Sinh học 6 Bài 1: Đặc điểm của cơ thể sống

1. Tóm tắt lý thuyết

- Quan sát môi trường xung quanh

- Phân biệt vật sống và vật không sống

• Vật sống: Lớn lên và sinh sản, cần những điều kiện sống như chất dinh dưỡng ( con vật cần thức ăn, cây cối cần phân bón) , nước, không khí,... để tồn tại và phát triển. Ví dụ: Các loài động vật, cây cối, vi khuẩn,...
• Vật không sống: Không thể lớn lên dù có thể có sự trao đổi chất với môi trường. Ví dụ: Cây nến, cái bút....

• Có sự trao đổi chất với môi trường (lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất thải ra ngoài) thì mới tồn tại được.
• Lớn lên và sinh sản.

Câu 1: Giữa vật sống và vật không sống có những điểm gì khác nhau?

Hướng dẫn giải

Sinh vật sống thì có thể trao đổi chất với môi trường và lớn lên, sinh sản còn vật không sống thì không làm được mọi điều này. 

Câu 2: Quan sát môi trường xung quanh, tìm 5 ví dụ về vật không sống và 5 ví dụ về vật sống? Nêu những điểm khác nhau giữa vật sống với vật không sống? 

Hướng dẫn giải

- Ví dụ về vật không sống: hòn đá, cái bàn, quyển sách, cái bút, viên phấn...

- Ví dụ về vật sống: con chim, con cá, cây lúa, cây hoa hồng, nấm rơm...

- Vật sống với vật không sống có những điểm khác nhau cơ bản sau:

• Vật sống có sự trao đổi chất với môi trường thì mới tồn tại được (chúng lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất thải ra ngoài). Vật không sống không có sự trao đổi chất với môi trường.
• Vật sống có sự lớn lên và đến một thời kì nhất định thì sinh sản. Vật không sống không lớn lên, không sinh sản. 

Câu 3: Vì sao nói cây đậu, con gà là một cơ thể sống? Đặc điểm chung của cơ thể sống là gì? 

Hướng dẫn giải

Con gà và cây đậu mặc dù rất khác nhau nhưng chúng lại có chung những đặc điểm như:

• Lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất thải ra ngoài cơ thể, nhờ vậy mà chúng lớn lên.
• Khi lớn lên đến một mức độ nhất định thì chúng sinh sản để duy trì và phát triển nòi giống.

⇒ Những điểm chung trên cũng chính là những đặc điểm chung của cơ thể sống.

Câu 4: Em hãy quan sát sơ đồ sau chỉ ra điểm khác nhau cơ bản về kết quả của sự trao đổi chất giữa vật sống và vật không sống

Hướng dẫn giải

Sinh vật sống thì có thể trao đổi chất với môi trường và lớn lên, sinh sản còn vật không sống thì không làm được mọi điều này. 

Câu 1: 

a. Kể tên một số sinh vật có ích và một số sinh vật có hại?

b. Người ta dựa vào những đặc điểm nào để phân chia sinh vật thành những nhóm lớn? Hãy kể tên những nhóm sinh vật đó?

Câu 2: Trong các dấu hiệu sau đây, theo em dấu hiệu nào là chung cho mọi cơ thể sống ( đánh dấu P vào 0 cho ý trả lời đúng):

\(\Box\) Lớn lên

\(\Box\) Sinh sản

\(\Box\) Di chuyển

\(\Box\) Lấy các chất cần thiêt

\(\Box\) Loại bỏ các chất thải

Từ đó cho biết các đặc điểm chung của cơ thể sống là gì?

Câu 3: Đặc điểm cơ bản của cơ thể sống là gì?

Câu 1: Trong các dấu hiệu sau đây, theo em dấu hiệu nào là chung cho mọi cơ thể sống?

A. Lớn lên

B. Sinh sản

C. Lấy các chất cần thiết, loại bỏ các chất thải

D. Cả A,B,C

Câu 2: Đối tượng nào dưới đây gồm toàn sinh vật không sống

A. ​Con gà, cây mít, quyển sách

​B. Điện thoại, máy vi tính, sách vở

​C. Cây nấm, con mèo, cửa sổ

​D. Hòn đá, ti vi, hoa dã quỳ

Câu 3: Sinh vật sống là:

​A. Hoa hướng dương

​B. Vỏ sò

​C. Chuông gió

D. Cái bàn

Câu 4: Vật nào dưới đây là vật sống? 

A. ​Cây chúc

​B. Cây chổi

​C. Cây kéo 

​D. Cây vàng

Câu 5: Vật sống khác vật không sống ở đặc điểm nào dưới đây? 

A. ​Có khả năng hao hụt trọng lượng

​B. Có khả năng thay đổi kích thước

​C. Có khả năng sinh sản 

​D. Tất cả các phương án đưa ra

Sau khi học bài này các em cần:

- Phân biệt được vật sống và vật không sống

- Nêu được đặc điểm của cơ thể sống