Lịch Sử 8 Bài 23: Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (Phần từ năm 1917 đến năm 1945)
Bài học dưới đây, các em sẽ cùng điểm lại những sự kiện tiêu biểu cũng như nội dung cần ghi nhớ trong phần lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1917 đến năm 1945. Hi vọng, bài học sẽ giúp các em thâu tóm lại được những phần kiến thức quan trọng.
Mục lục nội dung
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Những sự kiện lịch sử chính
- Tháng 2-1917, cách mạng dân chủ tư sản Nga thắng lợi.
=> Kết quả:
+ Lật đổ chế độ Nga Hoàng.
+ Hai chính quyền song song tồn tại.
- 7-11-1917, cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng 10 Nga thắng lợi.
=> Kết quả:
+ Lật đổ chính phủ lâm thời tư sản.
+ Thành lập nước Cộng hòa Xô Viết và chính phủ Xô Viết, xóa bỏ chế độ người bóc lột người, xây dựng chế độ mới.
- 1918-1921, cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyến xô Viết.
=> Kết quả:
+ Xây dựng hệ thống chính trị – nhà nước mới
+ Thực hiện các cải cách xã hội chủ nghĩa, đánh thắng thù trong giặc ngoài.
- 1921-1941, Liên Xô xây dựng CNXH.
=> Kết quả:
+ Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, tập thể hóa nông nghiệp.
+ Liên Xô từ nước nông nghiệp trở thành cường quốc công nghiệp XHCN.
- 1918-1923, cao trào cách mạng ở Châu Âu, châu Á.
=> Kết quả:
+ Các Đảng Cộng sản thành lập.
+ Quốc tế cộng sản thành lập và lãnh đạo phong trào.
- 1924-1929, thời kỳ ổn định và phát triển của chủ nghĩa tư bản.
=> Kết quả: Sản xuất công nghiệp phát triển nhanh, chính trị ổn định.
- 1929-1933, khủng hoảng kinh tế ở Mỹ và lan rộng ra toàn thế giới tư bản.
=> Kết quả: Kinh tế giảm sút nghiêm trọng, thất nghiệp, bất ổn về chính trị.
- 1933-1939, các nước tư bản tìm cách thoát khỏi khủng hoảng kinh tế.
=> Kết quả:
+ Đức - Ý - Nhật phát xít hóa chế độ chính trị, chuẩn bị chiến tranh bành trướng xâm lược.
+ Anh - Pháp - Mỹ thực hiện cải cách kinh tế, chính trị, duy trì chế độ dân chủ tư sản.
- 1939-1945, Chiến tranh thế giới thứ hai.
=> Kết quả:
+ Thế giới trong tình trạng chiến tranh.
+ Chủ nghĩa phát xít Đức - Ý - Nhật thất bại hoàn toàn
+ Thắng lợi về Liên Xô, các nước đồng minh và nhân loại tiến bộ trên toàn thế giới.
1.2. Những sự kiện tiêu biểu nhất
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga
- Cao trào cách mạng ở các nước tư bản Âu – Mĩ
- Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc.
- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa phát xít.
- Chiến tranh thế giới thứ hai gây hậu quả nghiêm trọng nhất trong lịch sử nhân loại.
2. Luyện tập
Câu 1: Phong trào Ngũ tứ có ý nghĩa như thế nào đối với cách mạng Trung Quốc?
Gợi ý trả lời
Phong trào Ngũ tứ có ý nghĩa quan trọng đối với cách mạng Trung Quốc:
- Mở đầu cao trào cách mạng chống đế quốc và chống phong kiến ở Trung Quốc.
- Lần đầu tiên giai cấp công nhân xuất hiện trên vũ đài chính trị như một lực lượng cách mạng độc lập.
- Từ sau phong trào, chủ nghĩa Mác - Lênin được truyền bá sâu rộng. Tháng 7-1921, Đảng Cộng sản Trung Quốc được thành lập.
- Đánh dấu bước chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ sang cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
Câu 2: Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai?
Gợi ý trả lời
Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai:
- Nguyên nhân sâu xa:
+ Tác động của quy luật phát triển không đều về kinh tế và chính trị giữa các nước tư bản trong thời đại đế quốc chủ nghĩa,so sánh lực lượng trong thế giới tư bản thay đổi căn bản.
+ Việc tổ chức và phân chia thế giới theo hệ thống Véc-xai - Oa-sinh-tơn không còn phù hợp nữa. Đưa đến một cuộc chiến tranh mới để phân chia lại thế giới.
- Nguyên nhân trực tiếp:
+ Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 - 1932 làm những mâu thuẫn trên thêm sâu sắc dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít với ý đồ gây chiến tranh để phân chia lại thế giới.
+ Thủ phạm gây chiến là phát xít Đức, Nhật Bản Italia. Nhưng các cường quốc phương Tây lại dung túng, nhượng bộ, tạo điều kiện cho phát xít gây ra cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai.
Câu 3: Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933) đã tác động đến nước Nhật như thế nào?
Gợi ý trả lời
Khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933) đã có tác động lớn đến nước Nhật:
a. Về kinh tế:
Giảm sút trầm trọng, nhất là trong nông nghiệp do lệ thuộc vào bên ngoài.
- Công nghiệp: sản xuất đình đốn. Sản lượng công nghiệp năm 1931 giảm 32,5% so với năm 1929.
- Nông nghiệp: do lệ thuộc vào thị trường bên ngoài, ngành nông nghiệp lâm vào khủng hoảng trầm trọng, nông phẩm giảm 1,7 tỉ yên.
- Ngoại thương: giảm 80%. Đồng yên sụt giá nghiêm trọng.
b. Về xã hội:
- Nông dân: bị phá sản, mất mùa, đói kém.
- Công nhân: số công nhân thất nghiệp lên tới 3 triệu người.
- Mâu thuẫn xã hội và các cuộc đấu tranh diễn ra quyết liệt.
3. Kết luận
Kết thúc bài học, các em cần liệt kê được các sự kiện chính trong phần lịch sử thế giới cận đại cũng như kế quả của các sự kiện đó; đồng thời ghi nhớ các nội dung chính của phần này.
