Soạn bài Nhân vật giao tiếp Ngữ văn 12 tóm tắt

a. Các nhân vật giao tiếp có cùng lứa tuổi, tầng lớp xã hội: những người lao động nghèo và khác nhau về giới tính

b. Các nhân vật giao tiếp thường xuyên chuyển đổi vai nói và vai nghe, có sự luân phiên lượt lời

Lượt lời đầu tiên của nhân vật “thị” hướng đến các bạn gái khác

c. Các nhân vật giao tiếp đều bình đẳng về vị trí xã hội

d. Lúc đầu, quan hệ giữa các nhân vật giao tiếp là xa lạ, không quen biết, nhưng họ đã nhanh chóng thiết lập được quan hệ thân mật, gần gũi

e. Những đặc điểm về vị thế xã hội, quan hệ thân sơ, lứa tuổi, giới tính... đã chi phối đến lời nói của các nhân vật:

• Họ cười đùa nhưng đều nói chuyện làm ăn, công việc

• Họ nói năng luôn có sự phối hợp với cử chỉ, điệu bộ

• Lời nói mang tính chất khẩu ngữ

a. Các nhân vật trong đoạn văn: Bá Kiến, mấy bà vợ Bá Kiến, dân làng, Chí Phèo

Bá Kiến nói với Chí Phèo là nói với một người nghe. Còn khi nói với mấy bà vợ, dân làng, Lí Cường là nói cho nhiều người nghe

b. Vị thế xã hội của Bá Kiến với từng người nghe:

• Với mấy bà vợ: Bá Kiến là chủ gia đình nên quát

• Với dân làng: Bá Kiến thuộc tầng lớp trên, lời nói có vẻ trịnh trọng nhưng thực chất là đuổi

• Với Chí Phèo: Bá Kiến vừa là ông chủ củ vừa là người đẩy Chí vào tù nên vừa thăm dò, vừa dỗ dành, vừa có vẻ đề cao, coi trọng

• Với Lí Cường: Bá Kiến là cha, cụ quát con nhưng thực chất là để xoa dịu Chí Phèo

c. Đối với Chí Phèo, Bá Kiến thực hiện nhiều chiến lược giao tiếp:

• Đuổi mọi người về để cô lập Chí Phèo

• Dùng lời ngọt nhạt để vuốt ve Chí

• Nâng vị thế Chí Phèo lên ngang hàng với mình để xoa dịu Chí

d. Với chiến lược giao tiếp như thế, Bá Kiến đã đạt được mục đích giao tiếp và hiệu quả giao tiếp. Những người nghe trong cuộc hội thoại với Bá Kiến đều răm rắp nghe theo lời Bá Kiến. Đến như Chí Phèo hung hãn là thế cuối cùng cũng bị khuất phục

- Đến như Chí Phèo, hung hãn là thế mà cuối cùng cũng bị khuất phục.

- Nếu như Anh Mịch Vị thế xã hội thấp (thuộc giai cấp bị trị, bị áp bức, bóc lột, bị o ép nhiều bề); ở đây là nạn nhân bị bắt đi xem bóng đá. Lời nói: Van xin, nhún nhường (gọi ông, lạy...)

- Thì ở đây Ông Lí là một người thuộc lớp bề trên – Vai vê cao – là nguời đại diện cho chính quyền thực dân phong kiến ở làng, thuộc giai cấp thông trị. Thừa lệnh quan bắt người đi xem đá bóng. Lời nói: Hách dịch, quát nạt (xưng hô mày tao, quát, câu lệnh...

a. Chú ý thái độ và lời nói của họ.

– Viên đội sếp Tây: quát tháo

– Chú bé con: thầm thì

– Chị con gái: thốt ra

– Anh sinh viên: kêu lên

– Bác cu li xe: thở dài

Một nhà nho: lẩm bẩm.

b. Xác định mối quan hệ giữa đặc điểm về vị thế xã hội, nghề nghiệp, giới tính, văn hóa của các nhân vật giao tiếp với đặc điểm trong lời nói của từng người:

– Chú bé: trẻ con nên chú ý đến cái mũ, nói rất ngộ nghĩnh.

– Chị em gái: phụ nữ nên chú ý cách ăn mặc (cái áo dài), khen với vẻ thích thú.

– Anh sinh viên: nói như một dự đoán chắc chắn.

– Bác cu li xe: chú ý đến đôi ủng.

– Nhà nho: người có trình độ nên chú ý đến tướng mạo, nói bằng một câu thành ngữ thâm nho

Kết hợp với ngôn ngữ là những cử chỉ điệu bộ, cách nói. Điểm chung là châm biếm, mỉa mai.

a. Quan hệ giữa bà lão hàng xóm và chị Dậu là quan hệ làng xóm láng giềng thân tình

• Chị Dậu xưng hô với bà cụ là: cụ- cháu

• Bà lão với anh Dậu: bác trai, anh ấy

• Chị Dậu: cảm ơn cụ, vâng, nhà cháu... => các từ ngữ thể hiện sự thân mật, kính trọng

=> Lời nói của bà cụ thể hiện sự quan tâm, đồng cảm, còn lời chị Dậu thể hiện sự biết ơn, kính trọng

b. Sự tương tác về hành động nói theo các lượt lời của bà lão láng giềng và chị Dậu: hỏi thăm- cảm ơn, hỏi thăm về sức khỏe- trả lời chi tiết, mách bảo- nghe theo, dự định- giục giã

=> Hai nhân vật đổi vai luân phiên cho nhau

c. Lời nói và cách nói của hai nhân vật cho thấy họ là những người lao động nghèo khổ nhưng luôn cảm thông, giúp đỡ lẫn nhau. Trong giao tiếp, ngôn ngữ của họ thể hiện sự tôn trọng và ứng xử có lịch sự