Sinh học 8 Bài 51: Cơ quan phân tích thính giác

- Tai được chia ra: tai ngoài, tai giữa và tai trong.

+ Tai ngoài:

• Vành tai: có nhiệm vụ hứng sóng âm.
• Ống tai: hướng sóng âm.

Tai ngoài được giới hạn bởi màng nhĩ có đường kính khoảng 1cm.

+Tai giữa là 1 khoang xương gồm:

• Chuỗi xương tai bao gồm xương búa, xương đe và xương bàn đạp khớp với nhau.

• Xương búa được gắn vào màng nhĩ, xương bàn đạp áp vào 1 màng giới hạn tai giữa và tai trong (gọi là màng cửa bầu dục – có diện tích nhỏ hơn màng nhĩ 18 – 20 lần).

• Khoảng tai giữa thông với nhau nhờ có vòi nhĩ nên bảo đảm áp suất hai bên màng nhĩ được cân bằng.

+ Tai trong:

• Bộ phận tiền đình và các ống bán khuyên: thu nhận các thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ thể trong không gian
• Ốc tai: thu nhận các kích thích của sóng âm. Gồm: ốc xương tai bên trong có ốc tai màng.

+ Ốc tai màng là 1 ống màng chạy dọc ốc tai xương và cuốn quang trụ ốc hai vòng rưỡi gồm: màng tiền đình (phía trên), màng cơ sở (phía dưới) và màng bên.
+ Trên màng cơ cở có cơ quan coocti: chứa tế bào thụ cảm thính giác.

- Sóng âm từ nguồn âm phát ra được vành tai hứng lấy, truyền qua ống tai vào làm rung màng nhĩ, tới chuỗi xương tai vào tai trong ( làm rung màng “cửa bầu”) => làm chuyển động ngoại dịch rồi nội dịch trong ốc tai màng => tác động lên cơ quan Coocti kích thích tế bào thụ cảm thính giác nằm trên màng cơ sở ở vùng tương ứng với tần số và cường độ của sóng âm => làm các tế bào này hưng phấn chuyển thành xung thần kinh truyền về vùng thính giác ở thùy thái dương cho ta nhận biết về âm thanh đã phát ra.

- Thường xuyên vệ sinh tai, giữ gìn tai sạch sẽ

• Không dùng vật nhọn để ngoáy tai
• Giữ vệ sinh mũi, họng đề phòng bệnh cho tai.

• Tránh làm việc ở những nơi quá ồn hoặc tiếng động mạnh

• Hạn chế dùng thuốc kháng sinh dễ gây ù tai, điếc tai

Bài 1: Ốc tai màng là một ống màng chạy dọc ống tai xương và cuốn quanh trụ ốc hai vòng rưỡi, gồm

A. màng tiền đình ở phía trên, màng cơ sở ở phía dưới và màng bên áp sát vào vách xương của ốc tai xương.

B. màng cơ ở ở phía trên, màng tiền đình ở phía dưới và màng bên áp sát vào vách tai của ốc tai xương.

C. màng cơ ở ở phía trên, màng bên ở phía dưới và màng tiền đình áp sát vào vách tai của ốc tai xương.

D. màng cơ ở ở phía dưới, màng tiền đình ở phía trên và màng bên áp sát vào vách tai của ốc tai xương.

Hướng dẫn giải:

• Chọn đáp án: A
• Giải thích: Ốc tai màng là một ống màng chạy dọc ống tai xương và cuốn quanh trụ ốc hai vòng rưỡi, gồm màng tiền đình ở phía trên, màng cơ sở ở phía dưới và màng bên áp sát vào vách xương của ốc tai xương.

Bài 2: Ráy tai có là do đâu?

A. Do các tuyến ráy trong thành ống tai tiết ra.

B. Do tai ẩm.

C. Do tế bào thụ cảm tiết ra.

D. Do chất dịch ở màng trong của tai tiết ra.

Hướng dẫn giải:

• Chọn đáp án: A
• Giải thích: Ráy tai có là do các tuyến ráy trong thành ống tai tiết ra.

Bài 3: Tại sao phải tránh tiếp xúc với nơi có tiếng ồn mạnh hoặc tiếng động mạnh thường xuyên?

Hướng dẫn giải:

Phải tránh tiếp xúc với nơi có tiếng ồn mạnh hoặc tiếng động mạnh thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến dây thần kinh, làm giảm tính đàn hổi của màng nhĩ dẫn đến nghe không rõ.

Câu 1: Quá trình thu nhận kích thích của sóng âm diễn ra như thế nào?

Câu 2: Hãy trình bày cấu tạ của ốc tai dựa vào hình 51-2.

Câu 3: Quá trình thu nhận kích thích của song âm diễn ra như thế nào giúp người ta nghe được?

Câu 4: Vì sao ta có thể xác định được âm phát ra từ bên phải hay bên trái.

Câu 5: Trình bày bộ phận thụ cảm của cơ quan phân tích thính giác giúp ta thu nhận được những kích thích âm thanh cao thấp (thanh trầm), mạnh yếu (to, nhỏ)? 

Câu 1: Tai được chia ra làm 3 phần, đó là những phần nào?

A. Vành tai, tai giữa, tai trong.

B. Tai ngoài, tai giữa, tai trong.

C. Vành tai, ống tai, màng nhĩ.

D. Tai ngoài, màng nhĩ, tai trong.

Câu 2: Thành phần nào dưới đây không thuộc tai trong?

A. Ống bán khuyên.

B. Dây thần kinh số VIII.

C. Ốc tai.

D. Màng nhĩ.

Câu 3: Bộ phận tiền đình và các ống bán khuyên có chức năng gì?

A. Thu nhận các thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ thể trong không gian.

B. Thu nhận sự chuyển động trong không gian.

C. Thu nhận thông tin về vị trí chuyển động trong không gian.

D. Tiếp nhận thông tin vị trí của các vật thể trong không gian.

Câu 4: Tai ngoài được giới hạn với tai giữa bởi bộ phận nào?

A. Ống bán khuyên.

B. Màng nhĩ.

C. Chuỗi tai xương.

D. Vòi nhĩ.

Câu 5: Nếu âm thanh ở bên phía tai phải thì tai nào nhận được sóng âm trước?

A. Tai trái.

B. Tai phải.

C. Cả hai tai cùng nhận.

D. Một trong hai tai.

- Sau khi học xong bài này các em cần đạt được những yêu cầu sau:

• Hiểu rõ các thành phần của cơ quan phân tích thính giác.
• Mô tả được các bộ phận của tai và cấu tạo của cơ quan Coócti.
• Trình bày được quá trình thu nhận các cảm giác âm thanh.
• Hình thành ý thức chăm sóc giữ gìn vệ sinh tai