Giải bài tập SGK Công nghệ 9 Bài 3: Máy may

Hãy nêu cấu tạo chung của máy may?

Phương pháp giải

Có 2 loại máy may:

- Máy đạp chân

- Máy chạy điện

Hướng dẫn giải

Bao gồm các bộ phận chính:

- Máy đạp chân: Đầu máy, bệ máy, bàn máy, chân máy.

- Máy chạy điện: đầu máy, bệ máy, động cơ điện (ở trong đầu máy); bộ phận điều khiển tốc độ bằng chân.

Những bộ phận nào của máy tham ra vào quá trình tạo mũi may?

Phương pháp giải

Dựa vào hình vẽ các bộ phận của máy để chỉ ra được các bộ phận tham gia tạo các mũi may:

- Bộ phận kim và chỉ trên

- Bộ phận ép vải

- Bộ phận đẩy vải

- Bộ phận chỉ dưới

Hướng dẫn giải

- Bộ phận kim và chỉ trên: Kim máy, trục kim, ốc giữ kim, cụm điều khiển chỉnh sức căng của chỉ.

- Bộ phận ép vải: chân vịt, trục chân vịt, ốc trục lò xo, cần nâng và hạ chân vịt.

- Bộ phận đẩy vải: bàn đưa vải, ốc điều chỉnh bàn đưa vải.

- Bộ phận chỉ dưới: vỏ chao, chao chỉ thoi, suốt.

Hãy trình bày các bước chuẩn bị máy và vận hành máy?

Phương pháp giải

- Các bước chuẩn bị máy:

• Lắp kim
• Quấn chỉ vào suốt
• Lắp suốt vào thoi
• Lắp thoi suốt vào ổ chao
• Mắc chỉ trên
• Lấy chỉ dưới lên
• Vặn núm điều chỉnh hoặc cần gạt chỉ đúng cỡ mũi may

- Vận hành máy:

• Bắt đầu may
• Kết thúc may

Hướng dẫn giải

- Các bước chuẩn bị máy:

+ Lắp kim

• Chọn số kim phù hợp với loại vải và độ dày của vải
• Nới ốc giữ kim, đưa phần vát của chân kim áp vào trục kim, đẩy chân kim lên sát chốt trục kim, vặn chặt ốc lại.

+ Quấn chỉ vào suốt

• Đặt ống chỉ vào trục cắm ống chỉ.
• Đưa sợi chỉ qua móc dẫn chỉ.
• Quấn vào suốt vài vòng để giữ đầu chỉ.
• Tay trái đưa suốt vào trục quấn chỉ, tay phải điều chỉnh bánh xe đầu trục quấn chỉ để lỗ bên của suốt khớp vào chốt nhỏ của trục quấn chỉ.
• Ấn trục quấn chỉ xuống để bánh xe cao su đầu trục quấn chỉ tiếp xúc với bánh xe đầu máy.
• Quay bánh xe đầu máy, đạp máy cho máy chạy để chỉ quấn đều vào suốt. Khi chỉ gần đầy suốt thì dừng lại.
• Lấy suốt ra, cắt chỉ.

- Lắp suốt vào thoi

• Đưa suốt vào thoi, sợi chỉ ở phía trước
• Kéo chỉ qua khe me thoi và thoi
• Kéo chỉ để kiểm tra độ căng của chỉ và chiều quay của suốt trong thoi

- Lắp thoi suốt vào ổ chao

• Quay bánh xe ở đầu máy cho kim lên vị trí cao nhất.
• Mở mặt nhật ra, dùng ngón cái và ngón trỏ tay trái cầm vào bản lề của thoi, đưa thoi vào trục của ổ chao, ấn thoi suốt vào chốt chao cho đúng khớp, thả đầu chỉ ra ngoài, đậy mặt nhật lại.

- Mắc chỉ trên

• Xâu chỉ vào kim máy.
• Đặt cuộn chỉ may vào trục giữ ống chỉ.
• Kéo dài sợi chỉ đi qua khe dẫn chỉ, vòng qua ốc đồng tiền kẹp chỉ, xâu qua lỗ của cần giật chỉ, qua móc dẫn chỉ xuống tới kim máy.

- Lấy chỉ dưới lên

• Tay trái giữ đầu chỉ trên, tay phải quay bánh xe ở đầu máy một vòng để chỉ trên quàng vào chỉ dưới, kéo căng sợi chỉ trên để chỉ dưới nổi lên trên.
• Rút chỉ dưới lên và đưa hai đầu chỉ ra phía sau, dưới chân vịt.

- Vặn núm điều chỉnh hoặc cần gạt chỉ đúng cỡ mũi may

• Vị trí cần gạt chỉ cỡ mũi may lớn nhất.
• Vị trí cần gạt chỉ cỡ mũi may bằng không.
• Vị trí cần gạt chỉ khi may lại mũi.

- Các bước vận hành máy:

+ Bắt đầu may

Máy may đạp chân:

• Đặt vải xuống dưới chân vịt.
• Quay bánh xe để hạ trục kim cho kim đâm xuống vải ở vị trí bắt đầu đường may.
• Hạ cần chân vịt xuống, tay phải quay bánh xe ở đầu máy để lấy đà, đồng thời chân đạp lên bàn đạp tạo vòng quay đều đặn.

Máy may chạy điện (tương tự như máy may đạp chân, khác là khi tay phải quay bánh xe đầu máy, thì đồng thời chân đạp nhẹ lên bộ phận điều khiển tốc độ bằng chân cho máy chạy đều, sau đó mới đạp mạnh hơn để tăng tốc độ).

- Kết thúc may

• Quay bánh xe để kim ở vị trí cao nhất.
• Nâng cần chân vịt lên.
• Kéo nhẹ vải về phía bên trái với đoạn chỉ dài khoảng 5÷7cm; cắt 2 sợi chỉ (trên và dưới) gần sát vải.

Nêu nguyên nhân và cách khắc phục hiện tượng sùi chỉ, rối chỉ, đường may bị dúm, đứt chỉ?

Phương pháp giải

- Nguyên nhân sùi chỉ do chỉ trên và chỉ dưới quá căng hoặc quá lỏng

- Nguyên nhân rối chỉ do kim hoặc do lắp suốt chỉ sai chiều 

- Nguyên nhân đường may bị dúm do chỉ trên và chỉ dưới quá căng

- Nguyên nhân đứt chỉ do nhiều nguyên nhân có thể do chỉ có chất lượng kém,....

Hướng dẫn giải

- Nguyên nhân và cách khắc phục của hiện tượng rối chỉ:

+ Nguyên nhân:

• Nguyên nhân thứ nhất là do kim: kim cong, gãy hoặc lắp sai kim đều có thể dẫn đến các hiện tượng này.
• Một nguyên nhân khác là do bạn lắp suốt chỉ sai chiều.

+ Khắc phục: Với trường hợp này, bạn chỉ cần thay kim để giải quyết.

- Nguyên nhân và cách khắc phục của hiện tượng đường may bị dúm: 

+ Nguyên nhân: Do chỉ trên và chỉ dưới quá căng và sức ép của chân vịt quá lớn khi may các loại vải mỏng.

+ Khắc phục: Nên nới lỏng đồng tiền và nới lỏng  lực ép và bàn ép.

- Nguyên nhân và cách khắc phục của hiện tượng đứt chỉ: 

+ Nguyên nhân: Do chỉ có chất lượng kém, lắp sai tuyến đường chỉ đi qua khiến chỉ bị căng, gắn kim sai hướng và lỗ kim quá sắc cũng là nguyên nhân khiến chỉ bị dứt. Khi vào may bạn nên may chậm và từ từ để đường chỉ được đẹp và chắc chắn hơn.

+ Khắc phục: Khi gặp phải trường hợp này bạn chỉ còn cách thay chỉ và nới lỏng cụm đồng tiền để giảm độ căng của chỉ. Khi bạn cảm thấy lỗ kim quá sắc thì nên thay kim để không phải thay chỉ liên tục và khi may nên bắt đầu với tốc đôn trung bình.

- Nguyên nhân và cách khắc phục của hiện tượng sùi chỉ:

+ Sùi chỉ trên

• Nguyên nhân: Chỉ trên căng và chỉ dưới lỏng.
• Khắc phục: Bạn nên điều chỉnh lại cụm đồng tiền và nới lỏng ốc vít me.

+ Sùi chỉ dưới:

• Nguyên nhân: Chỉ trên lỏng chỉ dưới bị căng.
• Khắc phục: Điều chỉnh lại đồng tiền và nới lỏng ốc vít me.

Nêu các công việc cần làm để bảo dưỡng máy may?

Phương pháp giải

Các công việc cần làm để bảo dưỡng máy may:

- Giữ máy sạch sẽ

- Tra dầu vào máy

Hướng dẫn giải

- Giữ máy sạch sẽ

• Khi không sử dụng, nên cho máy vào trong bàn máy, dùng miếng vải phủ lên mặt bàn máy vừa đẹp, vừa bảo quản mặt bàn và hạn chế bụi vào máy.
• Thường xuyên lau chùi máy, gỡ xơ vải, chỉ vụn trong máy.

- Tra dầu vào máy

• Trước khi tra dầu, cần lấy vải sạch lau chùi các chỗ tra dầu để hạn chế bụi theo dầu vào các chi tiết.
• Tra dầu vào các vị trí quy định; đạp cho máy chạy vài vòng để dầu thấm đều vào các khớp trục máy.
• Lau sạch dầu còn vương vãi trên máy sau khi tra dầu.