Giải bài tập SGK Lịch Sử 8 Bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917 - 1921)

Vì sao nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng?

Phương pháp giải

Từ các kiến thức đã học và dựa vào bài 15 SGK Lịch sử 8 trang 75-78, suy luận để trả lời.

- Phân tích những mặt tích cực, hạn chế của cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917 → từ đó đòi hỏi một cuộc cách mạng khác với quy mô lớn hơn nữa để giải phóng hoàn toàn chính quyền.

Hướng dẫn giải

- Cuộc cách mạng tháng Hai đã lật đổ chế độ phong kiến Nga hoàng, đem lại quyền tự do, dân chủ cho nhân dân. Tuy nhiên, sau cách mạng tháng Hai, cục diện 2 chính quyền song song tồn tại ở nước Nga. Đó là:

+ Chính quyền Xô viết của công nhân, nông dân và binh lính.

+ Chính phủ lâm thời tư sản của giai cấp tư sản và đại địa chủ tư sản hóa.

→ Cục diện trên đòi hỏi nước Nga phải tiến hành cuộc cách mạng lần thứ hai vào tháng Mười năm 1917 (Cách mạng tháng Mười) nhằm lật đổ chính phủ lâm thời tư sản, giành chính quyền hoàn toàn về tay giai cấp vô sản. Đây là một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Thống kê các sự kiện chính của Cách mạng tháng Mười.

Phương pháp giải

Từ các kiến thức đã học và dựa vào mục 3 bài 15 SGK Lịch sử 8 trang 77-78, suy luận để trả lời

- Thống kê qua các mốc thời gian sau:

+ Ngày 7-10-1917: Lê-nin về Pê-ta-rô-grát

+ Ngày 24-10-1917: bao vây Cung điện Mùa Đông.

+ Ngày 25-10-1917: Cung điện mùa Đông bị chiếm

+ Đến đầu năm 1918: cách mạng tháng Mười tháng lợi.

Hướng dẫn giải

- Ngày 7-10-1917: Lê-nin bí mật rời Phần Lan về Pê-ta-rô-grát trực tiếp chỉ đạo công việc chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền → Những đội cận vệ đỏ được thành lập. Kế hoạch được vạch ra cụ thể, chu đáo và được quyết định hết sức nhanh chóng

- Ngày 24-10-1917: Lê-nin đến điện Xmô-nưi trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa → Ngay đêm đó, nghĩa quân chiếm được toàn bộ Pê-tơ-rô-grat và bao vây Cung điện Mùa Đông.

- Ngày 25-10-1917: Cung điện mùa Đông bị chiếm các bộ trưởng của Chính phủ bị bắt → Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ hoàn toàn.

- Đến đầu năm 1918: Cách mạng xã hội chủ nghĩa diễn ra ở các địa phương khác → Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười giành thắng lợi hoàn toàn trên đất nước Nga rộng lớn.

Việc xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô viết diễn ra như thế nào?

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung chính được trình bày ở mục 3 bài 15 SGK Lịch sử 8 trang 82 để suy luận để trả lời.

- Ban hành các “Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”.

- Thành lập Hồng quân công nông 

- Từ năm 1919, nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp, trưng thu lương thực thừa của nông dân...

→ Thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.

Hướng dẫn giải

* Xây dựng chính quyền Xô viết:

- Thông qua “Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”.

- Thực hiện các biện pháp nhằm thủ tiêu những tàn tích cũ của chế độ phong kiến, xóa bỏ sự phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội, thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng và có quyền tự quyết.

- Thành lập các cơ quan trung ương và Xô viết các địa phương, thay thế hoàn toàn chính quyền tư sản.

- Thành lập Hồng quân công nông để bảo vệ chính quyền mới.

- Tiến hành quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của giai cấp tư sản, thành lập Hội đồng Kinh tế quốc dân tối cao.

→ Những việc làm ở trên của Chính quyền Xô viết đem lại lợi ích cho quần chúng nhân dân.

* Bảo vệ Chính quyền Xô viết:

- Cuối năm 1918, quân đội 14 nước đế quốc câu kết với lực lượng phản cách mạng đã mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết còn non trẻ.

- Từ năm 1919, Chính quyền Xô viết đã thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến với nội dung: nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp, trưng thu lương thực thừa của nông dân, thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn dân (từ 16 đến 50 tuổi),…

- Vừa chiến đấu vừa xây dựng, Hồng quân và nhân dân Xô viết đã từng bước đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng phản cách mạng. Nhà nước Xô viết được bảo vệ và giữ vững.

Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung SGK Lịch sử 8 trang 82 để trả lời.

- Đối với nước Nga: thay đổi hoàn toàn vận mệnh đất nước 

- Đối với thế giới: để lại những bài học kinh nghiệm cho các quốc gia khác.

Hướng dẫn giải

* Đối với nước Nga:

- Làm thay đổi hoàn toàn vận mệnh đất nước và số phận hàng triệu con người Nga.

- Đưa những người lao động lên chính quyền, xây dựng chế độ mới - chế độ xã hội chủ nghĩa.

* Đối với thế giới:

- Dẫn đến những biến đổi lớn lao trên thế giới.

- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức.

- Tạo ra những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước.