Công nghệ 8 Bài 36: Vật liệu kỹ thuật điện

Dựa vào đặc tính và công dụng người ta phân vật liệu kỹ thuật thành 3 loại chính: vật liệu dẫn điện, vật liệu cách điện, vật liệu dẫn từ.

• Vật liệu cho dòng điện chạy qua gọi là vật liệu dẫn điện. Đặc trưng của vật liệu dẫn điện về mặt cản trở dòng điện chạy qua gọi là điện trở suất.
• Vật liệu dẫn điện có điện trở xuất nhỏ: 10^-6 - 10^-8, dẫn điện tốt.
• Kim loại, hợp kim, than chì, dung dịch điện phân có tính dẫn điện.
• Đồng, nhôm, hợp kim của chúng có tính dẫn điện tốt, được dùng làm lõi dây điện. Đồng dẫn điện tốt nhưng đắt, nhôm dẫn điện kém hơn nhưng rẻ hơn.
• Hợp kim Pheroniken, nicrom khó nóng chảy, chế tạo dây bàn là, mỏ hàn, bàn là, bếp điện.
• Vật liệu dẫn điện dùng để chế tạo các phần tử (bộ phận) dẫn điện của các loại thiết bị điện.

- Không cho dòng điện chạy qua

- Ví dụ:

• Vỏ dây điện thường làm bằng cao su,
• Vỏ quạt điện làm bằng nhựa,
• Vỏ bếp điện thường được làm bằng sứ,
• Chuôi kìm điện thường làm bằng cao su…..

- Có điện trở suất lớn 10⁸ - 10¹³

- Làm giấy, thuỷ tinh, nhựa ebonit….

- Chú ý:

• Ở nhiệt độ làm việc cho phép, tuổi thọ của vật liệu cách điện khoảng 15 đến 20 năm.
• Nhiệt độ làm việc tăng quá nhiệt độ cho phép từ 80C đến 100C, tuổi thọ của vật liệu cách điện chỉ còn một nửa
• Ngoài ra, do các tác nhân bên ngoài như: nhiệt độ, chấn động và các tác động hóa học, vật lí cũng có thể làm vật liệu cách điện bị già hóa, giảm tuổi thọ hoặc hư hỏng

- Vật liệu mà đường sức từ trường chạy qua được gọi là vật liệu dẫn từ: Thép kĩ thuật điện: Anico, Ferit ...

- Làm lõi dẫn từ của nam châm điện, lõi máy biến áp, lõi máy phát điện.

- Đặc tính và tên các phần tử của thiết bị điện được chế tạo từ các vật liệu kĩ thuật điện.

- Chú ý:

• Ngoài 3 vật liệu kĩ thuật điện nêu trên còn một loại vật liệu khá phổ biến khác, đó là: Vật liệu bán dẫn.
• Ở điều kiện thường, bán dẫn không dẫn điện. Khi được kích thích bằng ánh sáng hoặc nhiệt độ, đến một giới hạn nào đó, bán dẫn sẽ cho dòng điện đi qua
• Vật liệu bán dẫn được sử dụng rộng rãi trong ngành điện tử và vi điện tử để sản xuất các thiết bị điện tử như: tranzito, diốt, vimạch điện tử….

Câu 1: Phần tử cách điện có công dụng gì? Em hãy nêu tên một vài phần tử cách điện trong đồ dùng gia đình

Gợi ý trả lời

- Phần tử cách điện có công dụng không cho dòng điện đi qua.

- Ví dụ: Thân bút thử điện, Tay cầm kìm điện, Tay cầm tua vít.

Câu 2: Quan sát phích cắm điện và ổ lấy điện em hãy nêu tên các phần tử dẫn điện và cách điện?

Gợi ý trả lời

- Dẫn điện: Hai chốt phích cắm điện, hai lõi dây điện, hai lỗ lấy điện

- Cách điện: Vỏ dây điện và thân phích cắm điện

Sau khi học xong bài này các em cần:

- Có thể nhận biết được vật liệu dẫn điện, vật liệu cách điện, vật liệu dẫn từ, biết được có mấy loại đồ dùng điện trong gia đình.

- Nêu được một số đặc tính và công dụng của các vật liệu kĩ thuật điện.