Giải bài tập SBT Lịch Sử 7 Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077)

Hãy khoanh tròn chữ in hoa trước ý trả lời đúng

Câu 1: Nhà Tống xâm lược Đại Việt nhằm nhiều mục đích, ngoại trừ

A. để giữ yên vùng biên giới phía Bắc của nhà Tống.

B. để vơ vét của cải của Đại Việt, bù đắp ngân khố cạn kiệt 

C. để giải quyết mâu thuẫn nội bộ trong vương triều.

D. tạo bàn đạp để tiến công Cham-pa.

Câu 2: Nhà Tống ngăn cản nhân dân hai nước Việt - Tống buôn bán, đi lại ở vùng biên giới phía Bắc để

A. làm cho nền kinh tế Đại Việt kiệt quệ, đình đốn.

B. giữ bí mật, làm cho nhà Lý không biết được sự chuẩn bị xâm lược Đại Việt của nhà Tống.

C. gây áp lực buộc triều đình nhà Lý phải nhượng bộ.

D. gây mâu thuẫn giữa nhân dân với triều đình, tạo thuận lợi cho nhà Tống xâm lược Đại Việt.

Câu 3: Người đề ra và thực hiện chủ trương sáng tạo "tiến công trước để tự vệ" trong cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý là

A. Lý Đạo Thành.                           

B. Lý Nhân Tông.

C. Lý Thường Kiệt.                         

D. Lý Thánh Tông.

Phương pháp giải

Dựa vào các kiến thức đã được học ở mục 1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta, mục 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ thuộc bài 11 SGK Lịch sử 7 để phân tích và đưa ra lựa chọn chính xác nhất.

Hướng dẫn giải

1.D

2.B

3.C

Hãy điền chữ Đ (đúng) hoặc chữ S (sai) vào ô ☐ trước các câu sau.

1. ☐ Từ giữa thế kỉ XI, nhà Tống (Trung Quốc) là một vương triều hùng mạnh.

2. ☐ Đời sống của nhân dân Trung Quốc thời Tống ở thế kỉ XI rất sung túc.

3. ☐ Lý Thường Kiệt sinh ở Từ Sơn (Bắc Ninh).

4. ☐ Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thuỷ - bộ tấn công vào đất Tống.

5. ☐ Lý Thường Kiệt chỉ huy cánh quân đường thuỷ, tấn công vào châu Khâm, châu Liêm (Quảng Đông), bao vây Ưng Châu. Tô Giám nhà Tống phải tự tử.

Phương pháp giải

Xem lại mục 1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta và mục 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ trang 38, 39 SGK Lịch sử 7 để phân tích từng nhận định và đưa ra lựa chọn đúng, sai.

Hướng dẫn giải

Đúng : 5 .

Sai : 1, 2, 3, 4.

Hãy điền mốc thời gian cho phù hợp với các sự kiện lịch sử:

1.....Lý Thường Kiệt ra đời.

2......Hơn 10 vạn quân đội nhà Lý tấn công vào đất Tống, thực hiện chủ trươns "tiến công trước để tự vệ".

3.....Hơn 10 vạn quân Tống với một vạn ngựa chiến và 20 vạn dân phu tiến vào xâm lược Đại Việt.

4.....Khoảng 30 vạn quân Tống vượt cửa ải Nam Quan qua Lạng Sơn tiến vào nước ta.

5......Quân đội nhà Lý mở cuộc tấn công lớn vào trận tuyến của quân Tống. Cuộc kháng chiến thắng lợi.

Phương pháp giải

Từ nội dung các kiến thức đã được học ở mục 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ trang 39 và mục 1. Kháng chiến bùng nổ trang 40 SGK Lịch sử 7 để phân tích những mốc thời gian để cho phù hợp với sự kiện lịch sử

Ví dụ: Năm 1019 Lý Thường Kiệt ra đời, năm 1075 hơn 10 vạn quân đội nhà Lý tấn công vào đất Tống, thực hiện chủ trươns "tiến công trước để tự vệ"...

Hướng dẫn giải

1. Năm 1019: Lý Thường Kiệt ra đời.

2. Năm 1075: Hơn 10 vạn quân đội nhà Lý tấn công vào đất Tống, thực hiện chủ trươns "tiến công trước để tự vệ".

3. Năm 1076: Hơn 10 vạn quân Tống với một vạn ngựa chiến và 20 vạn dân phu tiến vào xâm lược Đại Việt.

4. Năm 1077: Khoảng 30 vạn quân Tống vượt cửa ải Nam Quan qua Lạng Sơn tiến vào nước ta.

5. Năm 1077: Quân đội nhà Lý mở cuộc tấn công lớn vào trận tuyến của quân Tống. Cuộc kháng chiến thắng lợi.

Hãy nối các ô bên phải với ô bên trái sao cho phù hợp về nội dung lịch sử.

Cột A:

1. Người tuyên bố: “ Sau khi Giao Chỉ thua hãy đặt thành quận, huyện mà cai trị và sung công của cải…” 

2. Ông được vua Lý Thánh Tông phong giữ chức Thái úy 

3. Tướng giặc Tống ra lệnh “Ai bàn đánh sẽ bị chém”. 

4. Ông chỉ huy một đạo thủy binh đóng ở Đông Kênh, chặn thủy binh Tống. 

Cột B:

a) Lý Thường Kiệt

b) Lý Kế Nguyên

c) Tống Thần Tông

d) Quách Quỳ

Phương pháp giải

Từ các  kiến thức đã học và kết hợp với nội dung bài 11. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077) SGK Lịch sử 7 để phân tích và những sự kiện cho phù hợp với nhân vật lịch sử

Ví dụ: Lý Thường Kiệt tuyên bố: “ Sau khi Giao Chỉ thua hãy đặt thành quận, huyện mà cai trị và sung công của cải…” 

Lý Kế Nguyên chỉ huy một đạo thủy binh đóng ở Đông Kênh, chặn thủy binh Tống...

Hướng dẫn giải

1 – c

2 – a

3 – d

4 – b

Trước âm mưu và hành động ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta của nhà Tống, nhà Lý đã có thái độ và hành động ra sao?

Phương pháp giải

Xem lại mục 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ được trình bày ở trang 39 SGK Lịch sử 7 để phân tích thái độ và hành động của nhà Lý trên các phương diện:

- Chuẩn bị đối phó:

+ Lý Thường Kiệt chỉ huy, tổ chức cuộc kháng chiến.

+ Quân đội luyện tập

+ Đem quân xuống phía Nam đánh bại ý đồ nhà Tống.

- “Tiến công trước để tự vệ”:

+ Tháng 10-1075, Lý Thường Kiệt tiêu diệt các căn cứ tập kết quân của giặc.

+ Rút quân, chuẩn bị phòng tuyến chặn địch ở trong nước.

Hướng dẫn giải

Trước âm mưu và hành động ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta của nhà Tống, vua tôi nhà Lý đã:

- Chuẩn bị đối phó:

+ Cử thái úy Lý Thường Kiệt - một người có cốt cách và tài năng phi thường làm người chỉ huy, tổ chức cuộc kháng chiến.

+ Quân đội luyện tập và canh phòng suốt ngày đêm.

+ Các tù trưởng được phong chức tước cao, được lệnh mộ thêm binh đánh trả các cuộc quấy phá, làm thất bại âm mưu dụ dỗ của nhà Tống.

+ Đem quân xuống phía Nam, đánh bại ý đồ tiến công phối hợp của nhà Tống với Cham-pa.

- “Tiến công trước để tự vệ”:

+ Tháng 10-1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thủy - bộ, chia làm hai đạo tấn công vào đất Tống. Nhằm tiêu diệt các căn cứ tập kết quân, phá hủy các kho tàng của giặc.

+ Đạt được mục tiêu, Lý Thường Kiệt chủ động rút quân, chuẩn bị phòng tuyến chặn địch ở trong nước.

Tại sao nói: Chủ trương của Lý Thường Kiệt "tiến công trước để tự vệ" là đúng đắn, độc đáo, sáng tạo?

Phương pháp giải

Xem lại mục 2 trang 39 SGK Lịch sử 7 để phân tích chủ trương tiến công trước để tự vệ của Lý Thường Kiệt trên các phương diện: mục tiêu, mục đích, phân biệt rõ tấn công để tự vệ với xâm lược.

Mục tiêu tấn công của ta chỉ là các căn cứ quân sự, kho lương thảo → Tiến công để tự vệ chứ không phải là xâm lược

Hướng dẫn giải

Chủ trương "tiến công trước để tự vệ" là đúng đắn, độc đáo, sáng tạo vì:

- Mục tiêu tấn công của ta chỉ là các căn cứ quân sự, kho lương thảo - là những nơi quân Tống chuẩn bị cho cuộc tiến công xâm lược nước ta. Nên cuộc tiến công của ta mặc dù sang đất Tống nhưng là chính đáng.

- Trên đường tiến công, quân ta treo bảng nói rõ mục đích của mình, khi thực hiện xong mục đích ta chủ động rút khỏi đất Tống.

- Tiến công để tự vệ chứ không phải là xâm lược. Thắng lợi này là đòn phủ đầu, làm cho quân Tống hoang mang, bị động.

Trong cuộc kháng chiến chống Tống xâm lược thời Lý, nhân dân và các tù trưởng miền núi phía Bắc nước ta đã có đóng góp như thế nào?

Phương pháp giải

Dựa vào hiểu biết của bản thân và nội dung mục 2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt trang 41 SGK Lịch sử 7 để phân tích trên các mặt:

- Cung cấp, binh lính

- Phát huy khối đại đoàn kết toàn dân

- Lòng yêu nước của dân tộc.

Hướng dẫn giải

Trong cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống, nhân dân và các tù trưởng miền núi phía Bắc đã có những đóng góp rất lớn trong việc cung cấp nhiều binh lính, tướng giỏi, tham gia thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối kháng chiến cả hai giai đoạn, phát huy được khối đoàn kết dân tộc, truyền thống yêu nước của dân tộc ta.

Em hãy nêu những công lao đóng góp của Lý Thường Kiệt vào cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống thời Lý

Phương pháp giải

Xem lại mục 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ, mục 4. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt, mục 3. Kháng chiến bùng nổ

- Chủ trương, đường lối sáng tạo

- Đánh bại 10 vạn quân Tống

Hướng dẫn giải

Những công lao đóng góp của Lý Thường Kiệt vào cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống thời Lý:

- Lý Thường Kiệt là Tổng chỉ huy cuộc kháng chiến. Ông đã đề ra chủ trương, đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo.

- Là người trực tiếp điều binh khiển tướng đánh bại hơn 10 vạn quân xâm lược Tống.

- Ông đã quyết định kết thúc chiến tranh bằng biện pháp hoà bình đúng đắn.

→ Ông đã góp phần quyết định vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Em hãy trình bày nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống thời Lý.

Phương pháp giải

Xem lại mục 2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt trang 41 SGK Lịch sử 7 để phân tích các phương diện sau:

- Nguyên nhân thắng lợi:

+ Lòng yêu nước

+ Chủ trương

+ Tinh thần đoàn kết

- Ý nghĩa lịch sử → rút ra kinh nghiệm

Hướng dẫn giải

* Nguyên nhân thắng lợi:   

- Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi là nhờ có lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất của dân tộc Đại Việt.

- Chủ trương, đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo của triều đình.

- Tinh thần đoàn kết chiến đấu của quân dân ta, tài năng của các cá nhân kiệt xuất.

* Ý nghĩa lịch sử:

- Cuộc kháng chiến thắng lợi đã bảo vệ được nền độc lập, tự chủ của nhân dân ta, góp phần đưa quốc gia Đại Việt phát triển hùng mạnh sau cuộc kháng chiến.

- Để lại những bài học kinh nghiệm quý giá cho công cuộc chống ngoại xâm của nhân dân ta, tô thắm thêm truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.