Giải bài tập SGK Địa lí 12 Bài 9: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Tính chất nhiệt đới của khí hậu nước ta được biểu hiện như thế nào?

Phương pháp giải

Để chỉ ra tính chất nhiệt đới của khí hậu nước ta cần dựa vào các chỉ số như nhiệt độ trung bình năm , tổng lượng bức xạ nhận được, số giờ nắng.

Gợi ý trả lời

Tính chất nhiệt đới của khí hậu của nước ta được biểu hiện qua các chỉ số sau:

- Nhiệt độ trung bình năm trên cả nước đều trên 20⁰C, đạt tiêu chuẩn khí hậu nhiệt đới.

- Tổng lượng bức xạ nhận được lớn, cán cân bức xạ quanh năm dương (khoảng 75kcal/cm² /năm).

- Số giờ nắng từ 1400 – 3000h/năm.

Dựa vào bảng số liệu sau (SGK trang 44).Hãy nhận xét về sự thay đổi nhiệt độ từ Bắc vào Nam. Giải thích nguyên nhân.

Phương pháp giải

- Dựa vào kĩ năng đọc và phân tích để nhận xét bảng số liệu.

- Giải thích: Dựa vào sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ, tác động gió mùa đông bắc.

Gợi ý trả lời

- Nhận xét:

+ Nhìn vào biểu đồ ta thấy nhiệt độ trung bình tháng 1, tháng 7 và nhiệt độ trung bình năm có sự thay đổi từ Bắc vào Nam.

+ Nhiệt độ trung bình tháng 1 có sự tăng dần từ Bắc vào Nam (Lạng Sơn 13,3⁰C, Huế 19,7⁰C, Tp. Hồ Chí Minh 25,8⁰C).

+ Nhiệt độ trung bình tháng 7 cao nhất ở khu vực miền trung (Huế 29,40C) khu vực miền Bắc và miền Nam thấp hơn, nhưng vẫn ở mức cao (Lạng Sơn 270C, Hà Nội 28,90C, TP. Hồ Chí Minh 27,10C).

+ Nhiệt độ trung bình năm tăng dần từ Bắc vào Nam (Hà nội 23,50C, Huế 25,10C, tp. Hồ Chí Minh 27,10C).

- Giải thích:

+ Nhiệt độ trung bình năm tăng dần từ Bắc vào Nam bởi vì càng về phía nam góc nhập xạ Mặt Trời càng lớn, lượng nhiệt nhận được nhiều hơn nên nóng hơn.

+ Tháng 1, nhiệt độ Bắc và Nam chênh lệch rõ rệt bởi miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc, càng vào miền Nam ảnh hưởng của gió càng suy yếu và mất hẳn ở khu vực dãy Bạch Mã.

+ Tháng 7 không còn ảnh hưởng của gió mùa đông bắc nên nền nhiệt trên cả nước đều cao, ở miền Trung có hiệu ứng hơn nên có nhiệt độ hơn 1 chút.

Dựa vào bảng số liệu sau (SGK trang 44):Hãy so sánh, nhận xét về lượng mưa, lượng bốc hơi và cân bằng ẩm của ba địa điểm trên. Giải thích.

Phương pháp giải

- Kĩ năng nhận xét bảng số liệu: nhận xét lần lượt 3 đặc điểm về lượng mưa, lượng bốc hơi và cân bằng ẩm.

- Giải thích: liên hệ các nhân tố gió mùa kết hợp hướng địa hình, vị trí địa lí

Gợi ý trả lời

- Nhận xét:

+ Lượng mưa thay đổi từ Bắc vào Nam, Huế có lượng mưa cao nhất (2.868mm), đến TP. Hồ Chí Minh (1931 mm), Hà Nội có mưa ít nhất (1676mm).

+ Lượng bốc hơi càng vào Nam càng tăng.

+ Cân bằng ẩm cao nhất là Huế (+ 1868mm) sau đó là Hà Nội (+687mm) và thấp nhất là TP. Hồ Chí Minh (+245mm).

- Giải thích:

+ Huế có lượng mưa cao nhất do có dãy Trường Sơn và dãy Bạch Mã đón gió mùa đông bắc, gió biển thổi vào và giải hội tụ chí tuyến. Huế có mưa thu đông, và lượng bốc hơi nhỏ nên cân bằng ẩm của Huế cao.

+ TP. Hồ Chí Minh có lượng bốc hơi cao nhất do lượng mưa lớn, nhiệt độ cao và có mùa khô nên cân bằng ẩm thấp.

Hãy trình bày hoạt động của gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó đối với sự phân chia mùa khác nhau giữa các khu vực.

Phương pháp giải

Cần dựa vào đặc điểm nguồn gốc, thời gian, phạm vi hoạt động, tính chất của gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ để trình bày hoạt động của gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó đối với sự phân chia mùa khác nhau giữa các khu vực.

Gợi ý trả lời

Hoạt động của gió mùa:

- Gió mùa mùa đông:

+ Nguồn gốc: áp cao xi bia.

+ Thời gian hoạt động: từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.

+ Phạm vi hoạt động: toàn miền bắc cho đến dãy Bạch Mã.

+ Tính chất: nửa đầu mùa đông lạnh khô, nửa sau mùa đông lạnh ẩm. Khi di chuyển vào phía nam, cường độ yếu dần bớt lạnh hơn và bị chặn lại hòan toàn ở dãy Bạch Mã.

+ Thời gian này, do chịu ảnh hưởng của gió tín phong miền Trung mưa nhiều, Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô.

- Gió mùa mùa hạ:

+ Nguồn gốc: áp thấp Bắc Ấn Độ Dương.

+ Thời gian hoạt động: từ tháng 5 đến tháng 10.

+ Phạm vi hoạt động: từ dãy Bạch Mã trở vào.

+ Tính chất: Nửa đầu mùa hạ khối khí chí tuyến vịnh Ben gan di chuyển hướng tây nam xâm nhập vào nước ta gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên, sau đó vượt dãy Trường Sơn gây ra hiệu ứng phơn khô nóng cho miền Bắc Trung Bộ và nam Tây Bắc bộ.

Giữa và cuối mùa hạ, gió mùa tây nam từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam hoạt động đi qua vùng biển xích đạo trở nên nóng ẩm và gây mưa kéo dài cho vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây nguyên. Do áp thấp Bắc Bộ, khối khí này di chuyển theo hướng đông nam vào Bắc Bộ tạo nên gío mùa Đông Nam gây mưa cho mùa hạ ở miền Bắc.