Công nghệ 12 Bài 17: Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông
Hiện nay, việc truyền thông tin đi xa đã ngày càng trở nên vô cùng dễ dàng đối với con người, đem lại hiệu quả cao trong nhiều lĩnh vực của cuộc sông như: kinh tế, chính trị, xã hội..
Vậy làm thế nào để chúng ta có được thuận lợi như đã nêu trên, để giải đáp những vấn đề trên mời các em tìm hiểu nội dung bài học sau.
Mục lục nội dung
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông
- Hệ thống thông tin là hệ thống dùng các biện pháp để thông báo cho nhau những thông tin cần thiết.
- Hệ thống viễn thông là hệ thống truyền những thông tin đi xa bằng sóng vô tuyến điện.
- Thông tin được truyền bằng các môi trường truyền dẫn khác nhau, bằng truyền trực tuyến hay qua không gian. Thông tin cần truyền đi xa hiện nay có thể thấy trong các lĩnh vực: thông tin vệ tinh, thông tin viba, thông tin cáp quang, mạng điện thoại cố định và di động, mạng Internet,…
- Các phương pháp truyền thông tin đi xa:
- Truyền trực tuyến.
- Truyền bằng sóng (truyền qua không gian)
1.2. Sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của hệ thống thông tin và viễn thông.
a. Phần phát thông tin:
- Chức năng: Có nhiệm vụ đưa nguồn thông tin cần phát tới nơi cần thu thông tin.
- Sơ đồ khối một máy phát thông tin:
+ Nguồn thông tin: Nguồn tín hiệu cần phát đi xa như: âm thanh, hình ảnh, chữ và số. . .
+ Xử lí thông tin: Nguồn tín hiệu cần được gia công và khuếch đại.
+ Mã hoá: Những tín hiệu đã được xử lícó biên độ đủ lớn muốn truyền đi xa cần được mã hóa theo một kỹ thuật nào đó. Hiện nay có hai kỹ thuật mã hóa cơ bản là kỹ thuật tương tự và kỹ thuật số.
+ Truyền đi: Tín hiệu sau khi được mã hóa được gửi vào phương tiện truyền dẫn để truyền đi xa (dây dẫn, cáp quang, sóng điện từ. . . )
b. Phần thu thông tin
- Chức năng: Nhận tín hiệu đã được mã hóa được truyền đi từ phía phát, biến đổi ngược lại để đưa tới thiết bị đầu cuối.
- Sơ đồ khối:
+ Nhận thông tin: tín hiệu đã phát đi được máy thu nhận bằng một thiết bị hay một mạch nào đó (angten, modem, . . .)
+ Xử lí thông tin: các tín hiệu nhận về có công suất nhỏ và đã được mã hóa nên phải được xử lí như giải mã, điều chế, khuếch đại, . . .
+ Thiết bị đầu cuối: là khâu cuối cùng của hệ thống (loa, màn hình, in ra giấy, . . . )
+ Những thông tin từ nơi phát đến nơi thu có thể ở khoảng cách xa, gần khác nhau.
⇒ Tất cả nguồn phát và thu thông tin phải hợp thành một mạng thông tin quốc gia và toàn cầu
2. Bài tập minh họa
Bài 1: Truyền thông tin nội bộ của một công ty có được coi là hệ thống thông tin và viễn thông hay không?
Hướng dẫn giải:
Việc truyền thông tin nội bộ trong một cơ quan hiện nay được truyền bằng mạng nội bộ, do đó đây cũng chính là một hệ thống thông tin quy mô nhỏ.
Bài 2: Điện thoại cố định và di động giống và khác nhau ở điểm nào?
Hướng dẫn giải:
- Giống nhau: cùng có chức năng phát và thu nhận thông tin.
- Khác nhau: phương thức truyền tin (điện thoại cố định thì truyền bằng dây dẫn, còn điện thoại di động thì truyền bằng sóng điện từ, do đó cách xử lý và mã hóa khác nhau).
Bài 3: Hệ thống thông tin và truyền thông có nhược điểm gì không ?
Hướng dẫn giải:
- Gây ô nhiễm môi trường: gây ra hiện tượng nhiễm điện, sản phẩm thải không được thu hồi và tái chế, ảnh hưởng đến sức khỏe con người…
- Sai lệch thông tin ngày càng nhiều.
- Liên quan đến vấn đề sở hữu trí tuệ, bản quyền tác giả.
3. Luyện tập
3.1. Bài tập tự luận
Câu 1: Điện thoại cố định và di động giống và khác nhau ở điểm nào?
Câu 2: Truyền thông tin nội bộ của một công ty có được coi là hệ thống thông tin và viễn thông hay không?
Câu 3: Hãy cho biết phương tiện truyền thanh (hay thông tin) hiện có của địa phương em.
3.2. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng:
A. Hệ thống thông tin là hệ thống dùng các biện pháp để thông báo cho nhau những thông tin cần thiết.
B. Hệ thống viễn thông là hệ thống truyền những thông tin đi xa bằng sóng vô tuyến điện.
C. Hệ thống viễn thông là một phần của hệ thống thông tin.
D. Cả 3 đáp án đều đúng.
Câu 2: Môi trường truyền dẫn:
A. Truyền trực tuyến
B. Truyền qua không gian
C. Cả 2 đều sai
D. Cả 2 đều đúng
Câu 3: Tìm câu trả lời sai: Thiết bị truyền thông tin qua không gian là:
A. Điện thoại di động
B. Điện thoại cố định
C. Radio
D. Truyền hình
Câu 4: Đâu là khâu cuối cùng của hệ thống thông tin?
A. Anten
B. Modem
C. Màn hình tivi
D. Cả 3 đáp án đều đúng
Câu 5: Tín hiệu đã phát đi được thu, nhận bằng thiết bị?
A. Modem
B. Màn hình tivi
C. Loa
D. Cả 3 đáp án đều đúng
3.3. Trắc nghiệm Online
Các em hãy luyện tập bài trắc nghiệm Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông Công nghệ 12 sau để nắm rõ thêm kiến thức bài học.
4. Kết luận
- Sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:
- Hiểu khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Biết được các khối cơ bản, nguyên lí làm việc hệ thống thông tin và viễn thông.
- Vẽ được mô hình hệ thống thông tin và viễn thông.
