Giải bài tập SGK Vật lý 7 Bài 10: Nguồn âm

Tất cả chúng ta hãy cùng nhau giữ im lặng và lắng tai nghe. Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm xem chúng được phát ra rừ đâu.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần thực hành lắng nghe âm thanh.

Hướng dẫn giải

Các âm thanh nghe được: tiếng quạt đang quay, tiếng xe máy đi ngoài đường, tiếng cô giáo đang giảng bài,...

Em hãy kể tên một số nguồn âm?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm tên gọi của các loại nguồn âm.

Hướng dẫn giải

• Các nguồn âm tự nhiên: tiếng sấm, tiếng thác đổ…
• Các nguồn âm nhân tạo: tiếng đàn, tiếng động cơ...

Hãy quan sát dây cao su và lắng nghe, rồi mô tả điều mà em nhìn và nghe được.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần thực hành quan sát dây cao su và lắng nghe.

Hướng dẫn giải

• Khi đứng yên thì dây thun không phát ra âm thanh     

• Khi dao động thì dây thun phát ra âm thanh.

⇒ Dây cao su rung động và phát ra âm thanh.

Vật nào phát ra âm ?

Vật có rung động không ? Nhận biết điều đó bằng cách nào?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần thực hành quan sát vật và lắng nghe âm thanh.

Hướng dẫn giải

• Cốc thủy tinh phát ra âm. Thành cốc thủy tinh có rung động.
• Nhận biết sự rung động của thành cốc bằng cách: Treo con lắc bấc sát thành cốc. Khi gõ thìa vào thành cốc, thành cốc rung làm cho con lắc bấc dao động.

Âm thoa có dao động không? Hãy tìm cách kiểm tra xem khi phát ra âm thì âm thoa có dao động không?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Các vật phát ra âm đều dao động.

Hướng dẫn giải

- Âm thoa có dao động.

- Có thể kiểm tra dao động của âm thoa bằng một trong các cách sau:

• ​Đặt con lắc bấc sát một nhánh của âm thoa khi âm thoa phát ra.

• Dùng một mảnh giấy chạm vào một nhánh của âm thoa ta thấy tờ giấy rung, chứng tỏ âm thoa đang dao động.

• Dùng tay kéo căng một sợi dây cao su rồi chạm một nhánh của âm thoa vào dây chun khi âm thoa phát ra âm.

Kết luận: Khi phát ra âm, các vật đều dao động.

Em có thể làm cho một số vật như tờ giấy, lá chuối....phát ra âm được không?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần thực hành tạo âm thanh từ tờ giấy, lá chuối....

Hướng dẫn giải

Có thể làm cho một số vật như tờ giấy, lá chuối....phát ra âm bằng một trong các cách sau:

• Vò tờ giấy, lá chuối...

• Xé tờ giấy, lá chuối...

• Có thể cuộn tròn lá chuối thành hình một cái kèn rồi thổi, kèn chuối sẽ kêu.

Hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong hai nhạc cụ mà em biết?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm quan sát, lắng nghe bộ phận nào dao động phát ra âm trong hai nhạc cụ.

Hướng dẫn giải

Có thể chọn hai nhạc cụ sau:

• Đàn ghi ta: bộ phận dao động phát ra âm thanh là dây đàn.
• Trống: bộ phận dao động phát ra âm là mặt trống.

Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trong lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra xem có đúng khi đó cột khí dao động không?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Các vật phát ra âm đều dao động.

Hướng dẫn giải

Có thể kiểm tra sự dao động của cột không khí trong lọ bằng cách dán vải tua giấy mỏng vào miệng lọ sẽ thấy tua giấy rung rung.

Hãy làm một nhạc cụ (đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây:

- Đổ nước bảy ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau.

- Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau.

a) Bộ phận nào dao động phát ra âm?

b) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất?

- Lần lượt thổi mạnh vào miệng các ống nghiệm cũng sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau 

c) Cái gì dao động phát ra âm?

d) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát thực tế và nắm các vật phát ra âm đều dao động.

Hướng dẫn giải

a)  Bộ phận nào dao động phát ra âm?

Ống nghiệm và nước trong ống nghiệm dao động phát ra âm.

b) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất?

Ống có nhiều nước nhất phát ra âm trầm nhất, ống có ít nước nhất phát ra âm bổng nhất.

c) Cái gì dao động phát ra âm?

Cột không khí trong ống dao động phát ra âm.

d) Ống nào phát ra âm trầm nhất, ống nào phát ra âm bổng nhất?

• Ống có cột khí dài nhất phát ra âm trầm nhất.
• Ống có cột khí ngắn nhất phát ra âm bổng nhất.