Giải bài tập SGK Công nghệ 10 Bài 15: Điều Kiện Phát Sinh, Phát Triển Của Sâu, Bệnh Hại Cây Trồng

- Nguyên nhân nào dẫn đến sự xuất hiện ổ dịch trên đồng ruộng?

Phương pháp giải

- Theo dòng nước mầm bệnh vào ruộng.

- Có sẵn nguồn bệnh trong ruộng: Trứng, nhộng.

+ Nguồn giống nhiễm bệnh.

Hướng dẫn giải

- Nguyên nhân xuất hiện ổ dịch trên đồng ruộng:

+ Sự di chuyển của nguồn nước đem theo 1 loại bệnh nào đó đến đồng ruộng

+ Nguồn sâu, bệnh hại có sẵn trên ruộng đồng: Trứng, nhộng của nhiều loài côn trùng gây hại, bào tử của nhiều loại bệnh tiềm ẩn trong đất, trong các bụi cỏ, ở bờ ruộng

+ Sử dụng hạt giống, cây con nhiễm bệnh là nguyên nhân cho sâu, bệnh xuất hiện trên đồng ruộng.

- Điều kiện khí hậu có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát sinh, phát triển của sâu, bệnh hại cây trồng?

Phương pháp giải

- Các điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến sâu bệnh là:

+ Nhiệt độ.

+ Độ ẩm.

+ Ánh sáng, gió.

Hướng dẫn giải

- Các điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến sâu bệnh là:

+ Nhiệt độ: Thân nhiệt của sâu không ổn định, vì vậy hoạt động sống, hành vi, tốc độ phát triển cũng như số lượng cá thể chịu ảnh hưởng rất lớn vào nhiệt độ môi trường. Sự sinh trưởng và phát triển của sâu chỉ mạnh mẽ trong điều kiện thích hợp. Giới hạn nhiệt độ này tuỳ thuộc từng loại sâu, đa số có giới hạn từ 10-52oC. Điều kiện nhiệt độ ảnh hưởng tới sự phát triển của sâu bọ tuỳ thuộc vào các giai đoạn sống khác nhau và phụ thuộc vào độ ẩm của môi trường.

+ Độ ẩm: Đối với các loài sâu, độ ẩm tương đối của không khí rất có ý nghĩa, nó làm thay đổi lượng nước trong mô cơ thể, do đó ảnh hưởng đến khả năng sống và sinh sản của chúng. Để thích nghi với độ ẩm thường thay đổi trong ngày, sâu có những tập tính tìm nguồn có độ ẩm thích hợp như sâu ẩn nấp trong đất có tập tính di chuyển theo chiều dọc, khi trên mặt đất khô, chúng chui sâu xuống các lớp đất dưới. Mối tương quan giữa độ ẩm và nhiệt đô có vai trò quyết định đến sự sinh trưởng và phát triển của sâu hại.

+ Đối với vi sinh vật gây bệnh cho cây trồng, điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cũng đóng vai trò quyết định. Muốn gây bệnh, trước hết bào tử của vi sinh vật phải bám được vào cây bằng nhiều con đường như tiếp xúc trực tiếp, nhờ gió, nhờ nước, nhờ các giọt mưa, nhờ sâu bọ. Các điều kiện bên ngoài như nhiệt độ, độ ẩm, phản ứng (chua hoặc kiềm) của giọt nước có ảnh hưởng rất lớn đến sự nảy mầm của bào tử nấm hại cây trồng. Vì vậy, các biện pháp tạo độ thoáng cho cây trồng để các giọt nước, giọt sương trên lá cây chóng bốc hơi, chóng khô có ý nghĩa ngăn ngừa bệnh phát triển.

+ Ngoài hai yếu tố trên, điều kiện ánh sáng và gió cũng tác động đến sự sinh trưởng, phát triển của sâu bệnh. Nhiều loại sâu hại có nhu cầu ánh sáng yếu hoặc hoạt động về đêm, vì vậy những ngày âm u cũng là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu hại.

- Chế độ chăm sóc cây có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát sinh, phát triển của sâu, bệnh hại cây trồng? Cho ví dụ minh họa.

Phương pháp giải

- Chế độ chăm sóc có ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp đến sự phát sinh, phát triển của sâu bệnh hại cây trồng.

+ Ví dụ: Bón thừa, thiếu, chăm sóc mất cân đối, ngập úng...

Hướng dẫn giải

- Chế độ chăm sóc có ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp đến sự phát sinh, phát triển của sâu bệnh hại cây trồng.

- Ví dụ:

+ Nếu ta bón thừa đạm cho cây lúa thì lá sẽ phát triển mạnh, các mô chứa nhiều nước nên sâu bệnh có cơ hội phát triển mạnh. Vì vậy cần bón phân hợp lí, cần đối giữa N.P.K.

+ Chế độ chăm sóc mất cân đối giữa nước và phân bón có thể làm sâu bệnh phát triển mạnh.

+ Ngập úng làm cho cây giảm khả năng chống chịu. Cây trồng bị thương tổn do chăm sóc là tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Do đó, sau khi chăm sóc, xới xáo, phải tiêu nước và bón phân giúp cây trồng tăng khả năng kháng bệnh.