Giải bài tập SGK Địa lí 9 Bài 4: Lao động và việc làm. Chất lượng cuộc sống

Tại sao giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hội gay gắt ở nước ta?

Phương pháp giải

- Liên hệ đặc điểm dân số - lao động nước ta.

- Liên hệ những hậu quả do vấn đề thất nghiệp thiếu việc làm gây ra.

Gợi ý trả lời

Giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hội gay gắt ở nước ta vì:

- Nước ta có dân số đông (79,7 triệu người_2002) , cơ cấu dân số trẻ nên nguồn lao động dồi dào.

- Trong điều kiện nền kinh tế chưa phát triển, số người trong độ tuổi lao động thất nghiệp hoặc thiếu việc làm còn cao.

+ Năm 2005:

• Tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị là 5,3%
• Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn là 9,3%

- Nguồn lao động là vốn quý của quốc gia, nếu không sử dụng hết sẽ vừa gây lãng phí, vừa gây khó khăn cho việc nâng cao chất lượng cuộc sống, xóa đói giảm nghèo, ổn đinh xã hội.

Chúng ta đã đạt được những thành tựu gì trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân?

Phương pháp giải

Cần nắm rõ kiến thức phần chất lượng cuộc sống để chỉ ra những thành tựu mà chúng ta đã đạt được trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Gợi ý trả lời

- Tỉ lệ người lớn biết chữ đạt 90,3% (năm 1999).

- Mức thu nhập bình quân trên đầu người gia tăng

- Người dân được hưởng các dịch vụ xã hội ngày càng tốt hơn (y tế, phúc lợi xã hội, nhà ở...)

- Tuổi thọ bình quân tăng (nam là 67,4; nữ là 74).

- Tỉ lệ tử vong, suy dinh dưỡng của trẻ em ngày càng giảm, nhiều dịch bệnh được đẩy lùi....

- Tuy nhiên, chất lượng cuộc sống vẫn đang còn chênh lệch giữa các vùng nông thôn và thành thị, giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội.

Dựa vào bảng số liệu dưới đây, nêu nhận xét về sự thay đổi trong sử dụng lao động theo các thành phần kinh tế ở nước ta và ý nghĩa của sự thay đổi đó.

Phương pháp giải

Kĩ năng nhận xét bảng số liệu:

- Nhận xét lần lượt các đối tượng theo hàng ngang: tăng/giảm, liên tục/không liên tục, nhanh/chậm (số liệu)

- Ý nghĩa: liên hệ việc thu hút đầu tư, vấn đề sử dụng lao động, phát huy nguồn lực...

Gợi ý trả lời

- Nhận xét:

Cơ cấu sử dụng lao động ở các thành phần kinh tế (giai đoạn 1985 – 200 2) có sự thay đổi theo hướng: 

• Khu vực nhà nước giảm từ 15% (1985) xuống còn 9,6% (2002), giảm 5,4%.
• Các khu vực kinh tế khác tăng tỉ trọng từ 85% (1985) lên 90,4% (2002), tăng 5,4%.

- Ý nghĩa:

• Cơ cấu sử dụng lao động ở các thành phần kinh tế có sự thay đổi theo hướng tích cực.  
• Phản ánh sự phát triển của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế ở nước ta, đa dạng hóa các thành phần kinh tế và mở rộng hợp tác, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước.
• Phát huy ngày càng tốt hơn các thành phần kinh tế, các nguồn lực ở trong và ngoài nước.
• Tạo điều kiện sử dụng hợp lí nguồn lao động, góp phần giải quyết việc làm.