Dọn về làng (Đọc thêm) Ngữ văn 12

- Sinh năm 1923 – 2002, tên khai sinh Nông Văn Quỳnh, sớm giác ngộ cách mạng.

- Là một trong những gương mặt văn hoá tiêu biểu, đại diện cho tầng lớp trí thức dân tộc ít người trưởng thành trong cách mạng.

- Nhiều năm vừa đóng vai trò tích cực trong lĩnh vực quản lí văn hoá, văn nghệ, vừa bền bỉ sáng tác.

- Thơ ông mang cảm xúc chân thành, giản dị, lối diễn đạt tự nhiên mà giàu hình ảnh.

- Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, tác giả công tác tỉnh ủy ở Bắc Cạn. Ông tham gia cách mạng từ trước Tổng khởi nghĩa tháng tám năm 1945.

- Ông từng giữ nhiều trọng trách: Chủ tịch Hội văn nghệ khu Việt Bắc, Uỷ viên Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam

- Viết về quê hương tác giả trong những nắm kháng chiến chống Pháp đau thương mà anh dũng.

- Viết 1950, được trao giải nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên, sinh viên thế giới tại Béc – lin. Sau đó được dịch đăng trên tạp chí Châu Âu.

- Nỗi khổ của nhân dân:

+ Cuộc sống cay đắng đủ mùi (Mấy năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy - Chạy hết núi lại khe cay đắng đủ mùi, Cơn sấm sét lán sụp xuống nát cửa - Đường đi lại vắt bám đầy chân)

- Tội ác của giặc:

+ "Súng nổ kìa...

... trong túi"

+ "Giặc đã bắt ..

... nằm trên mặt đất."

+ "Không ván, không người ..

... liệm thân cho bố."

→ Đốt nhà, cướp của, coi rẻ sinh mạng của nhân dân.

- Lòng căm thù giặc sâu sắc của nhân dân Cao - Bắc - Lạng:

Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn

Băm thịt xương mày, tao mới hả!

⇒ Đó là bi kịch của dân tộc ta, nỗi đau lớn của nhà thơ. Có thể coi bài thơ là bản cáo trạng kẻ tọi thực dân xâm lược, qua đó bộ lộ thái độ của tác giả về sức chịu đựng và tình cảm yêu nước của dân tộc vùng cao.

Được thể hiện bằng một phong cách riêng, mang đậm màu sắc tư duy của người miền núi:

- Bố cục giản dị:

+ Mở đầu bài thơ là những cảm xúc diễn tả niềm vui Cao - Bắc - Lạng được giải phóng.

+ Tiếp theo là nỗi buồn tủi, xót xa, căm giận bọn thực dân Pháp gieo rắc tội ác trên quê hương.

+ Đoạn kết: Trở lại với niềm vui hân hoan vì từ nay quê hương được giải phóng.

- Cách thể hiện niềm vui mang phong cách riêng: Lối nói cụ thể, giàu hình ảnh: Người đông như kiến, súng đầy như củi, Đường cái kêu vang tiếng ô tô ... nhà lá.

⇒ Niềm vui Cao - Bắc - Lạng giải phóng được thể hiện bằng một phong cách riêng, đậm màu sắc độc đáo của tư duy người miền núi. Từ những chi tiết, hình ảnh, âm thanh cụ thể, niềm vui tràn ngập như vút lên trên từng câu thơ. Qua đó, thể hiện khát vọng tự do của dân tộc ta.

Đó là những hình ảnh cụ thể, gần gũi, theo cách nói của đồng bào dân tộc:

- Chỉ số nhiều:

+ Người đông như kiến, súng đầy như củi,

+ Người nói cỏ lay trong rừng rậm.

- Chỉ nỗi khổ triền miên: "Mấy năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy"

 - Chỉ cái chết: Cha ơi! Cha không biết nói rồi...

 - Không khí vui tươi, sinh động: "Đường cái kêu vang tiếng ô tô/Trong trường ríu rít tiếng cười con trẻ."

- Chỉ cuộc sống yên ổn, no ấm: "Hổ không dám đến đẻ con trong vườn chuối/Quả trong vườn không lo tự chín, tự rụng"

 - Bài thơ có nội dung và nghệ thuật đặc sắc. Góp một gương mặt đặc biệt cho nền thơ Việt Nam.

- Cách nói sinh động cụ thể - hình ảnh gần gũi…

 Câu 1. Em hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Dọn về làng của Nông Quốc Chấn?

Gợi ý làm bài:

- Dọn về làng được sáng tác năm 1950, là bài thơ viết về quê hương tác giả trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Sáng tác nổi tiếng này của Nông Quốc Chấn gắn liền với chiến thắng Biên giới hào hùng năm 1950.

- Bài thơ được trao giải nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên và sinh. viên thế giới ở Béc-lin, sau đó được dịch đăng trên tạp chí châu Âu. Bài thơ viết bằng tiếng Tày, do tác giả dịch sang tiếng Việt.

Câu 2. Em hãy nêu những giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Dọn về làng của Nông Quốc Chấn?

Gợi ý làm bài:

 - Bài thơ có nội dung và nghệ thuật đặc sắc. Góp một gương mặt đặc biệt cho nền thơ Việt Nam.

- Cách nói sinh động cụ thể - hình ảnh gần gũi…

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Vẻ đẹp rất riêng của thơ Nông Quốc Chấn, đại diện cho thơ của tầng lớp trí thức dân tộc ít người.

- Rèn thêm kĩ năng đọc hiểu  thơ.