Luận án TS: Một tiếp cận xây dựng hệ thống tổng hợp tin tức thể thao dựa trên web ngữ nghĩa

1.1 Mục tiêu nghiên cứu

Tìm ra một mô hình kiến trúc cho hệ thống tổng hợp tin tức nói chung và thể thao nói riêng dựa trên nền tảng công nghệ Web ngữ nghĩa. 

Nghiên cứu đề xuất các phương pháp sinh ra một cách tự động hoặc bán tự động các siêu dữ liệu còn gọi là chú thích ngữ nghĩa cho các tin tức thể thao. Kết quả của nhiệm vụ này là cơ sở để tiến hành kỹ thuật tìm kiếm ngữ nghĩa trên tin tức. Luận án hướng tới việc sinh ra tự động các chú thích ngữ nghĩa mà nội dung của nó phục vụ cho việc tìm kiếm, đối sánh, giới thiệu, khuyến nghị tin tức. Do đó, các ngữ nghĩa của tin tức thể thao có một số khác biệt (ví dụ, diễn đạt sự kiện xảy ra, con người liên quan, chủ đề liên  quan…) 

Thực hiện tìm kiếm ngữ nghĩa trong hệ thống dưới hình thức các câu hỏi bằng ngôn ngữ tự nhiên. Luận án hướng đến giải quyết bài toán chuyển đổi các câu hỏi hay yêu cầu về tin tức dưới dạng ngôn ngữ tự nhiên sang 

Nghiên cứu phương pháp gợi ý tin tức tới người đọc trên cơ sở sự phù hợp với nội dung của tin tức đang đọc, có khai thác khía cạnh ngữ nghĩa. 

1.2 Đối tượng phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận án là các bài toán xử lý trên dữ liệu tin tức dựa trên tiếp cận Web ngữ nghĩa. Như vậy luận án sẽ vừa phải tìm hiểu các kiến thức cơ sở lý thuyết nền tảng về Web ngữ nghĩa, vừa phải nắm chắc các phương pháp phân tích xử lý văn bản, cũng như các vấn đề về độ tương quan giữa các văn bản và Ontology. 

Luận án được thực hiện trong phạm vi các tin tức tiếng Anh trong lĩnh vực thể thao. Các tin tức ở dạng thức phổ biến nhất là văn bản (text). 

Đặt mục tiêu nâng cao hiệu quả của nghiên cứu, luận án xác định không giải quyết bài toán trên phạm vi rộng, bao trùm nhiều lĩnh vực như chính trị, văn hóa, kinh tế  … mà chỉ tập trung vào lĩnh vực thể thao. Một nguyên nhân khác là chưa có nhiều nghiên cứu tương tự trong lĩnh vực này. Luận án cũng không xét đến tiếng Việt, lý do là so với tiếng Việt, tiếng Anh có phạm vi áp dụng rộng hơn nhiều. 

1.3 Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện các nội dung nghiên cứu trong luận án, tác giả tiến hành theo phương pháp tiếp cận từ trên xuống, đồng thời kết hợp nghiên cứu lý thuyết với nghiên cứu thực nghiệm. 

• Về lý thuyết: Bên cạnh nghiên cứu tổng quan các lý thuyết và kỹ thuật cơ bản về Web ngữ nghĩa, các hệ thống tổng hợp tin tức, tác giả phân tích tổng hợp những kết quả nghiên cứu liên quan đã được công bố trong các hội thảo và tạp chí quốc tế. Trên cơ sở đó, tác giả đã xác định được các bài toán nghiên cứu và đề xuất những phương pháp nghiên cứu cho các bài toán nêu trên. 
• Về thực nghiệm: Luận án tiến hành cài đặt và chạy thực nghiệm, sau đó đánh giá kết quả các phương pháp đã đề xuất trên các tập dữ liệu được xây dựng từ miền lĩnh vực của bài toán. 

2.1 Kiến thức nền tảng

Giới thiệu về Web ngữ nghĩa 

Ontology

Ngôn ngữ biểu diễn ontology và dữ liệu ngữ nghĩa

Tìm kiếm ngữ nghĩa

Kho dữ liệu ngữ nghĩa mở 

Một số lĩnh vực ứng dụng Web ngữ nghĩa

Một số nghiên cứu Web ngữ nghĩa tiêu biểu

Website và cổng thông tin tin tức có ngữ nghĩa

Ứng dụng Web ngữ nghĩa trong lĩnh vực thể thao 

Tiếp cận Web ngữ nghĩa xây dựng hệ thống tin tức thể thao

Mô hình kiến trúc hệ thống tổng hợp tin tức thể thao