Giải bài tập SGK Vật lý 7 Bài 2: Sự truyền ánh sáng

Ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền trực tiếp đến mắt ta theo ống thẳng hay ống cong?

Phương pháp giải

Để biết ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền trực tiếp đến mắt ta theo ống thẳng hay ống cong ta cần tiến hành thí nghiệm.

Hướng dẫn giải

Quan sát:

Ánh sáng từ dây tóc bóng đèn truyền trực tiếp vào mắt ta theo ống thẳng.

Hãy bố trí thí nghiệm để kiểm tra xem khi không dùng ống thì ánh sáng có truyền đi theo đường thẳng hay không?

Đặt ba tấm bìa đục lỗ (hình 2.2) sao cho mắt nhìn thấy dây tóc bóng đèn pin đang sáng qua cả ba lỗ A, B, C

Kiểm tra xem ba lỗ A, B, C trên ba tấm bìa và bóng đèn có nằm trên cùng một đường thẳng không?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm:

Hướng dẫn giải

• Cách 1: Dùng một dây chỉ luồn qua ba lỗ A, B, C rồi căng thẳng dây.
• Cách 2: Luồn một que nhỏ thẳng qua ba lỗ để xác nhận ba lỗ thẳng hàng.

⇒ Vậy đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.

Hãy quan sát và nêu đặc điểm của mỗi loại chùm sáng.

a) Chùm sáng song song gồm các tia sáng.....trên đường truyền của chúng.

b) Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng .... trên đường truyền của chúng.

c) Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng.... trên đường truyền của chúng.

+ Giao nhau; không giao nhau; loe rộng ra.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm quan sát hình ảnh và rút ra nhận xét.

Hướng dẫn giải

a)  Chùm sáng song song gồm các tia sáng.....trên đường truyền của chúng.

Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.

b) Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng .... trên đường truyền của chúng.

Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.

c) Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng.... trên đường truyền của chúng.

Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

Hãy giải đáp thắc mắc của Hải nêu ra ở phần mở bài.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm Định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

Hướng dẫn giải

• Dùng một ống cong và một ống thẳng để quan sát bóng đèn pin đang sáng.
• Trong trường hợp ống thẳng mắt ta mới nhìn thấy đèn sáng, ống cong thì mắt không nhìn thấy đèn sáng. Vậy ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

Lưu ý: Thực tế mắt ta không nhìn thấy tia sáng mà chỉ nhận thấy chùm sáng truyền tới mắt.

Cho ba cái kim. Hãy cắm ba cái kim thẳng đứng trên mặt một tờ giấy để trên mặt bàn. Dùng mắt ngắm để điều chỉnh cho chúng đứng thẳng hàng (không được dùng thước thẳng). Nói rõ ngắm như thế nào là được và giải thích vì sao lại làm như thế?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

Hướng dẫn giải

• Bước 1: Cắm hai cái kim thẳng đứng trên một tờ giấy. Dùng mắt ngắm sao cho cái kim thứ nhất che khuất cái kim thứ hai.
• Bước 2: Di chuyển cái kim thứ ba đến vị trí kim thứ nhất che khuất.

Ánh sáng truyền đi theo đường thẳng nên nếu kim thứ nhất nằm trên đường thẳng nối kim thứ hai và kim thứ ba và mắt thì ánh sáng từ kim thứ hai và thứ ba không đến được mắt, hai kim này bị kim thứ nhất che khuất.