra lâm sàng. Nhưng tuyến cận giáp bất thường có thể phì đại và dễ dàng nhìn thấy bằng siêu âm.

c. Chuẩn bị siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Nói chuyện với bác sĩ nếu có bất kỳ mối quan tâm nào về sự cần thiết của kỹ thuật, rủi ro của nó, cách thức thực hiện hoặc kết quả có thể có ý nghĩa gì.

d. Thực hiện siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Kỹ thuật này thường được thực hiện bởi bác sĩ X quang hoặc bởi kỹ thuật viên siêu âm. Nó được thực hiện trong phòng siêu âm tại phòng khám hoặc bệnh viện.

Có thể được yêu cầu cởi quần áo trên thắt lưng. Và có thể treo một tờ giấy hoặc vải che quanh vai. Hủy bỏ tất cả đồ trang sức từ đầu hoặc xung quanh cổ.

Sẽ nằm ngửa trên một chiếc bàn cao với cổ duỗi ra. Sẽ có một cái gối dưới vai. Gel sẽ được trải trên cổ. Điều này giúp sóng âm đi qua tốt hơn. Một túi nhỏ chứa đầy nước hoặc bọt gelatin có thể được đặt trên cổ họng. Điều này cũng giúp dẫn sóng âm. Đầu dò sẽ được áp vào cổ (hoặc túi chứa đầy nước hoặc bọt gelatin, nếu được sử dụng). Sau đó, nó sẽ được di chuyển qua lại trên cổ. Hình ảnh của tuyến giáp và các mô xung quanh nó có thể được nhìn thấy trên màn hình video. Có thể được yêu cầu quay đầu ra khỏi phía quét để xương hàm tránh ra.

Kiểm tra mất khoảng 30 phút. Có thể được yêu cầu đợi cho đến khi bác sĩ X quang đã xem xét thông tin. Bác sĩ X quang có thể thực hiện nhiều điểm siêu âm hơn về cổ.

e. Cảm thấy khi siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Gel có thể cảm thấy lạnh khi nó được đặt trên cổ. Giữ cho cổ mở rộng trong quá trình kiểm tra có thể gây ra một số khó chịu. Nhưng không cảm thấy khó chịu từ đầu dò hoặc sóng âm. Sẽ có thể thở và nuốt bình thường trong quá trình kiểm tra. Sẽ không nghe thấy sóng âm.

f. Rủi ro của siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Có rất ít nguy cơ của một vấn đề từ kiểm tra này.

Siêu âm tuyến giáp không sử dụng bức xạ. Nó an toàn để sử dụng trong khi mang thai và sẽ không gây hại cho em bé đang lớn.

g. Ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp là một loại kỹ thuật hình ảnh. Nó kiểm tra tuyến giáp và tuyến cận giáp. Kết quả của kiểm tra này thường sẵn sàng trong 2 đến 3 ngày.

Bình thường

• Tuyến giáp và tuyến cận giáp có hình dạng phù hợp và nằm đúg vị trí.
• Các tuyến không quá lớn hoặc quá nhỏ.
• Không có sự tăng trưởng hoặc các vấn đề khác được nhìn thấy.

Bất thường

• Tuyến giáp quá lớn, hoặc sự phát triển (hạch tuyến giáp) hoặc u nang được nhìn thấy trong tuyến giáp. Tuyến giáp quá lớn được gọi là bướu cổ.
• Các tuyến cận giáp quá lớn.

h. Yếu tố ảnh hưởng đến siêu âm tuyến giáp và tuyến cận giáp

Có thể không thể kiểm tra hoặc kết quả có thể không hữu ích, nếu:

• Không thể ở yên trong khi kiểm tra. Chuyển động có thể ảnh hưởng đến chất lượng của hình ảnh siêu âm.
• Có một vết thương hở trong khu vực cần được xem.

i. Điều cần biết thêm

Xạ hình tuyến giáp phóng xạ và xét nghiệm hấp thu iốt phóng xạ (RAIU) là các xét nghiệm y học hạt nhân. Sử dụng một chất phóng xạ để xem tuyến giáp hoạt động như thế nào và tìm ra các vấn đề về tuyến giáp.

Siêu âm tuyến giáp không sử dụng chất phóng xạ. Nó dễ làm hơn. Và chi phí ít hơn so với xạ hình tuyến giáp phóng xạ hoặc xét nghiệm RAIU. Nhưng siêu âm tuyến giáp không cho thấy tuyến giáp hoạt động như thế nào.

Siêu âm tuyến giáp có thể được thực hiện cùng lúc với xét nghiệm RAIU. Xét nghiệm RAIU được sử dụng thường xuyên hơn siêu âm tuyến giáp để tìm ra các vấn đề như cường giáp. Siêu âm tuyến giáp có thể được sử dụng để tìm các loại vấn đề về tuyến giáp khác nhau, đặc biệt là các vấn đề như các nốt tuyến giáp.

Các nốt tuyến giáp là phổ biến, đặc biệt là ở phụ nữ và người già.

Siêu âm tuyến giáp thường có thể cho thấy sự khác biệt giữa u nang, nốt sần hoặc một loại khối khác cần xét nghiệm nhiều hơn. Một túi chứa đầy dịch mịn và tròn và không có bất kỳ hạt nào trong đó có khả năng là một u nang đơn giản. Một khối u không có chất dịch hoặc có chất dịch với các hạt nổi cần được kiểm tra kỹ hơn. Nếu một nốt sần rắn được tìm thấy, sinh thiết tuyến giáp có thể cần thiết.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về thủ thuật y tế mà eLib muốn chia sẻ đến bạn. Ngoài ra, eLib còn chia sẻ đến bạn các thủ thuật y tế khác về hồi sức, cấp cứu và chống độc, nội khoa, nhi khoa, da liễu, nội tiết, ngoại khoa, ung bướu, phụ sản, tai - mũi - họng,... Hi vọng đây sẽ là những tư liệu hữu ích hỗ trợ bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo.