Giải bài tập SBT Vật lý 7 Bài 11: Độ cao của âm

Vật phát ra âm cao hơn khi nào?

A. Khi vật dao động mạnh hơn

B. Khi vật dao động chậm hơn

C. Khi vật bị lệch ra khỏi vị trí cân bằng nhiều hơn

D. Khi tần số dao động lớn hơn

Phương pháp giải

Để chọn đáp án đúng cần ghi nhớ: Âm cao hay thấp phụ thuộc vào tần số dao động

Hướng dẫn giải

Âm cao hay thấp phụ thuộc vào tần số dao động nên vật phát ra âm cao hơn khi tần số dao động lớn hơn.

Chọn D

Chọn từ hay cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống:

Số dao động trong một giây gọi là ... Đơn vị đo tần số là ... Hz.

Tai người bình thường có thể nghe được những âm có tần số" từ...đến...

Âm càng bổng thì có tần số dao động càng ...

Âm càng trầm thì có tần số dao động càng ...

Phương pháp giải

Cần nắm kiến thức về độ cao của âm để xác định:

- Số dao động trong một giây

- Khoảng tần số của tai người

- Liên hệ giữa độ cao ân và tần số

Hướng dẫn giải

Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vị đo tần số là héc Hz.

Tai người bình thường có thể nghe được những âm có tần sô" từ  20Hz đến 20.000Hz

Âm càng bổng thì có tần số dao động càng lớn

Âm càng trầm thì có tần số dao động càng nhỏ. 

Hãy so sánh tần số dao động của âm cao và âm thấp; của các nốt nhạc “đồ và rê”; của các nốt nhạc “đồ và đố".

Phương pháp giải

Dựa vào độ cao của âm để so sánh tần số của:

- Âm cao và âm thấp

- Nốt nhạc “đồ và rê”

- Nốt nhạc “đồ và đố"

Hướng dẫn giải

- Tần số dao động của âm cao lớn hơn tần số dao động của âm thấp

- Tần số dao động của âm "đồ" nhỏ hơn tần số dao động của âm "rê".

- Tần số dao động của âm "đồ" nhỏ hơn tần số dao động của âm "đố".

Khi bay, nhiều con vật vỗ cánh phát ra âm.

a) Con muỗi thường phát ra âm cao hơn con ong đất. Trong hai côn trùng này, con nào vỗ cánh nhiều hơn?

b) Tại sao chúng ta không nghe được âm do cánh của con chim đang bay tạo ra?

Phương pháp giải

a) Dựa vào kiến thức độ cao của âm phụ thuộc vào tần số để xác định con nào vỗ cánh nhiều hơn

b) Để giải thích cần ghi nhớ tai người chỉ nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20.000Hz.

Hướng dẫn giải

a) Con muỗi vỗ cánh nhiều hơn con ong đất vì con muỗi thường phát ra âm cao hơn con ong đất. 

b) Tai ta chỉ nghe được những âm do vật dao động với tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20.000Hz.

Vì tần số dao động của cánh chim nhỏ hơn 20Hz, nên ta không nghe được âm do cánh của con chim đang bay tạo ra.

Hãy sử dụng nhạc cụ tự làm ở bài tập 10.5* (chai có thể thay bằng ống nghiệm) và bảng hướng dẫn tới đây để tìm hiểu xem độ cao của âm phát ra phụ thuộc vào khối lượng của nguồn âm như thế nào?

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức về nguồn âm và độ cao của âm để xác định:

- Nguồn âm khi gõ vào thành chai và khi thổi

- Khối lượng của nguồn âm

- Độ cao của nguồn âm

Hướng dẫn giải

Vật nào sau đây dao động với tần số lớn nhất?

A. trong một giây, dây đàn thực hiện được 200 dao động.

B. trong một phút, con lắc thực hiện được 3000 dao động.

C. trong 5 giây, mặt trống thực hiện được 500 dao động.

D. trong 20 giây, dây chun thực hiện được 1200 dao động.

Phương pháp giải

- Từ lí thuyết tần số của âm: Tần số là số dao động vật thực hiện được trong 1s

- Tính tần số ở các trường hợp, suy ra vật có dao động với tần số lớn nhất

Hướng dẫn giải

Ta có tần số ở câu B là : 3000 :60 = 50Hz

Tần số ở câu C là : 500 : 5 = 100Hz

Tần số ở câu D là : 1200 : 20 = 60Hz

Vậy tần số dao động lớn nhất là đáp án A với 200 dao động.

Đáp án: A.

Khi nào ta nói, âm phát ra trầm?

A. Khi âm phát ra với tần số cao.

B. Khi âm phát ra với tần số thấp,

C. Khi âm nghe to   

D. Khi âm nghe nhỏ.

Phương pháp giải

Cần ghi nhớ độ cao của âm phụ thuộc vào tần số: Âm phát ra càng thấp (trầm) khi tần số dao động càng bé

Hướng dẫn giải

Âm phát ra càng thấp (trầm) khi tần số dao động càng bé

Chọn B

Bằng cách quan sát và lắng nghe dây đàn dao động khi ta lên dây đàn, ta có thể kết luận nào sau đây?

A. Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng nhanh, âm phát ra có tần số càng lớn.

B. Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng chậm, âm phát ra có tần số càng nhỏ. 

C. Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng mạnh, âm phát ra nghe càng to.

D. Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng yếu, âm phát ra nghe càng nhỏ.

Phương pháp giải

Khi quan sát và lắng nghe dây đàn dao động, ta cần nhớ: Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng nhanh

Hướng dẫn giải

Dây đàn càng căng, thì dây đàn dao động càng nhanh, âm phát ra có tần số càng lớn.

Chọn A 

Tại sao khi biểu diễn đàn bầu, người nghệ sĩ thường dùng tay uốn cần đàn?

Phương pháp giải

Để giải thích tại sao khi biểu diễn đàn bầu, người nghệ sĩ thường dùng tay uốn cần đàn ta dựa vào sự thay đổi độ căng của dây đàn để thay đổi tần số

Hướng dẫn giải

Quan sát đàn bầu, ta thấy đàn bầu chỉ có một dây. Một đầu của dây đàn gắn cố định, còn đầu kia gắn với cần đàn có thể uốn được dễ dàng. Khi biểu diễn, người nghệ sĩ dùng tay uốn cần đàn để thay đổi độ căng của dây đàn. Nhờ đó, tần số dao động của dây đàn thay đổi, âm phát ra sẽ khác nhau.

Bằng quan sát và lắng nghe âm phát ra từ chiếc đàn ghita khi ta gảy một dây đàn, rồi cũng gảy dây đàn đó nhưng bấm lần lượt ở các phím khác nhau, hãy đưa ra nhận xét về tần số dao động của dây đàn khi thay đổi vị trí bấm trên phím đàn. 

Phương pháp giải

Dựa vào sự thay đổi chiều dài của dây đàn, dây đàn càng ngắn thì âm phát ra càng cao, từ đó nhận xét về tần số dao động của dây đàn khi thay đổi vị trí bấm trên phím đàn. 

Hướng dẫn giải

Khi bấm vào các phím đàn trên cùng một dây là ta đã thay đổi chiều dài của dây đàn đó. Dây đàn càng ngắn thì âm phát ra càng cao, do đó, tần số dao động của dây càng cao.