Soạn bài Viết đoạn văn trình bày luận điểm Ngữ văn 8 đầy đủ

Chỉ ra câu chủ đề và cách viết trong những ngữ liệu sau:

a. Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: Ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.

(Lí Công Uẩn, Chiếu dời đô)

- Câu chủ đề trong đoạn văn trên là: "Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời".

- Viết theo cách quy nạp (câu chủ đề nằm ở cuối đoạn, tóm lại ý của toàn đoạn).

b. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ,… Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.

(Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)

- Câu chủ đề trong đoạn văn trên là: "Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước".

- Viết theo cách diễn dịch (câu chủ đề nằm ở đầu đoạn, các câu sau triển khai tiếp ý câu chủ đề).

c. Đoạn văn đã cho ở trên được người viết sắp xếp các luận điểm, luận cứ theo một trình tự hợp lí và phù hợp với nội dung của đoạn văn. Nếu tác giả xếp nhận xét Nghị Quế “đùng đùng giở giọng chó má ngay với mẹ con chị Dậu” lên trên và đưa nhận xét “vợ chồng địa chủ cũng... thích chó, yêu gia súc” xuống dưới thì hiệu quả của đoạn văn sẽ không đúng trình tự trước sau của bản thân sự việc là làm nổi bật luận điểm “chất chó đểu của giai cấp nó”.

d. Tác giả đã sử dụng những cụm từ có ý nghĩa nhằm trình bày luận điểm để cho người đọc nắm được nội dung của văn bản một cách cụ thể hơn, những cụm từ “chuyện chó con”, “giọng chó má”, “thằng nhà giàu rước chó vào nhà”, “chất chó đểu của giai cấp nó” được xếp cạnh nhau làm cho sự trình bày luận điểm thêm chặt chẽ và hấp dẫn vì vừa xoay vào một ý tứ chung, vừa khiến bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra thành hình ảnh rõ ràng, lí thú.

Diễn đạt mỗi ý trong những câu văn dưới đây thành luận điểm ngắn gọn:

a. Trước hết là cần phải tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là lằng nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem như là “chắt chắt vào rừng xanh”.

(Hồ Chí Minh, Cách viết)

-> Diễn đạt thành luận điểm ngắn gọn: "Trước hết là cần tránh lối viết dài dòng, lan man".

b. Ngoài việc đam mê viết, cái thích thứ hai của Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ

(Nguyễn Tuân)

-> Diễn đạt thành luận điểm ngắn gọn: "Ngoài việc đam mê viết. Nguyên Hồng còn thích truyền nghề cho bạn trẻ".

Nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn đạt của đoạn văn:

Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm. Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương. Người nghe thấy cả những điều không hình sắc, không thanh âm như “mảnh hồn làng” trên “cành buồm giương”, như tiếng hát của hương đồng quyến rũ con đường quê nho nhỏ. Thơ Tế Hanh đưa ra vào một thế giới rất gần  gũi thường ta chỉ thấy một cách mờ mờ, cái thế giới những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật: sự mỏi mệt say sưa của con thuyền lúc trở về bên, nỗi khổ đau chất chứa trên toa tàu nặng trĩu, những vui buồn sầu tủi của một con đường.

(Hoài Thanh, Thi nhân Việt Nam)

- Luận điểm “Tế Hanh là một người tinh lắm”.

- Luận điểm ấy gồm 2 luận cứ:

+ "Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương".

+ "Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới gần gũi với mỗi con người".

- Các luận cứ đó được xếp đặt theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu hiện một mức độ tinh tế cao hơn so với luận cứ đầu. Nhờ đó người đọc có được hứng thú tăng thêm.

a. Cho luận điểm: "Học phải kết hợp với làm bài tập mới hiểu bài":

- Các luận cứ:

+ Chúng ta cần nhận thức đúng khái niệm của việc học nhằm tiếp thu được những tri thức và bên cạnh đó củng cố tri thức cũng là bước không thể bỏ sót.

+ Dẫn chứng: Có nhiều người trong học tập thu nạp được nhiều kiến thức nhưng sau một thời gian không thực hành, kiến thức bị mai một, rơi rụng.

+ Làm bài tập sẽ giúp am hiểu hơn về kiến thức.

+ Chứng minh: Lý thuyết phải được soi chiếu vào bài tập, từ lý thuyết để tìm ra hướng giải quyết trong bài làm, từ đó kiến thức trở thành có ích.

+ Việc làm bài tập thường xuyên sẽ củng cố tri thức hiệu quả nhất.

+ Với những người chăm chỉ làm bài tập, những kiến thức thu nhận được không chỉ củng cố tri thức hiệu quả mà còn được nâng cao, hoàn thiện hơn khi tiếp xúc với thực tế.

b. Luận điểm: "Học vẹt không phát triển được năng lực tư duy":

- Giải thích khái niệm học vẹt:

+ Học vẹt là cách học đối phó, học để có và nói như một cái máy, người học như vậy sẽ không hiểu gì về nội dung bài học và ngày càng trở nên lười biếng hơn.

+ Học vẹt chỉ là nói thao thao như vẹt nhưng không hiểu mình nói gì, nhiều người chỉ cố học thuộc lòng nhưng không nắm được bản chất của vấn đề.

Có thể đưa ra những luận cứ như sau:

- Giải thích càng khó hiểu thì người viết càng khó đạt được mục đích.

- Văn giải thích được viết ra nhằm làm cho ngưòi đọc hiểu.

- Ngược lại, giải thích càng dễ hiểu thì người đọc càng dễ lĩnh hội, dễ nhớ, dễ làm theo.