Thuốc Olanzapine - Điều trị các bệnh lý tâm thần

Tác dụng của olanzapine là gì?

Olanzapine được sử dụng để điều trị các bệnh lý tâm thần/ tâm trạng (như tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực). Nó cũng có thể được sử dụng kết hợp với các thuốc khác để điều trị trầm cảm. Thuốc này có thể giúp giảm ảo giác và giúp bạn suy nghĩ rõ ràng hơn và tích cực hơn về bản thân, cảm thấy ít bị kích động, và hoạt bát hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Olanzapine thuộc về một nhóm thuốc gọi là thuốc chống loạn thần không điển hình. Nó hoạt động bằng cách khôi phục lại sự cân bằng của các chất tự nhiên nhất định trong não.

Nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro và lợi ích của điều trị (đặc biệt là khi được sử dụng cho thanh thiếu niên).

CÔNG DỤNG KHÁC: Phần này bao gồm việc sử dụng các loại thuốc này mà không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt cho thuốc nhưng có thể được chỉ định bởi chuyên viên y tế. Sử dụng thuốc cho bệnh được liệt kê trong phần này chỉ khi nó đã được xác định bởi bác sĩ của bạn.

Thuốc này cũng có thể được sử dụng để ngăn ngừa buồn nôn và nôn do thuốc điều trị ung thư (hóa trị).

Bạn nên dùng olanzapine như thế nào?

Uống thuốc này với hoặc không với thức ăn theo chỉ dẫn của bác sĩ, thường là một lần hàng ngày.

Liều lượng được dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn và đáp ứng với điều trị. Để giảm nguy cơ tác dụng phụ, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn bắt đầu dùng thuốc này với liều thấp và tăng dần liều của bạn. Thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ cẩn thận.

Dùng thuốc này thường xuyên để có được nhiều lợi ích nhất từ nó. Để giúp bạn nhớ, dùng nó vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Điều quan trọng là phải tiếp tục dùng thuốc này theo quy định ngay cả khi bạn cảm thấy tốt lên. Đừng ngưng dùng thuốc này mà không tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn.

Hãy cho bác sĩ biết nếu tình trạng của bạn vẫn tồn tại hoặc xấu đi.

Bạn nên bảo quản olanzapine như thế nào?

Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm. Không bảo quản trong ngăn đá. Mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì, hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.

Không vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng olanzapine cho người lớn là gì?

Liều dùng thông thường cho người lớn mắc bệnh rối loạn lưỡng cực:

Dùng uống (đơn trị liệu) với liều khởi đầu: uống 10-15 mg, mỗi ngày một lần.

Dùng uống (liệu pháp phối hợp với lithium hoặc valproate) với liều khởi đầu: uống 10 mg, mỗi ngày một lần.

Dùng dạng thuốc tiêm với liều khởi đầu: tiêm bắp 10 mg một lần.

Liều dùng thông thường cho người lớn mắc bệnh tâm thần phân liệt:

Dùng uống với liều khởi đầu: uống 5-10 mg, mỗi ngày một lần.

Dùng dạng thuốc tiêm tác dụng ngắn với liều khởi đầu: tiêm bắp 10 mg một lần.

Liều dùng olanzapine cho trẻ em là gì?

Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc bệnh tâm thần phân liệt:

Đối với trẻ từ 8 đến 12 tuổi (ít dữ liệu có sẵn):

Liều ban đầu: 2,5-5 mg mỗi ngày một lần; tăng liều thêm 2,5 hoặc 5 mg 2 tuần một  lần, đến liều mục tiêu 10 mg mỗi ngày một lần;

Liều tối đa: 20 mg / ngày.

Đối với trẻ từ 13 đến 17 tuổi:

Liều khởi đầu: 2,5-5 mg uống mỗi ngày một lần.

Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc bệnh rối loạn lưỡng cực:

Đối với trẻ từ 4 đến 5 tuổi (ít dữ liệu có sẵn):

Liều ban đầu: 1,25 mg uống ngày một lần; tăng hàng tuần theo đáp ứng và khả năng dung nạp đến liều mục tiêu: 10 mg / ngày.

Đối với trẻ từ  6 đến 12 tuổi (ít dữ liệu có sẵn):

Liều ban đầu: 2,5 mg uống ngày một lần; tăng liều thêm 2,5 hoặc 5 mg 2 tuần một lần, cách tuần đến liều mục tiêu 10 mg mỗi ngày một lần;

Liều tối đa: 20 mg / ngày.

Đối với trẻ từ  13 đến 17 tuổi:

Liều khởi đầu: 2,5 mg đến 5 mg uống mỗi ngày một lần

Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc bệnh biếng ăn tâm thần:

Đối với trẻ từ 9 tuổi trở lên (ít dữ liệu có sẵn): 1,25-2,5 mg uống một lần mỗi ngày đã được chứng minh trong một thử nghiệm nhỏ và một số trường hợp báo cáo để cải thiện chỉ số BMI và các triệu chứng khác liên quan đến bệnh (ví dụ như, thái độ ăn, lo âu). Nghiên cứu một loạt trường hợp dùng liều khởi đầu là 2,5 mg mỗi ngày một lần và liều cuối cùng của 5 mg đến 10 mg mỗi ngày một lần với phạm vi báo cáo là 1,25-12,5 mg/ ngày. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng liều cao (lớn hơn 2,5 mg mỗi ngày một lần) có thể không cho hiệu quả lớn hơn. Cần nhiều nghiên cứu sâu hơn.

Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc Hội chứng Tourette

Đối với trẻ từ  7 tuổi trở lên: (ít dữ liệu có sẵn)

Trọng lượng bệnh nhân dưới 40 kg:

Liều ban đầu: 2,5 mg uống cách ngày trong 3 ngày, tăng lên đến 2,5 mg mỗi ngày cho phần còn lại của tuần; tăng đến 5 mg / ngày của tuần thứ hai nếu cần thiết; sau đó tăng thêm 5 mg, 2 tuần một lần theo khả năng dung nạp;

Liều tối đa: 20 mg/ ngày.

Trọng lượng bệnh nhân lớn hơn 40 kg:

Liều ban đầu: 2,5 mg mỗi ngày trong 3 ngày; tăng đến 5 mg mỗi ngày cho phần còn lại của tuần, nếu cần thiết, sau đó tăng lên thêm 5 mg, cách tuần theo khả năng dung nạp;

Liều tối đa: 20 mg/ ngày.

Một nghiên cứu mở về 10 bệnh nhi (7-13 tuổi) báo cáo giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng khi dùng liều trung bình là 14,5 mg/ ngày sau 8 tuần điều trị . Một thử nghiệm mở về 12 trẻ em và thanh thiếu niên (7-14 tuổi) báo cáo giảm đáng kể (30%) trong tổng mức độ nghiêm trọng ở liều cuối cùng trung bình của 11,3 mg/ ngày (khoảng: 2,5-20 mg/ ngày).

Olanzapine có những dạng và hàm lượng nào?

Olanzapine có những dạng và hàm lượng sau:

Thuốc bột pha tiêm, tiêm bắp: 10 mg / 2 ml.

Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng olanzapine?

Đi cấp cứu nếu bạn có bất cứ dấu hiệu của một phản ứng dị ứng: phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc họng.

Ngừng sử dụng olanzapine và gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn có bất cứ phản ứng phụ nghiêm trọng:

Cứng cơ, sốt cao, run rẩy, đổ mồ hôi, lú lẫn, tim đập nhanh hoặc không đều, nhịp tim chậm, cảm thấy như muốn xỉu; Co giật hay không kiểm soát được cử động của mắt, môi, lưỡi, mặt, tay và chân; Nói hoặc nuốt khó khăn; Khô miệng, khát nước, cảm thấy rất nóng (có hoặc không có đổ mồ hôi), đi tiểu ít hơn bình thường hoặc không đi tiểu được; Lượng đường cao trong máu (tăng cơn khát, chán ăn, hơi thở có mùi hôi, đi tiểu nhiều, buồn ngủ, khô da, buồn nôn và nôn); Tê hoặc yếu đột ngột, lú lẫn, hoặc các vấn đề với tầm nhìn, lời nói, hoặc mất thăng bằng; Sốt, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, các triệu chứng cúm, lở loét trong miệng và cổ họng; Sưng ở tay hoặc chân; Những thay đổi trong tính cách, suy nghĩ hoặc hành vi bất thường, ảo giác, hoặc có suy nghĩ làm hại chính mình; Đau bụng trên, ngứa, chán ăn, nước tiểu đậm màu, phân đất sét màu, vàng da (vàng da hoặc mắt).

Tác dụng phụ ít nghiêm trọng có thể bao gồm:

Tăng cân (nhiều khả năng trong thanh thiếu niên), tăng sự thèm ăn; Nhức đầu, chóng mặt, buồn ngủ, cảm thấy mệt mỏi hay bồn chồn; Vấn đề về trí nhớ; Đau dạ dày, táo bón, mất kiểm soát bàng quang; Đau lưng, đau ở cánh tay hoặc chân của bạn; Tê hoặc cảm giác tê tê; Vú sưng hoặc tiết dịch (ở phụ nữ hoặc nam giới); hoặc Trễ kinh nguyệt.

Không phải ai cũng biểu hiện các tác dụng phụ như trên. Có thể có các tác dụng phụ khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

Trước khi dùng olanzapine bạn nên biết những gì?

Trước khi dùng olanzapine, bạn nên chú ý một số vấn đề sau:

Hãy cho bác sĩ và dược sĩ của bạn nếu bạn bị dị ứng với olanzapine hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác.

Hãy cho bác sĩ và dược sĩ biết những loại thuốc có kê toa và không kê toa, vitamin, các thực phẩm chức năng, và các sản phẩm thảo dược bạn đang dùng hoặc dự định dùng. Hãy chắc chắn để đề cập đến những thuốc sau đây:

Thuốc chống trầm cảm; Thuốc kháng histamin; Carbamazepine (Tegretol); Thuốc đối vận dopamine như bromocriptine (Parlodel), cabergoline (Dostinex), levodopa (Dopar, Larodopa), Pergolide (Permax), và ropinirole (Requip); Kháng sinh fluoroquinolone bao gồm ciprofloxacin (Cipro), gatifloxacin (Tequin) (không có ở Hoa Kỳ), levofloxacin (Levaquin), norfloxacin (Noroxin), ofloxacin (Floxin), và những thuốc khác; Fluvoxamine (Luvox); Ipratropium (Atrovent); Thuốc an thần, trị tăng huyết áp, bệnh đại tràng kích thích, bệnh tâm thần, say tàu xe, bệnh Parkinson, động kinh, loét, hoặc các vấn đề tiết niệu; Omeprazole (Prilosec); Rifampin (Rifadin); Thuốc an thần; Thuốc ngủ; Ticlopidine (Ticlid).

Bác sĩ có thể cần phải thay đổi liều thuốc của bạn hoặc theo cẩn thận các tác dụng phụ.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn sử dụng hoặc đã từng sử dụng ma túy hoặc lạm dụng thuốc kê toa và nếu bạn có hay đã từng bị đột quỵ, đột quỵ nhẹ, bệnh tim hoặc đau tim, nhịp tim bất thường, động kinh, ung thư vú, bất kỳ bệnh nào làm cho bạn khó khăn khi nuốt, huyết áp cao hay thấp, rối loạn lipid huyết (cholesterol và triglyceride), giảm bạch cầu, bệnh gan hay bệnh ở tuyến tiền liệt, liệt ruột (bệnh mà thức ăn không thể di chuyển qua ruột); bệnh tăng nhãn áp (một bệnh về mắt), hoặc đái tháo đường, hoặc nếu bạn hay bất cứ ai trong gia đình bạn có hay đã từng có bệnh đái tháo đường.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn nôn mửa hoặc tiêu chảy hoặc có dấu hiệu mất nước, hoặc nếu bạn phát triển những triệu chứng bất cứ lúc nào trong quá trình điều trị của bạn. Cũng nói với bác sĩ của bạn nếu bạn đã từng có để dừng thuốc cho bệnh tâm thần do tác dụng phụ nghiêm trọng.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đang mang thai, đặc biệt là nếu bạn đang ở trong những tháng cuối của thai kỳ, hoặc nếu bạn có kế hoạch mang thai hoặc đang cho con bú. Nếu bạn có thai trong khi dùng olanzapine, gọi cho bác sĩ của bạn. Olanzapine có thể gây ra vấn đề ở trẻ sơ sinh sau khi sinh nếu nó được dùng trong những tháng cuối của thai kỳ.

Nếu bạn đang có phẫu thuật, kể cả phẫu thuật nha khoa, hãy nói cho bác sĩ hoặc nha sĩ rằng bạn đang dùng olanzapine.

Bạn nên biết rằng olanzapine có thể làm cho bạn buồn ngủ. Đừng lái xe hay vận hành máy móc cho đến khi bạn biết được thuốc này ảnh hưởng đến bạn như thế nào.

Bạn nên biết rằng rượu có thể làm tăng cơn buồn ngủ gây ra bởi thuốc này. Không uống rượu khi dùng olanzapine.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Hút thuốc lá có thể làm giảm hiệu quả của thuốc này.

Bạn nên biết rằng bạn có thể trải nghiệm tăng đường huyết (tăng lượng đường trong máu của bạn) trong khi bạn đang uống thuốc này, ngay cả khi bạn chưa có bệnh đái tháo đường. Nếu bạn bị tâm thần phân liệt, bạn có nhiều khả năng phát triển bệnh đái tháo đường hơn những người không bị tâm thần phân liệt, và dùng thuốc olanzapine hoặc các thuốc tương tự có thể làm tăng nguy cơ này.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây trong khi bạn đang dùng olanzapine: khát nước, đi tiểu thường xuyên, cực kì đói, mờ mắt, hoặc yếu. Việc gọi cho bác sĩ vô cùng quan trọng ngay sau khi bạn có bất cứ triệu chứng, vì lượng đường trong máu cao có thể gây ra một tình trạng nghiêm trọng gọi là nhiễm ceton acid. Nhiễm ceton acid có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị sớm. Các triệu chứng của nhiễm ceton acid bao gồm: khô miệng, buồn nôn và ói mửa, khó thở, hơi thở rau mùi, và giảm ý thức.

Bạn nên biết rằng olanzapine có thể làm tăng nhanh hay chậm nhịp tim, chóng mặt, choáng váng và ngất xỉu khi bạn đứng dậy quá nhanh từ một tư thế nằm. Điều này rất phổ biến khi bạn lần đầu tiên bắt đầu dùng olanzapine. Để tránh vấn đề này, ra khỏi giường từ từ, nghỉ ngơi đôi chân của bạn trên sàn nhà một vài phút trước khi đứng dậy.

Bạn nên biết rằng olanzapine có thể làm việc làm mát cơ thể khó khăn khi nó rất nóng. Hãy cho bác sĩ của bạn nếu bạn có kế hoạch để làm bài tập mạnh hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao.

Nếu bạn bị phenylketonuria (PKU, một bệnh di truyền, trong đó một chế độ ăn uống đặc biệt phải được dùng để ngăn chặn chậm phát triển tâm thần), bạn nên biết rằng các viên thuốc dùng đường uống có chứa aspartame hình thành phenylalanine.

Bạn nên biết rằng khi sử dụng olanzapine để điều trị các thanh thiếu niên, nó phải được sử dụng như là một phần của một chương trình điều trị có thể bao gồm tư vấn và hỗ trợ giáo dục. Hãy chắc chắn rằng con bạn làm theo tất cả các hướng dẫn của bác sĩ và / hoặc hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú

Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Thuốc này thuộc nhóm thuốc C đối với thai kỳ, theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Ghi chú: Phân loại thuốc dùng cho phụ nữ có thai:

A= Không có nguy cơ; B = Không có nguy cơ trong vài nghiên cứu; C = Có thể có nguy cơ; D = Có bằng chứng về nguy cơ; X = Chống chỉ định; N = Vẫn chưa biết.

Olanzapine có thể tương tác với thuốc nào?

Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Hãy viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồn thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Tramadol vì làm tăng nguy cơ động kinh; Thuốc chẹn alpha (ví dụ, doxazosin), diazepam, hoặc thuốc trị tăng huyết áp vì nguy cơ hạ huyết áp và ngất xỉu có thể tăng; Thuốc kháng cholinergic (ví dụ, scopolamine), benzodiazepines (ví dụ, lorazepam), hoặc fluvoxamine bởi vì chúng có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ của olanzapine; Carbamazepine, chất ức chế protease HIV (ví dụ, ritonavir), omeprazole, hoặc rifampin vì chúng có thể làm giảm hiệu quả của olanzapine; Thuốc đồng vận thụ thể dopamin (ví dụ, Pramipexole) hoặc levodopa vì hiệu quả của chúng có thể được giảm do olanzapine.

Thức ăn và rượu bia có tương tác tới olanzapine không?

Những loại thuốc nhất định không được dùng trong bữa ăn hoặc cùng lúc với những loại thức ăn nhất định vì có thể xảy ra tương tác. Rượu và thuốc lá cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia sức khỏe của bạn về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

Nước ép bưởi chùm; Thuốc lá.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến olanzapine?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:

Bệnh mạch máu hoặc có vấn đề về lưu thông máu; Mất nước ; Nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ; từng có tiền sử Bệnh tim; hoặc Suy tim; hoặc Vấn đề về nhịp tim; hoặc Hạ huyết áp (huyết áp thấp); hoặc Giảm thể tích máu – Có thể làm tác dụng phụ tồi tệ hơn. Ung thư vú; phụ thuộc prolactin; hoặc Tăng nhãn áp góc hẹp; hoặc Rối loạn lipid huyết (cholesterol cao hay chất béo trong máu); hoặc Tăng prolactin huyết; hoặc Bệnh gan; hoặc Liệt ruột (vấn đề đường ruột nghiêm trọng); có tiền sử hay Phì đại tuyến tiền liệt; hoặc Tiền sử động kinh – Sử dụng một cách thận trọng. Thuốc này có thể làm cho những tình trạng bệnh tồi tệ hơn. Bệnh đái tháo đường; hay Tăng đường huyết – Sử dụng một cách thận trọng. Thuốc này có thể làm tăng nồng độ đường trong máu. Phenylketonuria (PKU; một căn bệnh di truyền về chuyển hoá) – Các viên nén tan trong miệng (Zyprexa® Zydis®) chứa phenylalanine, có thể làm cho tình trạng bệnh này tồi tệ hơn.

Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.

Các triệu chứng của quá liều có thể bao gồm:

Buồn ngủ; Nói lắp; Lo lắng; Nhịp tim nhanh; Chuyển động bất ngờ mà bạn không thể kiểm soát; Hôn mê (mất ý thức trong một khoảng thời gian).

Bạn nên làm gì nếu bạn quên một liều?

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về thuốc Olanzapine. Các bạn có thể tham khảo bài viết để hiểu rõ hơn về thuốc. Nhưng lời khuyên cho các bạn nên nghe lời tư vấn của bác sĩ để sử dụng thuốc một cách an toàn nhất.