Soạn bài Ôn tập về thơ Ngữ văn 9 siêu ngắn

Thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học:

(1) Đồng chí - Chính Hữu:

- Năm sáng tác và thể loại: 1948 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Tình cảm gắn bó, thiêng liêng về những người chiến sĩ.

- Nghệ thuật: Ngôn ngữ biểu cảm cao, hình ảnh gợi cảm.

(2) Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật:

- Năm sáng tác và thể loại: 1969 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Người lính bất chấp nguy hiểm vì dân tộc.

- Nghệ thuật: Hình ảnh chân thực, gợi cảm cao.

(3) Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận:

- Năm sáng tác và thể loại: 1958 - thể thơ bảy chữ.

- Nội dung: Bức tranh thiên nhiên và lao động của con người.

- Nghệ thuật: Hình ảnh giàu tính gợi tả, ngôn ngữ giàu cảm xúc.

(4) Bếp lửa - Bằng Việt:

- Năm sáng tác và thể loại: 1963 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Hình ảnh bếp lửa gợi nên tình cảm bà cháu thiêng liêng.

- Nghệ thuật: Hình ảnh đặc sắc, thủ pháp nghệ thuật đa dạng.

(5) Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Nguyễn Khoa Điềm:

- Năm sáng tác và thể loại: 1971 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Tình yêu thương con gắn với tình yêu dân tộc của người mẹ.

- Nghệ thuật: Giọng thơ nhẹ nhàng mà sâu lắng.

(6) Ánh trăng - Nguyễn Duy:

- Năm sáng tác và thể loại: 1978 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Nhắc khẽ con người về lối sống thủy chung.

- Nghệ thuật: Giọng thơ tha thiết, hình ảnh ẩn dụ.

(7) Con cò - Chế Lan Viên:

- Năm sáng tác và thể loại: 1962 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Ý nghĩa hình ảnh cánh cò qua lời mẹ ru.

- Nghệ thuật: Vận dụng hình ảnh con cò độc đáo.

(8) Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải:

- Năm sáng tác và thể loại: 1980 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Cảm xúc về mùa xuân của tác giả.

- Nghệ thuật: Vận dụng đa dạng các thủ pháp nghệ thuật.

(9) Viếng lăng Bác - Viễn Phương:

- Năm sáng tác và thể loại: 1976 - thể thơ tám chữ.

- Nội dung: Tình cảm của nhà thơ dành cho Bác Hồ.

- Nghệ thuật: Vận dụng thủ pháp nghệ thuật đa dạng, giọng thơ chân thành.

(10) Sang thu - Hữu Thỉnh:

- Năm sáng tác và thể loại: 1977 - thể thơ năm chữ.

- Nội dung: Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về mùa thu.

- Nghệ thuật: Hình ảnh gợi hình, giọng điệu sinh động.

(11) Nói với con - Y Phương:

- Năm sáng tác và thể loại: 1980 - thể thơ tự do.

- Nội dung: Ý nghĩa của lời dặn dò người con cùng tình cảm sâu nặng với quê hương.

- Nghệ thuật: Giọng thơ chân thành và tha thiết.

- Sắp xếp các tác phẩm:

+ 1945 - 1954: Đồng chí.

+ 1955 - 1964: Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Con cò.

+ 1965 - 1975: Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.

+ Sau 1975: Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Nói với con, Sang thu.

- Các tác phẩm thơ thể hiện tâm hồn - tình cảm - tư tưởng của con người Việt Nam trong một thời kỳ lịch sử có nhiều biến động lớn, thay đổi lớn: tình yêu nước, yêu quê hương, tình đồng chí, sự gắn bó với cách mạng, lòng kính yêu với Bác Hồ, tình mẹ con, bà cháu trong sự thống nhất với những tình cảm chung rộng lớn.

- Điểm chung:

+ Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng, cao cả.

+ Sử dụng lời hát ru, lời của con nói với mẹ.

- Điểm riêng:

+ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ: Sự thống nhất gắn bó tình yêu thường con vời tình yêu nước.

+ Con cò: Từ hình tượng con cò trong ca dao, trong lời ru phát triển ca ngợi tình mẹ con.

+ Mây và sóng: Hóa thân vào lời trò chuyện hồn nhiên, ngây thơ và say sưa của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu thương mẹ của em bé.

- Tình đồng chí đồng đội gần gũi, giản dị, thiêng liêng của những người lính nông dân nghèo.

- Tinh thần lạc quan, bình tĩnh tư thế hiên ngang, ý chí kiên cường, dũng cảm vượt qua khó khăn, nguy hiểm vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

- Tâm sự của người lính sau chiến tranh: gợi nhớ kỉ niệm gắn bó của người lính với thiên nhiên, đất nước, đồng đội.

- Đoàn thuyền đánh cá: Được tác giả dùng bút pháp lãng mạn cùng những hình ảnh giàu sức gợi hình, gợi cảm.

- Đồng chí: Bút pháp hiện thực, hình ảnh chân thực, cụ thể, chọn lọc.

- Ánh trăng: Bút pháp gợi nghĩ, gợi tả. Lời tự tình độc thoại, ăn năn, ân hận với chính mình.

- Con cò: Bút pháp dân tộc hiện đại, phát triển hình ảnh con cò trong ca dao.

- Mùa xuân nho nhỏ: Bút pháp hiện thực, lãng mạn, chất Huế đậm đà.

Phân tích khổ thơ cuối của bài Sang thu: Khổ thơ cuối đúc kết nên những kinh nghiệm quý báu cho bạn đọc về cuộc sống. Cụm từ "hàng cây đứng tuổi" gợi cho người đọc nhiều liên tưởng. Đời người như một loài cây, cũng non tơ, trưởng thành rồi già cỗi. Phải chăng, cái đứng tuổi của cây chính là cái đứng tuổi của đời người. Hình ảnh vừa có ý nghĩa tả thực, vừa có ý nghĩa biểu tượng. Vẻ chín chắn, điềm tĩnh của hàng cây trước sấm sét, bão giông vào lúc sang thu cũng chính là sự từng trải, chín chắn của con người khi đã đứng tuổi. Phải chăng mùa thu của đời người là sự khép lại những ngày tháng sôi nổi bồng bột của tuổi trẻ, để mở ra một mùa mới, một không gian mới thâm trầm, điềm đạm, vững vàng hơn. Ở tuổi "sang thu", con người không còn bất ngờ trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.