Lịch Sử 8 Bài 13: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)
Sự phát triển không đều giữa các nước đế quốc cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã dấn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất. Cuộc chiến tranh này kéo dài 4 năm, gây nên những tổn thất vô cùng to lớn. Mời các em cùng đến với bài học dưới đây.
Mục lục nội dung
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh
- Chủ nghĩa tư bản phát triển theo quy luật không đều làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các đế quốc ở cuối XIX đầu XX.
- Sự phân chia thuộc địa giữa các đế quốc cũng không đều. Đế quốc già (Anh, Pháp) nhiều thuộc địa. Đế quốc trẻ (Đức, Mĩ) ít thuộc địa.
- Mâu thuẫn giữa các đế quốc về vấn đề thuộc địa nảy sinh và ngày càng gay gắt.
- Các cuộc chiến tranh giành thuộc địa đã nổ ra ở nhiều nơi.
+ Chiến tranh Trung - Nhật (1894 - 1895).
+ Chiến tranh Mĩ - Tây Ban Nha (1989).
+ Chiến tranh Anh - Bô ơ (1899 - 1902).
- Trong cuộc chạy đua giành giật thuộc địa, Đức là kẻ hiếu chiến nhất. Đức đã cùng Áo - Hung, Italia thành lập “phe liên minh”, năm 1882 chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới.
- Để đối phó Anh đã ký với Nga và Pháp những Hiệp ước tay đôi hình thành phe Hiệp ước (đầu thế kỉ XX).
- Cả 2 khối quân sự đối đầu điên cuồng chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới, chiến tranh đế quốc không thể tránh khỏi.
- Nguyên cớ trực tiếp của chiến tranh là do một phần tử Xéc-bi ám sát hoàng thân kế vị ngôi vua Áo - Hung.
1.2. Diễn biến của chiến tranh
a. Duyên cớ
- 28/6/1914 thái tử Áo – Hung bị ám sát
- 28/7/1914 Áo – Hung tuyên chiến
b. Giai đoạn thứ nhất (1914 – 1916)
- Diễn biến:
+ Đức tấn công Pháp, Nga tấn công Đức
+ Sử dụng nhiều vũ khí hiện đại
=> 1916: giai đoạn cầm cự
- Kết quả:
+ Liên minh chiếm ưu thế
+ Hàng chục triệu dân lao động bị thương vong
c. Giai đoạn thứ hai (1917 – 1918)
- Diễn biến:
+ Phe hiệp ước phản công
+ Ngày 7 tháng 11 năm 1917 cách mạng tháng 10 thành công.
+ Ngày 7 đến 9 tháng 11 năm 1918 Anh, Pháp và Mĩ phản công.
+ Ngày 9 tháng 11 năm 1918 cách mạng bùng nổ ở Đức.
+ Ngày 11 tháng 11 năm 1918 chính phủ Đức đầu hàng.
- Kết quả:
+ Nga rút khỏi chiến tranh
+ Đồng minh Đức đầu hàng
+ Lật đổ nền quân chủ -> chế độ cộng hòa
+ Đức, Áo – Hung thất bại hoàn toàn.
1.3. Kết quả của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất
- Hậu quả của chiến tranh
+ Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc với sự thất bại của phe liên minh, gây nên thiệt hại nặng nề về người và của.
- 10 triệu người chết.
- 20 triệu người bị thương.
- Tiêu tốn 85 tỉ đô la.
+ Cách mạng tháng Mười Nga thành công đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện thế giới.
- Tính chất:
Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa.
2. Luyện tập
Câu 1: Vì sao các nước đế quốc ráo riết chuẩn bị Chiến tranh thế giới thứ nhất?
Gợi ý trả lời
Các nước đế quốc ráo riết chuẩn bị chiến tranh thế giới thứ nhất chỉ nhằm một mục đích chính là muốn “thanh toán” đối thủ để chia lại thuộc địa.
Câu 2: Từ diễn biến và kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất, em hãy nêu tính chất của nó?
Gợi ý trả lời
Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa, chỉ đem lại nguồn lợi cho giai cấp tư sản cầm quyền. Đứng về cả hai khối đế quốc thì các bên tham chiến đều là phi nghĩa, tổn phí và hậu quả của nó đè nặng lên đời sống của người dân lao động và nhân dân các nước thuộc địa.
Câu 3: Chiến tranh thế giới thứ nhất đã gây ra những hậu quả như thế nào?
Gợi ý trả lời
- Khoảng 1.5 tỷ người bị lôi cuốn vào vòng khói lửa, 10 triệu người bị chết, hơn 20 triệu người bị thương.
- Nhiều thành phố, làng mạc, nhà máy... bị phá hủy.
- Chi phí cho chiến tranh của các nước Đế quốc tham chiến lên tới 85 tỉ USD.
3. Kết luận
Bài học tóm tắt cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất. Qua đó, các em nắm được nguyên nhân, diễn biến và kết quả của chiến tranh cũng như những hậu quả mà cuộc chiến tranh để lại cho nhân dân các nước tham chiến.
