Bài giảng Logic học đại cương

Logic là khoa học nghiên cứu về những hình thức và các quy luật logic của tư duy, nhằm đảm bảo tính đúng đắn cho quá trình nhận thức chân lý của con người. 

Đặc điểm logic học cổ đại:

Logic học phương Đông cổ đại:

• Ở Ấn Độ, đặc điểm bất phân giữa luận lý học với nhận thức luận và bản thể luận. Ví dụ điển hình nhất là Tam chi tác pháp của Nhân minh học.
• Ở Trung Hoa, logic học mang tính bất phân giữa Văn – Sử – Triết hay còn gọi là nguyên hợp.

→ Logic truyền thống của phương Đông có đặc trưng bất phân giữa hình thức và biện chứng.

Logic học phương Tây cổ đại chủ yếu bắt nguồn từ logic học Hy Lạp cổ đại, với đỉnh cao của nó là logic học Aristote. Aristote tổng kết những hạt nhân hợp lý của các trường phái học thuật, triết học và khoa học trước ông và tổ chức thành hệ thống nguyên lý, quy luật, phương pháp và phát triển tiếp tục cả về mặt lý thuyết lẫn thực hành được tập hợp lại thành sách mang tên Organon (Bộ công cụ). 

Organon (Bộ công cụ) đề cập tới:

• Học thuyết về các hình thức cơ bản của tư duy như khái niệm, phán đoán, lập luận (suy luận, chứng minh).
• Các nguyên lý quy luật logic cơ bản làm cơ sở cho quá trình tư duy đúng đắn. Đó là các quy luật: quy luật đồng nhất, quy luật phi mâu thuẫn, quy luật bài trung, quy luật lý do đầy đủ.

→ Bộ công cụ (Organon) của Aristote đã trở thành nền tảng của bộ môn logic học truyền thống của phương Tây. 

Đặc điểm logic học trung cổ

Đặc điểm chung của thời trung cổ là thần học (tôn giáo) và chủ nghĩa kinh viện thống trị trong học thuật triết học và cả trong logic học.

Organon (công cụ) bị biến thành Canon (luật lệ), chỉ được phép tuân theo không được phép sáng tạo khoa học. Logic học của Aristote biến thành logic kinh viện.

Đặc điểm logic học cận đại

Có 2 khuynh hướng (bảo vệ và phát triển tiếp tục logic hình thức và tích cực xây dựng lâu đài logic học biện chứng).

Ph.Bêcơn đã xây dựng Novumorganum, thực chất là phát triển logic quy nạp làm cơ sở cho phương pháp thực nghiệm khoa học, một phương pháp có chức năng kép, một mặt kiểm tra xác minh chân lý khách quan, mặt khác tạo ra khả năng phát minh nhờ khái quát hoá các sự kiện thực nghiệm. 

R.Đêcac tiếp tục hoàn thiện và phát triển logic suy diễn làm cơ sở cho phương pháp lý thuyết khoa học, tạo ra khả năng phát minh nhờ lược đồ giả thuyết – diễn dịch.

I.Cantơ là người đầu tiên xây dựng một logic khác nhằm khắc phục những hạn chế của lpgic hình thức đó là logic tiên nghiệm.

J.S.Mill phát triển tiếp tục logic quy nạp, đặc biệt là các phương pháp quy nạp làm cơ sở logic cho phương pháp quy nạp giả thuyết trong phát minh khoa học.

G.Laibnit (G.Leibniz, 1646 – 1716) và phát triển tiếp tục, trở thành logic toán học và logic ký hiệu và bổ sung thêm quy luật thứ tư có ý nghĩa nhận thức luận và phương pháp luận.

G.Bun xây dựng phép tính logic tương tự đại số học mà ông gọi là Đại số logic, đơn giản nhất là phép tính logic mệnh đề.

Hệ toán logic đa trị đơn giản nhất là logic tam trị do J.Lucasiêvích nhà toán học người Ba Lan xây dựng thành công năm 1920. 

Ph.Hêghen xây dựng nền tảng bộ môn logic biện chứng trong tác phẩm “Khoa học về logic” ông so sánh hệ thống nguyên lý và quy luật cơ bản của logic hình thức và logic biện chứng như sau:

- Tam đoạn thức biện chứng (trias) của Hêghen:

Đặc điểm logic học hiện đại 

C.Mác, Ăngghen và V.I.Lênin đã có công cải tạo, hoàn thiện và phát triển logic biện chứng với tư cách là khoa học hiện đại về logic, vừa đóng vai trò phương pháp luận, vừa thực hiện chức năng phương pháp (công cụ) hữu hiệu của tư duy, nhất là của tư duy lý luận và khoa học hiện đại. Tóm lại, logic học hiện đại gồm hai khoa học tương đối độc lập với nhau là logic hình thức và logic biện chứng.

Bài giảng Logic học đại cương trình bày những nội dung sau:

Chương 1: Đối tượng nghiên cứu và ý nghĩa của logic học

Chương 2: Khái niệm

Chương 3: Phán đoán

Chương 4: Các quy luật cơ bản của logic hình thức

Chương 5: Suy luận

Chương 6: Chứng minh và bác bỏ

Chương 7: Giả thuyết

--- Nhấn nút TẢI VỀ hoặc XEM ONLINE để tham khảo đầy đủ nội dung Bài giảng Logic học đại cương ---