Giải bài tập SGK Vật lý 9 Bài 47: Sự tạo ảnh trong máy ảnh

Ảnh của vật trên tấm kính mờ (đóng vai trò của phim) là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? To hay nhỏ hơn vật?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi này cần nắm đặc điểm sự tạo ảnh trong máy ảnh

Hướng dẫn giải

Ảnh của vật trên tấm kính là ảnh thật, ngược chiều với vật và nhỏ hơn vật.

Hiện tượng nào em quan sát được chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ?

Phương pháp giải

Vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ nên ta thu được ảnh nhỏ hơn và ngược chiều với vật

Hướng dẫn giải

Hiện tượng thu được ảnh trên phim của vật thật nhỏ hơn và ngược chiều với vật thật chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ.

Vẽ ảnh của một vật có dạng một đoạn thẳng, đặt vuông góc với trục chính của vật kính (hình 47.4 SGK). Trong hình này: AB là vật, O là quang tâm của vật kính, PQ là vị trí đặt phim, khoảng cách từ vật đến vật kính là 2m, từ phim đến vật kính là 5cm. Hình vẽ không cần đúng tỉ lệ.

Phương pháp giải

Áp dụng quy tắc vẽ ảnh đường truyền của tia sáng qua gương:

- Tia tới qua quang tâm thì truyền thẳng

- Tia tới song song với trục thì tía ló đi qua tiêu điểm

- Khoảng cách t giao điểm 2 tia đến trục là độ dài ảnh

Hướng dẫn giải

Ta có thể vẽ ảnh của vật AB như sau: (hình 47.4a)

- Kẻ tia sáng từ B qua quang tâm O truyền thẳng tới cắt phim PQ tại ảnh B’ của B.

- Từ B kẻ tia BI song song với trục chính cho tia ló IB’. Tia ló này cắt trục chính tại tiêu điểm F’.

- Hạ B’ vuông góc với trục chính thì A’B’ là ảnh của AB tạo bởi vật kính.

Dựa vào hình vẽ trong C3 hãy tính tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật và để khẳng định những nhận xét của em trong Cl.

Phương pháp giải

Xét 2 tam giác đồng dạng:

\({\rm{\Delta }}OA'B' \sim {\rm{\Delta }}OAB \)

⇒ tỉ lệ: \( \frac{{A'B'}}{{AB}} = \frac{{OA'}}{{OA}}\) để tính A'B' / AB là tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật 

Hướng dẫn giải

- Tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật là:

\({\rm{\Delta }}OAB \sim {\rm{\Delta }}OA'B' \Rightarrow \frac{{A'B'}}{{AB}} = \frac{{OA'}}{{OA}}\)

- Ta có: OA = 2m = 200cm, OA′=5cm

\(\Rightarrow \frac{{A'B'}}{{AB}} = \frac{5}{{200}} = \frac{1}{{40}}\)

Vậy ảnh của vật qua vật kính là ảnh thật, nhỏ hơn vật và ngược chiều với vật

Một người cao l,6m được chụp ảnh và đứng cách vật kính của máy ảnh là 3m. Phim cách vật kính 6cm. Hỏi người ấy trên phim cao bao nhiêu xentimet?

Phương pháp giải

- Ký hiệu người là AB, ảnh của người trên phim là A’B’, vật kính máy ảnh đặt tại O. 

- Xét 2 tam giác đồng dạng:

\({\rm{\Delta }}OA'B' \sim {\rm{\Delta }}OAB \)

⇒ tỉ lệ: \( \frac{{A'B'}}{{AB}} = \frac{{OA'}}{{OA}}\) để tính A'B' là chiều cao người ấy trên phim

Hướng dẫn giải

- Ký hiệu người là AB, ảnh của người trên phim là A’B’, vật kính máy ảnh đặt tại O.

- Ta có: AO = 3m = 300cm; A’O = 6cm; AB = 1,6m = 160cm.

- Ta có:

\({\rm{\Delta }}OA'B' \sim {\rm{\Delta }}OAB \Rightarrow \frac{{A'B'}}{{AB}} = \frac{{OA'}}{{OA}}\)

\( \Rightarrow A'B' = \frac{{AB.OA'}}{{OA}} = \frac{{160.6}}{{300}} = 3,2cm\)