Giải bài tập SGK Địa lí 10 Bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

Dựa vào hình 15 hãy chứng minh rằng: nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một vòng tuần hoàn khép kín.

Phương pháp giải

Dựa vào đặc điểm của vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần hoàn bé để chứng minh nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một vòng tuần hoàn khép kín.

Gợi ý trả lời

Nước trên Trái Đất tồn tại theo vòng tuần hoàn, gồm cả vòng tuần hoàn lớp và vòng tuần hoàn nhỏ:

- Vòng tuần hoàn lớn: nước ở các biển đại dương và nước ở các sông hồ trong lục địa bốc hơi hình thành các đám mây được gió đưa vào đất liền, khi các hạt nước nặng dần rơi xuống lục địa, ở ku vực núi cao nước mưa rơi xống tạo thành tuyết. Vào mùa nóng, băng tan chảy vào các sông suối trên lục địa rồi chảy ra ngoài biển, tạo thành nước trong biển và đại dương.

- Vòng tuần hoàn bé: nước ở các biển đại dương bốc hơi tạo thành mây, bốc hơi càng mạnh các hạt nước trên đám mây càng nặng rồi rơi xuống đại dương, tạo thành nước trong các đại dương.

Như vậy nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một vòng tuần hoàn khép kín.

Hãy trình bày những nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông.

Phương pháp giải

Dựa vào sự ảnh hưởng các nhân tố như chế độ mưa, băng tuyết, nước ngầm, địa thế, thực vật và hồ đầm để trả lời.

Gợi ý trả lời

- Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm

+ Các miền khí hậu:

• Miền khí hậu nóng hoặc nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới, thủy chế sông phụ thuộc vào chế độ mưa.
• Miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao, thủy chế còn phụ thuộc vào lượng tuyết băng tan.
• Ở các vùng đất đá bị thấm nước nhiều, nước ngầm đóng vai trò đáng kể (đá vôi).

+ Ví dụ:

• Ví dụ 1: Sông Hồng ở miền nhiệt đới, mùa lũ (6-10) trùng với mùa mưa, mùa cạn trùng với mùa khô, ít mưa.
• Ví dụ 2: Sông Ô bi, I-ê-nít-xây, Lêna ở vùng ôn đới khi mùa xuân đến nhiệt độ tăng làm băng tuyết tan, mực nước sông dâng.

- Địa thế, thực vật và hồ đầm

+ Địa thế

• Độ dốc lớn: nước sông chảy mạnh, lũ lên nhanh.
• Vùng bằng phẳng: nước chảy chậm, lũ lên chậm và kéo dài.

+ Thực vật

• Lớp phủ thực vật phát triển mạnh: điều hòa dòng chảy sông ngòi, giảm lũ lụt.
• Lớp phủ thực vật bị phá hủy: chế độ dòng chảy thất thường, tốc độ dòng chảy nhanh, dễ xảy ra lũ lụt.

+ Hồ, đầm

• Vai trò: điều hòa chế độ nước sông.
• Ví dụ: Biển Hồ ở Cam-Pu-Chia điều tiết chế độ nước sông Mê Công.