Giải bài tập SGK Hóa 12 Nâng cao Bài 2: Lipit

4. Giải bài 4 trang 13 SGK Hóa 12 nâng cao

5. Giải bài 5 trang 13 SGK Hóa 12 nâng cao

Hãy viết phương trình phản ứng của chất béo có công thức cấu tạo như sau:

a) với dung dịch KOH đun nóng.

b) với I₂ dư

c) với H₂ dư, có Ni xúc tác, ở nhiệt độ và áp suất cao.

Phương pháp giải

Để trả lời các câu hỏi trên cần nắm rõ bản chât của chất béo.

Hướng dẫn giải

Câu a: Phương trình hóa học của chất béo với dung dịch KOH đun nóng

Câu b: Phương trình hóa học của chất béo với I₂ dư

Câu c: Phương trình hóa học của chất béo với H₂ dư, có Ni xúc tác, ở nhiệt độ và áp suất cao

Để đánh giá lượng axit béo tự do có trong chất béo người ta dùng chỉ số axit. Đó là số miligam KOH cần để trung hòa axit béo tự do có trong một gam chất béo (nói gọn là trung hòa một gam chất béo).

a. Tính chỉ số axit của một chất béo biết rằng để trung hòa 14g chất béo đó cần dùng 15 ml dung dịch KOH 0,1M.

b. Tính khối lượng NaOH cần thiết để trung hòa 10 gam chất béo có chỉ số axit là 5,6.

Phương pháp giải

a) Tính mol KOH, suy ra khối lượng KOH

b)  Tính mol KOH, suy ra mol NaOH → Khối lượng KOH

Hướng dẫn giải

Câu a

n_KOH = 0,015.0,1 = 0,0015 mol

⇒ m_KOH = 0,0015.56 - 0,084 gam = 84 mg

Để trung hòa 14 gam chất béo cần 84 mg KOH

⇒ Để trung hòa 1 gam chất béo cần \(\frac{84}{14} = 6\) mg KOH

Câu b

Chỉ số axit của chất béo là 5,6 tức là:

Để trung hòa 1 g chất béo đó cần 5,6 mg KOH

Để trung hòa 10 g chất béo đó cần 56 mg KOH

\(\Rightarrow n_{KOH} = \frac{56}{56}.10^{-3} = 10^{-3} \ mol\)

Mà phản ứng của chất béo với KOH và NaOH có cùng tỉ lệ tức là số mol KOH và NaOH tiêu tốn như nhau

⇒ n_NaOH = n_KOH = 10^-3 mol

Vậy khối lượng NaOH cần dùng để trung hòa 10 gam chất béo là:

m = 10^{- 3}. 40 = 0,04 gam