Giải bài tập SBT Vật lý 7 Bài 14: Phản xạ âm - Tiếng vang

Tai ta nghe được tiếng vang khi nào?

A. Khi âm phát ra đến tai sau âm phản xạ

B. Khi âm phát ra đến gần như cùng một lúc với âm phản xạ

C. Khi âm phát ra đến tai trước âm phản xạ 

D. Cả ba trường hợp trên đều nghe thấy tiếng vang

Phương pháp giải

Để xác định thời điểm tai ta nghe được tiếng vang cần ghi nhớ: Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây

Hướng dẫn giải

Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây

Vậy tai ta nghe được tiếng vang khi âm phát ra đến tai trước âm phản xạ.

Chọn C

Vật nào dưới đây phản xạ âm tốt?

A. Miếng xốp                  B. Tấm gỗ

C. Mặt gương                 D. Đệm cao su

Phương pháp giải

Cần nắm được đặc điểm của vật  để phản xạ âm tốt: những vật cứng có bề mặt nhẵn

Hướng dẫn giải

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém

Vậy, trong các vật trên, vật phản xạ âm tốt là mặt gương.

Chọn C

Tại sao khi nói chuyện với nhau ở gần mặt ao, hồ (trên bờ ao, hồ) tiếng nói nghe rất rõ?

Phương pháp giải

Để giải thích vì sao khi nói chuyện với nhau ở gần mặt ao, hồ tiếng nói nghe rất rõ dựa vào yếu tố âm nghe trực tiếp, còn có âm phản xạ từ mặt nước

Hướng dẫn giải

Khi nói chuyện với nhau ở gần mặt ao, hồ, ngoài âm nghe trực tiếp, còn có âm phản xạ từ mặt nước, nên ta nghe rất rõ.

Có hai bể đang chứa nước, bể thứ nhất có nắp và miệng nhỏ (hình 14. 1a), bể thứ hai không có nắp đậy (hình 14.1b). Nói “alô” vào bể thứ nhất em sẽ nghe thấy tiếng vang, nhưng cũng nói như vậy vào bể thứ hai thì không nghe thấy tiếng vang. Hãy giải thích.

Phương pháp giải

- Khi có nắp đậy, âm phản xạ từ mặt nước, mặt thành bể và đặc biệt là mặt nắp bể nhiều lần rồi mới đến tai ta

- Khi không có nắp, âm phản xạ từ mặt nước, thành bể một phần không đến tai ta

Hướng dẫn giải

- Trong bể nước có nắp đậy và miệng nhỏ có âm phản xạ từ mặt nước, mặt thành bể và đặc biệt là mặt nắp bể nhiều lần rồi mới đến tai ta nên ta phân biệt được nó với âm phát ra. Vì vậy, ta nghe được tiếng vang.

- Trong bể nước không có nắp đậy, âm phản xạ từ mặt nước, thành bể một phần không đến tai ta, một phần đến tai ta gần như cùng một lúc với âm phát ra, nên ta không nghe thấy tiếng vang.

Hãy chọn từ mô tả bề mặt của vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém trong các từ sau: mềm, ấm, nhẵn, mấp mô, xốp, phẳng, đen, lạnh, gồ ghề, cứng.

Phương pháp giải

Sử dụng lí thuyết vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém:

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém

Hướng dẫn giải

Những từ mô tả bề mặt của vật phản xạ âm tốt: nhẵn, phẳng, cứng.

Những từ mô tả bề mặt của vật phản xạ âm kém: mềm, mấp mô, xốp, gồ ghề.

Hãy nêu những ứng dụng của phản xạ âm mà em biết.

Phương pháp giải

Dựa vào lí thuyết phản xạ âm để chỉ ra những ứng dụng:

- Xác định độ sâu của biển;dùng máy siêu âm để khám bệnh.

- Cá heo, dơi phát ra siêu âm để tìm thức ăn

Hướng dẫn giải

Ứng dụng của phản xạ âm dùng để:

- Xác định độ sâu của biển; trong y học, dùng máy siêu âm để khám bệnh.

- Cá heo, dơi phát ra siêu âm và nhờ âm phản xạ để tìm thức ăn.

Kết luận nào sau đây là đúng?

A. Vật phản xạ âm tốt là những vật có bề mặt sần sùi, gồ ghề.

B. Vật phản xạ âm kém là những vật có bề mặt nhẵn, cứng

C. Vật phản xạ âm tốt là những vật có kích thước lớn

D. Vật phản xạ âm kém là những vật mềm, không nhẵn.

Phương pháp giải

Vận dụng lí thuyết vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém để chọn đáp án đúng:

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém

Hướng dẫn giải

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém

Chọn D

Âm phản xạ có lợi hay có hại? Nêu ví dụ.

Phương pháp giải

Tùy vào các trường hợp khác nhau mà âm có hại hay có lợi:

- Âm phản xạ có lợi: xác định độ sâu của biển, nghe âm to và rõ hơn

- Âm phản xạ có hại: trong nhà hát nếu âm phản xạ không bị khử thì sẽ không nghe nhạc được

Hướng dẫn giải

Có trường hợp âm phản xạ có lợi, có trường hợp âm phản xạ có hại. 

Ví dụ âm phản xạ có lợi: Xác định độ sâu của biển, nghe âm to và rõ hơn, máy bắn tốc độ cũng đo bước sóng của sóng phản xạ rồi áp dụng hiệu ứng Doffler.

Ví dụ âm phản xạ có hại: Trong nhà hát nếu âm phản xạ không bị khử thì sẽ chẳng nghe nhạc được, gây ô nhiễm tiếng ồn, đau nhức tai.

Em phải đứng cách xa núi ít nhất bao nhiêu, để tại đó, em nghe được tiếng vang tiếng nói của mình? Biết rằng vận tốc truyền của âm trong không khí là 340 m/s.

Phương pháp giải

Để tính khoảng cách ít nhất phải đứng so với núi cần ghi nhớ:

- Thời gian kể từ khi âm phát ra đến khi nhận được âm phản xạ tối thiểu phải bằng 1/15s

- Quãng đường âm đi được: s = v.t

- Quãng đường âm đi và trở về bằng hai lần khoảng cách từ người đến núi

Hướng dẫn giải

Để có tiếng vang trong không khí, thời gian kể từ khi âm phát ra đến khi nhận được âm phản xạ tối thiểu phải bằng 1/15s. Trong khoảng thời gian 1/15s, âm đi được một quãng đường là :

s = v.t = 340m/s . 1/15s = 22,7 (m)

Quãng đường âm đi và trở về bằng hai lần khoảng cách từ người đến núi. Vậy để nghe được tiếng vang tiếng nói của mình, phải đứng cách núi ít nhất:

d = 22,7 : 2 = 11,35 (m)

Để tránh được hiện tượng tiếng vang trong phòng thì phòng phải có kích thước nào sau đây?

A. Nhỏ hơn 11,5m

B. Lớn hơn 11,5m

C. Nhỏ hơn 11,35m

D. Lớn hơn 11,35m

Phương pháp giải

- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất  \(\dfrac{1}{{15}}s\)

- Với thời gian đó, tính quãng đường âm đi được

- Tính kích thước của phòng: Quãng đường/2

Hướng dẫn giải

Để có tiếng vang trong không khí, thì thời gian kể từ khi âm phát đến khi nhận được âm phản xạ tối thiểu phải bằng \(\dfrac{1}{{15}}s\).

Trong khoảng thời gian \(\dfrac{1}{{15}}s\), âm đi được một quãng đường là: \(\dfrac{1}{{15}}.340=22,7(m)\)

Vậy, để tránh được hiện tượng tiếng vang trong phòng thì phòng phải có kích thước nhỏ hơn \(22,7 : 2 = 11,35(m)\)

Chọn C

Những vật nào sau đây hấp thụ âm tốt?

A. Thép, gỗ, vải

B. Bêtông, sắt, bông

C. Đá, sắt, thép

D. Vải, nhung, dạ

Phương pháp giải

Dựa vào lí thuyết các vật phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém) và phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt).:

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt)

Hướng dẫn giải

- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)

- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt)

Như vây, trong các vật trên thì vải, nhung, dạ hấp thụ âm tốt.

Chọn D

Em hãy nêu cách làm giảm tiếng ồn trong nhà có mái lợp tôn mỗi khi trời mưa to.

Phương pháp giải

Cần nắm các cách làm giảm đi ảnh hưởng của phản xạ âm: làm thêm tấm xốp dưới mái tôn

Hướng dẫn giải

Có thể làm thêm tấm xốp dưới mái tôn để tấm xốp hấp thụ bớt tiếng ồn.