Sinh học 8 Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Trong bài học này các em được tìm hiểu về cơ chế tự đông máu ở cơ thể để biết được vai trò quan trọng của tiểu cầu trong máu; tìm hiểu về các nhóm máu trong cơ thể người, quy tắc truyền máu trong y học.

Sinh học 8 Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Đông máu

- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương.
- Cơ chế đông máu:

+ Khi va chạm vào vết rách trên thành mạch máu, các tiểu cầu vỡ ra giải phóng enzim.
+ Enzim làm tơ sinh máu trong huyết tương biến thành tơ máu.
+ Tơ máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành cục máu đông.

Hình 15.1 Qúa trình đông máu

- Ý nghĩa: sự đông máu là một cơ chế tự bảo vệ cơ thể để chống mất máu.

1.2. Các nguyên tắc truyền máu

a. Các nhóm máu ở người

- Có 4 nhóm máu: AB, O, A, B.

+ Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho: người có nhóm máu này có thể cho bất kì người nào.
+ Nhóm máu AB là nhóm máu chuyên nhận: người có nhóm máu này có thể nhận máu của bất kì người nào.

b. Sơ đồ truyền máu

- Kết quả phản ứng giữa các nhóm máu:

Hình 15.2 Kết quả phản ứng của các nhóm máu

- Sơ đồ truyền máu

Hình 15.3 Sơ đồ truyền máu

c. Nguyên tắc truyền máu

- Trước khi truyền máu phải xét nghiệm máu để chọn máu truyền cho phù hợp.
- Tránh nhận máu nhiễm các tác nhân gây hại.

2. Bài tập minh họa

Có thể đã có những cơ chế nào để tự bảo vệ mình khi bị các vết thương gây đứt, dập vỡ mạch máu và làm chảy máu? 

Hướng dẫn giải:

Khi cơ thể bị chảy máu, máu đã chảy sẽ được đông lại để ngăn chặn máu chảy tiếp, tránh cho cơ thể không bị mất máu.

Thực hiện được chức năng đó là nhờ tiểu cầu.

Tiểu cầu có vai trò bảo vệ cho cơ thể chống mất rháu bằng các cơ chế sau:

3. Luyện tập

3.1. Bài tập tự luận

Câu 1: Tiểu cầu đã tham gia bảo vệ cơ thể chống mất máu như thế nào?

Câu 2: Em đã bao giờ bị đứt tay hay một vết thương nào gây chảy máu hay chưa? Vết thương đó lớn hay nhỏ, chảy máu nhiều hay ít? Và lúc đó em đã tự xử lí hay được xử lí như thế nào?

Câu 3: Trong gia đình em có những ai đã từng được xét nghiệm máu và có nhóm máu gì? Thử thiết lập sơ đồ quan hệ cho và nhận máu của cá nhân đó?

3.2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Người mang nhóm máu A có thể truyền cho người mang nhóm máu nào dưới đây?

A. Nhóm máu A

B. Nhóm máu B

C. Nhóm máu AB

D. Cả A và C đều đúng

Câu 2: Người mang nhóm máu A có thể truyền cho người mang nhóm máu nào dưới đây?

A. Nhóm máu A

B. Nhóm máu B

C. Nhóm máu AB

D. Cả B và C đều đúng

Câu 3: Khi mạch máu bị nứt vỡ, loại ion khoáng nào dưới đây sẽ tham gia tích cực vào cơ chế hình thành khối máu đông ?

A. Cl-

B. Ca2+

C. Na+

D. Ba2+

Câu 4: Phát biểu nào dưới đây là đúng ?

A. Huyết thanh khi loại bỏ chất sinh tơ máu thì còn lại nước mô.

B. Huyết thanh khi loại bỏ chất sinh tơ máu thì còn lại huyết tương.

C. Huyết tương khi loại bỏ chất sinh tơ máu thì còn lại huyết thanh.

D. Nước mô khi loại bỏ chất sinh tơ máu thì còn lại huyết tương.

4. Kết luận

- Sau khi học xong bài này các em cần:

  • Trình bày được cơ chế đông máu và vai trò của đông máu trong bảo vệ cơ thể.
  • Nắm được sơ đồ và nguyên tắc truyền máu hợp lí.
Ngày:03/08/2020 Chia sẻ bởi:

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM