Soạn bài Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập) Ngữ văn 8 đầy đủ

Nhận xét trật tự từ trong những ngữ liệu dưới đây:

a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Những cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

(Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)

=> Trật tự liệt kê được tác giả sắp xếp theo thứ tự trước sau của các khâu trong công tác vận động quần chúng: đầu tiên phải giải thích cho quần chúng hiểu, rồi tuyên truyền để quần chúng hưởng ứng, tổ chức cho quần chúng làm, lãnh đạo cho quần chúng làm đúng để rồi cuối cùng tất cả trở thành các hành động yêu nước thiết thực.

b. Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.

(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

=> Trật tự từ của các hoạt động trong đoạn văn này lại được sắp xếp theo trật tự chính - phụ của công việc hàng ngày mà mẹ chú bé Hồng làm. Việc chính là bán bóng đèn được xếp lên trước, việc phụ là bán vàng hương (chỉ vào những phiên chợ chính) được xếp sau.

a. Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.

(Nam Cao, Chí Phèo)

b. Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước Cách mạng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.

(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn Việt Nam hiện đại - Chân dung và phong cách)

c. Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:

- Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một con trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.

(Em bé thông minh)

d. Một thời đại vừa chẵn mười năm.

Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.

(Hoài Thanh - Hoài Chân, Một thời đại trong thi ca)

=> Nhìn chung, những ngữ liệu trên có cách sắp xếp trật tự từ ở những câu in đậm nhằm tạo nên sự mạch lạc và liên kết cho đoạn văn. Liên kết bằng cách dùng phép lặp.

Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm dưới đây:

a.

"Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc.

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

Dừng chân đứng lại trời, non, nước,

Một mảnh tình riêng ta với ta".

(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)

=> Người viết đã đảo cách sắp xếp trật tự từ trong bốn câu thơ in đậm trên nhằm giúp người đọc hình dung được quang cảnh vô cùng tĩnh mịch, vắng vẻ, hoang sơ của cảnh Đèo Ngang. Trong khi đó, ở hai câu tiếp, việc đảo trật tự từ hướng vào khắc sâu tâm trạng cô đơn, buồn nhớ của nhân vật trữ tình.

b.

"Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều

Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo

Núi không đè nổi vai vươn tới

Lá nguỵ trang reo với gió đèo".

(Tố Hữu, Ta đi tới)

=> Tác giả Tố Hữu đảo trật tự từ trong câu thơ in đậm đầu tiên nhằm nhấn mạnh đến sự hùng vĩ của thiên nhiên và vẻ đẹp đi vào lòng người của người lính. Người lính trở thành hình ảnh trung tâm của cảnh buổi chiều trên dốc núi.

Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn đã cho như sau:

a. Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.

b. Tôi thấy trịnh trọng một anh Bọ Ngựa tiến vào.

=> Câu thích hợp để điền vào chỗ trống là câu b. Tôi thấy trịnh trọng một anh Bọ Ngựa tiến vào.

Nhận xét các khả năng sắp xếp trật tự từ của bộ phận in đậm trong đoạn văn sau:

Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.

(Thép Mới, Cây tre Việt Nam)

=> Trong những cụm từ in đậm trên thì chúng ta có thể sắp xếp lại vị trí của các từ in đậm ấy bằng rất nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, cách sắp xếp trật tự từ của nhà văn là tối ưu hơn cả vì nó đúc kết những phẩm chất cao quý của cây tre theo đúng trình tự được miêu tả trong bài văn.

Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây:

a. Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe:

Có sự thật không thể phủ nhận được rằng cuộc sống ngày càng bận rộn lại khiến người trẻ trở nên lười vận động. Nếu bạn biết rằng việc ngồi nhiều, ít vận động sẽ khiến cơ thể mắc nhiều bệnh nguy hiểm. Hoặc dễ nhận thấy hơn chính là việc trở nên mệt mỏi, hay cáu gắt, stress nặng… Chỉ cần bạn dành ra 30-45 phút để đi bộ bạn sẽ nhận được những lợi ích bất ngờ. Đi bộ giúp tăng chức năng miễn dịch, tốt cho tim mạch, giảm đau nhức xương khớp chống lại sự ảnh hưởng của các gen thúc đẩy tăng trọng lượng cơ thể. Đi bộ quả là một trong số những cách đơn giản, nhẹ nhàng nhưng mang lại hiệu quả và là môn thể dục lý tưởng cho mọi người.

b. Lợi ích của đi bộ với việc mở rộng hiểu biết thực tế:

Mở rộng hiểu biết thực tế chính là một trong những lợi ích lớn nhất của việc đi bộ. Khi đi bộ, ta được tự do dừng chân bất cứ nơi nào ta muốn khám phá, không bỏ lỡ những điều thú vị như khi đi xe máy, ô tô. Ta có thể đi chậm rãi để ngắm nhìn, khám phá những điều hay ho ta bắt gặp. Đi bộ chính là một cách để chúng ta có thêm nhiều kiến thức thực tế.