Giải bài tập SGK Lịch Sử 11 Bài 8: Ôn tập lịch sử thế giới cận đại

Nội dung cơ bản của lịch sử thế giới cận đại bao gồm những vấn đề nào?

Phương pháp giải

Dựa vào những kiến thức đã học về phần Lịch Sử thế giới cận đại để trả lời.

Gợi ý trả lời

Nội dung cơ bản của lịch sử thế giới cận đại bao gồm những vấn đề chính sau: 

- Thứ nhất, sự thắng lợi của các cuộc cách mạng tư sản trên thế giới.

- Thứ hai, sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của chủ nghĩa tư bản. Thời kì chủ nghĩa tư bản từ giai đoạn tự do cạnh tranh chuyển sang giai đoạn độc quyền.

- Thứ ba, phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản diễn ra mạnh mẽ.

- Thứ tư, sự mở rộng xâm lược của chủ nghĩa tư bản và cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.

Nêu những điểm chung và riêng của Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII, Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ và Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII (có thể lập bảng so sánh, hệ thống kiến thức,…).

Phương pháp giải

Dựa vào những kiến thức đã học về Cách mạng tư sản Anh, Cách mạng tư sản Pháp để so sánh

Gợi ý trả lời

Nêu một số luận điểm cơ bản trong tư tưởng của Mác, Ăng - ghen và Lê-nin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.

Phương pháp giải

Dựa vào những kiến thức đã học về tư tưởng, đường lối lãnh đạo của Mác, Ăng-ghen và Lê-nin để trả lời.

Gợi ý trả lời

- Mác có đưa ra kết luận trong những bài viết của mình:

Giai cấp vô sản được vũ trang bằng lí luận cách mạng sẽ đảm đương sứ mệnh lịch sử giải phóng loài người khỏi ách áp bức, bóc lột.

- Phri-đrích Ăng-ghen cho rằng giai cấp vô sản không chỉ là nạn nhân của chủ nghĩa tư bản mà còn là một lực lượng có thể đánh đổ sự thống trị của giai cấp tư bản và tự giải phóng khỏi mọi xiềng xích.

- Trong Tuyên ngôn Đảng Cộng sản, kết thúc bằng lời kêu gọi: “Vô sản tất cả các nước đoàn kết lại!”

- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là một tất yếu khách quan. Song để thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử đó, điều quyết định là giai cấp vô sản phải có Đảng lãnh đạo.

- Đảng Cộng sản bao gồm những phần tử ưu tú nhất, cách mạng nhất, tiên tiến nhất của giai cấp vô sản, được giác ngộ lí luận chủ nghĩa Mác-Lênin, luôn luôn đứng ở hàng đầu sự nghiệp đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc.

Lập bảng thống kê những diễn biến chính của Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Phương pháp giải

Dựa vào những kiến thức đã học về Chiến tranh thế giới thứ nhất để trả lời.

Gợi ý trả lời

- Giai đoạn thứ nhất (1914 - 1916)

+ Năm 1914

• Ở phía Tây: ngay đêm 3.8 Đức tràn vào Bỉ, đánh sang Pháp → Đức chiếm được Bỉ, một phần nước Pháp uy hiếp thủ đô Pa-ri.
• Cùng lúc ở phía Đông; Nga tấn công Đông Phổ → Cứu nguy cho Pa-ri.

+ Năm 1915 Đức, Áo - Hung dồn toàn lực tấn công Nga → Hai bên ở vào thế cầm cự trên một Mặt trận dài 1200 km.

+ Năm 1916 Đức chuyển mục tiêu về phía Tây tấn công pháo đài Véc-doong → Đức không hạ được Véc-đoong, 2 bên thiệt hại nặng.

Những năm đầu Đức, Áo - Hung giữ thế chủ động tấn công. Từ cuối 1916 trở đi. Đức, Áo - Hung chuyển sang thế phòng ngự ở cả hai mặt trận Đông Âu, Tây Âu.

- Giai đoạn thứ 2 (1917 - 1918)

+ Tháng 2/1917 Cách mạng dân chủ tư sản ở Nga thành công → Chính phủ tư sản lâm thời ở Nga vẫn tiếp tục chiến tranh.

+ Ngày 2/4/1917 Mĩ tuyên chiến với Đức, tham gia vào chiến tranh cùng phe Hiệp ước → Có lợi hơn cho phe Hiệp ước.

+ Trong năm 1917 chiến sự diễn ra trên cả 2 Mặt trận Đông và Tây Âu → Hai bên ở vào thế cầm cự.

+ Tháng 11/1917 Cách mạng tháng 10 Nga thành công → Chính phủ Xô viết thành lập

+ Ngày 3/3/1918 Chính phủ Xô viết ký với Đức Hiệp ước Bơ-rét Li-tốp → Nga rút khỏi chiến tranh

+ Đầu 1918 Đức tiếp tục tấn công → Pháp Một lần nữa Pa-ri bị uy hiếp

+ Tháng 7/1918 Mĩ đổ bộ vào châu Âu, chớp thời cơ Anh - Pháp phản công → Đồng minh của Đức đầu hàng: Bungari 29/9, Thổ Nhĩ Kỳ 30/10, Áo - Hung 2/11

+ Ngày 9/11/1918 Cách mạng Đức bùng nổ → Nền quân chủ bị lật đổ

+ Ngày 1/11/1918 Chính phủ Đức đầu hàng → Chiến tranh kết thúc

Trình bày diễn biến chính của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước Châu Á.

Phương pháp giải

Dựa vào những kiến thức đã học về phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước Châu Á để trả lời.

Gợi ý trả lời

* Khoảng giữa thế kỉ XIX:

- Ở Nhật Bản: năm 1868, Thiên Hoàng Minh Trị tiến hành Duy Tân trên tất cả các lĩnh vực. Sau đó trở thành nước tư bản chủ nghĩa phát triển.

* Nửa sau thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX:

- Ở Ấn Độ:

     + 1857 – 1859: Khởi nghĩa Xipay.

     + 1885: thành lập Đảng Quốc Đại, đưa giai cấp tư sản bước lên vũ đài chính trị.

     + 1885 – 1908 : phong trào dân tộc chống thực dân Anh diễn ra mạnh mẽ.

- Ở Trung Quốc:

     + 1851 – 1898: phong trào đấu tranh giành độc lập diễn ra mạnh mẽ: Khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc của Hồng Tú Toàn(1/1/1851); cuộc Duy Tân Mậu Tuất(1898),… cuối cùng bị đán áp.

     + 1911: Cách mạng Tân Hợi thành công, lật đổ Triều đại Mãn Thanh

- Ở các nước Đông Nam Á: phong trào đấu tranh giành độc lập diễn ra mạnh mẽ và liên tục ở hầu khắp các nước:

     + 1825 – 1830: cuộc đấu tranh chống thực dân Hà lan của In-đô-nê-xi-a (KN nông dân của Sa-min)

     + Phong trào đấu tranh chống thực dân Tây Ban Nha của Phi-lip-pin những năm 90 của thế kỉ XIX.(xu hướng cải cách của Hô-xê Ri-dan; xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô.). Về sau chuyển sang đấu tranh chống Mĩ.

     + Từ nửa sau thế kỉ XIX: Phong trào đấu tranh chống thực dân và tình thần đoàn kết của nhân dân 3 nước Đông Dương: Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia diễn ra mạnh mẽ và đều giành được những thắng lợi nhất định.

- Xiêm : Ra-ma V tiến hành cải cách năm 1892, giúp giữ được nền độc lập, tuy nhiên vẫn bị lệ thuộc về kinh tế và chính trị vào các nước đế quốc.