Sinh học 9 Bài 30: Di truyền học với con người
Trong bài học này các em sẽ được tìm hiểu về lĩnh vực di truyền y học tư vấn từ đó các em sẽ giải thích được cơ sở di truyền học của việc cấm những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời kết hôn với nhau đồng thời hiểu được tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35 và tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất của tính di truyền của con người.
Mục lục nội dung
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Di truyền y học tư vấn
Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại với nghiên cứu phả hệ.
Di truyền y học tư vấn có chức năng chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên liên quan đến các tật và bệnh di truyền.
1.2. Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình
a. Di truyền học với hôn nhân
Di truyền học đã giải thích cơ sở khoa học của các quy định trong luật hôn nhân và gia đình.
Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau vì các gen lặn, có hại sẽ biểu hiện ở trạng thái đồng hợp.
Hôn nhân một vợ một chồng để cân bằng tỉ lệ nam nữ.
Không chẩn đoán giới tính thai nhi để đảm bảo cân bằng nam nữ theo độ tuổi.
b. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình
Phụ nữ nên sinh con ở độ tuổi 25 - 34 là hợp lí vì lúc này cơ thể đã hoàn thiện về thể chất và cơ chế sinh sản ổn định, tránh các trường hợp rối loạn gây ra bệnh di truyền.
Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên sinh từ 1 - 2 con, khoảng cách giữa các lần sinh từ 3 - 5 năm.
1.3. Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Các tác nhân vật lí, hóa học có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra làm tăng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức gây đột biến gen, đột biến NST, tăng tỉ lệ người mắc các bệnh di truyền.
2. Bài tập minh họa
Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong câu sau:
"Di truyền học đã chỉ rõ hậu quả của việc kết hôn gần làm cho các đột biến......., có hại được biểu hiện ở cơ thể đồng hợp".
Hướng dẫn giải:
"Di truyền học đã chỉ rõ hậu quả của việc kết hôn gần làm cho các đột biến Lặn, có hại được biểu hiện ở cơ thể đồng hợp".
3. Luyện tập
3.1. Bài tập tự luận
Câu 1: Di truyền y học tư vấn có những chức năng gì?
Câu 2: Việc quy định: nam chỉ được lấy một vợ, nữ chỉ được lấy một chồng, những người có quan hệ huyết thống trong vòng bốn đời không được kết hôn với nhau dựa trên cơ sở khoa học nào?
Câu 3: Tại sao phụ nữ không nên sinh con ở độ tuổi ngoài 35? Tại sao cần phải đấu tranh chống ô nhiễm môi trường.
3.2. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Theo luật hôn nhân và gia đình nước ta, nam nữ cấm kết hôn trong phạm vi:
A. 2 đời
B. 3 đời
C. 4 đời
D. 5 đời
Câu 2: Tại sao không nên kết hôn ở độ tuổi ngoài 35?
A. Phụ nữ ngoài 35 tuổi sinh con thì con dễ mắc các bệnh di truyền
B. Khi con lớn thì bố mẹ đã già, không đủ sức để cho con điều kiện phát triển tốt
C. Phụ nữ ở độ tuổi này có khả năng thụ thai thấp
D. Luật Hôn nhân và gia đình không cho phép sinh con ở độ tuổi này
Câu 3: Phát biểu nào sau đây không đúng khi nói về chức năng của y học di truyền tư vấn?
A. Chẩn đoán
B. Cho lời khuyên liên quan đến các bệnh và tật di truyền
C. Cung cấp thông tin
D. Điều trị các bệnh, tật di truyền
Câu 4: Nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường, làm gia tăng tỉ lệ người mắc các bệnh, tật di truyền là:
A. Khói thải ra từ các khu công nghiệp
B. Sự tàn phá các khu rừng phòng hộ do con người gây ra
C. Các chất phóng xạ và hóa chất có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra
D. Nguồn lây lan các dịch bệnh
4. Kết luận
- Sau khi học xong bài này các em cần:
- Hiểu được di truyền học tư vấn là gì và nội dung của lĩnh vực này.
- Giải thích được cơ sở di truyền học của “ Hôn nhân 1 vợ 1 chồng” và những nhười có quan hệ quyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau.
- Hiểu được tại sao phụ nữ không nên sinh con ngoài tuổi 35 và hậu quả di truyền của ô nhiểm môi trường
