Giải bài tập SGK Địa lí 9 Bài 23: Vùng Bắc Trung Bộ

Điều kiện tự nhiên ở Bắc Trung Bộ, có những thuận lợi và khó khăn gì đối với sự phát triển kinh tế - xã hội?

Phương pháp giải

Cần nắm rõ đặc điểm về điều kiện tự nhiên ở Bắc Trung Bộ về khí hậu, địa hình, sông ngòi và tài nguyên để phân tích những thuận lợi và khó khăn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở Bắc Trung Bộ.

Gợi ý trả lời

- Thuận lợi:

+ Khí hậu: nhiệt đới ẩm, lượng mưa khá lớn.

+ Địa hình: kết hợp đất đai tạo điều kiện để hình thành cơ cấu nông – lâm – ngư nghiệp theo chiều Tây- Đông:

• Phía Tây là vùng núi thấp, đất feralit: thuận lợi canh tác cây công nghiệp lâu năm, lâm nghiệp, chăn nuôi gia súc lớn.
• Vùng đồi trước núi phát triển chăn nuôi gia súc: trâu, bò (bò chiếm 50% số lượng đàn bò cả nước).
• Vùng đồng bằng ven biển: có thể phát triển cây lúa, các loại cây công nghiệp ngắn ngày: lạc, vừng, nghệ, thuốc lá, mía…cây ăn quả (cam, chanh, xoài), nuôi gia cầm, lợn…
• Vùng biển rộng lớn phía Đông: có nhiều bãi tôm, bãi cá phát triển đánh bắt thủy sản, các vũng vịnh, đầm phá có thể nuôi trồng thủy sản (tôm, cá). Bờ biển khúc khuỷu nhiều vũng vịnh thuận lợi xây dựng các cảng biển (Nghi Sơn, Cửa Lò, Vũng Áng, Chân Mây…), có nhiều bãi biển đẹp để phát triển du lịch.

+ Sông ngòi: dốc, nước chảy quanh năm thuận lợi phát triển nông nghiệp, công nghiệp, nguồn thủy năng quan trọng của vùng.

+ Tài nguyên khoáng sản: sắt (Hà tĩnh), crom (Thanh hóa), thiếc, đá quý (Nghệ an), titan (Hà Tĩnh), đá vôi, sét, cao lanh…là cơ sở để phát triển nhiều ngành công nghiệp  như khai khoáng, luyện kim, sản xuất vật liệu xây dựng…

+ Tài nguyên du lịch khá đa dạng: các bãi biển đẹp (Cửa Lò, Sầm Sơn, Lăng Cô...)  các vườn quốc gia: Pù Mát (Nghệ An), Bạch Mã (Thừa Thiên – Huế), nhiều hang  động đẹp: Phong Nha - Kẻ Bàng, Sơn Đòong (Quảng Bình) có lợi thế để phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng…

- Khó khăn:

+ Chịu ảnh hưởng hiệu ứng phơn khô nóng vào mùa hạ.

+ Bão nhiệt đới; lũ quét, lũ ống, sạt lở đất ở vùng miền núi.

+ Nạn cát bay cát chảy ven biển.

+ Đồng bằng với diện tích nhỏ hẹp, hạn chế cho việc đảm bảo nhu cầu lương thực của vùng. Vùng đồi núi phía Tây địa hình dốc gây trở ngại cho việc khai thác, giao thông đi lại, điều kiện sống còn nhiều khó khăn.

Phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ có những đặc điểm gì?

Phương pháp giải

Dựa vào lý thuyết phần đặc điểm dân cư, xã hội về mật độ dân số và dân cư để chỉ ra đặc điểm phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ.

Gợi ý trả lời

Đặc điểm phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ:

- Mật độ dân số là trên 200 người/km² (năm 2006:207 người/km²).

- Dân cư phân bố rất chênh lệch giữa miền núi phía Tây và đồng bằng ven biển phía Đông:

+ Dân cư tập trung đông đúc ở đồng bằng ven biểnphía Đông , chủ yếu là người Kinh. Mật độ dân số từ 201 đến 500 người/km2, riêng đồng bằng Thanh – Nghệ - Tĩnh có mật độ dân số trên 500 người/km2.

+ Các dân tộc ít người sinh sống chủ yếu ở vùng núi và gò đồi phía tây, dân cư thưa thớt hơn, mật độ dân số dưới 100 người/km2 (vùng núi phía tây Nghệ An dưới 50 người/km2).

- Phần lớn dân cư sống ở nông thôn: tỉ lệ thành thị chỉ bằng ½ mức trung bình cả nước (năm 2005, tỉ lệ dân thành thị ở Bắc Trung Bộ là 13,6%, của cả nước là 26,9%).

- Bắc Trung bộ là địa bàn cư trú của 25 dân tộc, người Kinh sinh sống chủ yếu ở đồng bằng ven biển, còn vùng miền núi, gò đồi phía Tây là địa bàn cư trú chủ yếu của các dân tộc ít người.

Sưu tầm tài liệu (bài viết, ảnh) và viết tóm tắt, giới thiệu về vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng hoặc thành phố Huế.

Phương pháp giải

Tìm hiểu, sưu tầm tài liệu qua sách vở, báo chí, các trang web du lịch, hành chính để viết tóm tắt, giới thiệu về vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng hoặc thành phố Huế.

Gợi ý trả lời

Giới thiệu vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng:

   Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng thuộc địa bàn huyện Bố Trạch và hyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, cách thành phố Đồng Hới khoảng 50 km về phía Tây Bắc.

- Được thành lập năm 2001, tiền thân là Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Nha.

- Xếp hạng UNESCO: Di sản Thiên nhiên Thế giới, tiêu chí địa chất, địa mạo (năm 2003), tiêu chí hệ sinh thái và đa dạng sinh học (năm 2015).

- Xếp hạng quốc gia: Di tích Quốc gia đặc biệt.

- Địa chất – địa mạo: địa hình Karst chiếm 2/3 diện tích với các cấu trúc độc đáo như phytokarst, ngọc động, khối tháp nón, măng đá, thác đá, bồn đã, nhũ đá…

- Hang động: có hơn 300 động với tộngng chiều dài 250 km, chia thành 3 hệ thống chính: hệ thống Phong Nha, hệ thống Vòm và hệ thống Chày. Các hang động tiêu biểu như động Phong Nha, động Tiên Sơn, động Thiên Đường, Sơn Đoòng và Hòa Hương…

- Thủy văn: có 3 con sông chính là sông Chảy, sông Son và sông Troóc.

- Thảm thực vật: có 15 kiểu sinh cảnh  rộng lớn với 21 kiểu thảm thực vật quan trọng. Rừng kín thường xanh che phủ 93,5% diện tích, trong đó trên 90% là hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi lớn nhất Đông Nam Á và hầu hết chưa bị tác động.

- Thực vật: ghi nhận 2.951 loài thực vật, trong đó có 112 loài trong sách Đỏ Việt Nam 2007 và 121 loài trong Sách Đỏ IUCN-2011.

- Động vật: ghi nhận 1.394 loài, trong đó có 46 loài trong sách Đỏ Việt Nam, 55 loài được ghi trong Sách Đỏ IUCN 2016 (voọc hà Tĩnh, voọc Chà vá chân nâu, vượn Đen má trắng, sao la…).

- Ngoài các cảnh quan thiên nhiên, vườn quốc gia Phong Nha –Kẻ Bàng còn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa có giá trị như bến phà Xuân Sơn, dền Tiên sư tự cốc, hang Chín Tầng, Hang Tám Cô…Các lễ hội văn hóa truyền thống: lễ hội Đập trống của người Ma Coong 16/2 (Âm lịch), hát Tuồng bội của người Kinh ở Khương Hà (xã Hưng Trạch)…