Công nghệ 9 Bài 6: Thực hành: Lắp mạch điện bảng điện

• Kìm cắt dây, kìm tuốt dây, khoan tay, dao, tua vít, bút thử điện.
• Thiết bị: Cầu chì, công tắc, ổ lấy điện, đui đèn, bóng đèn, dây dẫn điện.
• Vật liệu: Bảng điện, băng dính, giấy giáp.

a. Tìm hiểu chức năng của bảng điện

- Bảng điện là một trong những chi tiết qian trọng của mạng điện trong nhà.

- Bảng điện bao gồm 2 loại là:

+ Bảng điện chính:

• Cung cấp điện cho toàn hệ thống điện trong nhà
• Dùng để lắp cầu chì tổng, cầu dao tổng hoặc áptômát tổng

+ Bảng điện nhánh:

• Cung cấp điện tới các đồ dùng điện
• Dùng để lắp cầu chì, công tắc, ổ cắm, hộp số quạt…

- Trên bảng điện thường lắp những thiết bị đóng cắt, bảo vệ và lấy điện của mạng điện.

a. Bảng điện chính, b. Bảng điện nhánh

b. Vẽ sơ đồ mạch điện

- Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý:

+ Là sơ đồ chỉ nêu lên mối liên hệ về điện giữa các phần tử.

+ Để tìm hiểu nguyên lí làm việc của mạch điện.

+ Ví dụ: Sơ đồ nguyên lí mạch điện gồm: 2 cầu chì, 1 công tắc 2 cực điều khiển 1 đèn  và 1 ổ cắm điện.

• Công tắc và cầu chì mắc nối tiếp với nhau và  nối với dây pha
• Bóng đèn, ổ cắm mắc song song với nhau và nối với dây trung tính

- Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện

+ Là sơ đồ thể hiện rõ vị trí, cách lắp đặt của các phần tử.

+ Dự trù vật liệu, lắp đặt, sửa chữa mạch điện.

+ Một số lưu ý trước khi vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện:

• Mục đích sử dụng: dùng để phân phối và điều khiển hợp lí nguồn năng lượng điện cho mạng điện và những đồ dùng điện
• Vị trí lắp đặt bảng điện: gần cửa ra vào hoặc nơi thuận tiện nhất
• Vị trí, cách lắp đặt các phần tử của mạch điện: cân đối, khoa học, thẩm mỹ, thuận tiện và hiệu quả sử dụng cao
• Cần đặc biệt chú ý đến sự an toàn điện cho quá trình sử dụng

+ ​Các bước vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện:

• Bước 1. Vẽ đường dây nguồn
• Bước 2. Xác định vị trí để bảng điện, bóng đèn
• Bước 3. Xác định vị trí các thiết bị điện trên bảng điện
• Bước 4. Vẽ nối đường dây dẫn điện theo sơ đồ nguyên lí

Ví dụ: Sơ đồ lắp đặt của mạch điện gồm: 2 cầu chì, 1 công tắc 2 cực điều khiển 1 đèn  và 1 ổ cắm điện.

c. Qui trình lắp mạch điện bảng điện

- Bước 1: Vạch dấu

• Kích thước bảng điện phụ thuộc vào kích thươc các thiết bị trên đó.
• Bố trí các thiết bị trên bảng gọn gàng, dễ dàng nối dây.
• Có kí hiệu riêng cho vị trí các lỗ luồn dây dẫn điện và lỗ bắt vít các thiết bị điện.
• Khi vạch dấu cần chọn 1 cạnh chuẩn để xác định những vị trí, kích thước còn lại của thiết bị.

- Bước 2: Khoan lỗ bảng điện

• Khoan lỗ không xuyên để bắt vít bằng mũi khoan Φ 2mm và lỗ khoan xuyên để luồn dây dẫn băng mũi khoan Φ 5mm.
• Khoan lỗ bảng điện: hạ mũi khoan xuống xát điểm vạch dấu để chỉnh đúng tâm lỗ. sau đó nâng mũi khoan lên và cho máy chạy. điều chỉnh máy khoan tiến đều và liên tục.

- Bước 3: Nối dây thiết bị điện của bảng điện

• Đo và luồn dây dẫn qua lỗ luồn dây của bảng điện.
• Nối các đầu dây vào các thiết bị điện của bảng điện.

- Bước 4: Lắp thiết bị điện vào bảng điện

Lắp các thiết bị điện lên bảng điện vào các vị trí đã được vạch sẵn.

- Bước 5: Kiểm tra theo các yêu cầu

• Lắp đặt thiết bị và đi dây theo đúng sơ đồ mạch điện.
• Các mối nối chắc chắn.
• Bố trí đẹp mắt, gọn gàng.
• Nối dây nguồn, kiểm tra mạch điện bằng bút thử điện.
• Vận hành thử mạch điện.

Sau khi học xong bài này các em cần:

- Hiểu được qui trình chung lắp đặt mạch điện bảng điện.

- Lắp được mạch điện theo yêu cầu.

- Vận dụng được vào thực tế để lắp đặt được bảng điện.