Giải bài tập SGK Sinh học 11 Nâng Cao Bài 18: Tuần Hoàn

- Phân biệt sự trao đổi chất giữa tế bào cơ thể với môi trường ngoài ở động vật đơn bào, thủy tức và giun dẹp với chim, thú?

Phương pháp giải

- Ở động vật đơn bào và đa bào bậc thấp chưa có hệ tuần hoàn thì sự trao đổi chất trực tiếp với môi trường bên ngoài hoặc qua bề mặt cơ thể hoặc qua màng tế bào.

- Ở động vật đa bào bậc cao máu và dịch mô sẽ vận chuyển cấc chất cần thiết đi khắp cơ thể tới các tế bào đồng thời vận chuyển các chất thừa tới cơ quan bài tiết.

Hướng dẫn giải

- Sự khác biệt trong trao đổi chất giữa tế bào cơ thể với môi trường ngoài ở động vật đơn bào, đa bào bậc thấp với động vật đa bào bậc cao là:

+ Ở động vật đơn bào, thuỷ tức và giun dẹp: Các tế bào của cơ thể đơn bào, thuỷ tức và giun dẹp kích thước nhỏ, diện tích cơ thể lớn so với khối lượng, có thể trao đổi chất trực tiếp với môi trường bên ngoài (lấy thức ăn, thu nhận ôxi, thải các sản phẩm không cần thiết) nên chưa cần có hệ tuần hoàn.

+ Ở chim và thú: Các tế bào trong cơ thể chỉ tiếp nhận các chất cần thiết (ôxi và các chất dinh dưỡng) từ môi trường ngoài một cách gián tiếp, thông qua môi trường bên trong là máu và dịch mô bao quanh tế bào. Máu và dịch mô được vận chuyển khắp cơ thể, đem theo các chất mà cơ thể tiếp nhận từ môi trường ngoài qua cơ quan hô hấp và cơ quan tiêu hóa, đồng thời chuyển các sản phấm cần loại thải đến cơ quan bài tiết để lọc thải ra môi trường ngoài.

• Động lực của sự vận chuyển đó là sự co bóp của tim và con đường vận chuyển máu là hệ mạch đó là hệ tuần hoàn.

- Vẽ sơ đồ và trình bày sự khác nhau giữa hệ tuần hoàn hở và tuần hoàn kín? 

Phương pháp giải

- Hệ tuần hoàn hở có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn các dịch mô, máu lưu thông dưới áp lực thấp và chảy chậm.

- Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông trong mạch kín dưới áp lực cao hoặc trung bình, máu chảy nhanh.

Hướng dẫn giải

- Sự khác nhau giữa hệ tuần hở và hệ tuần hoàn kín:

+ Hệ tuần hoàn hở:

• Tốc độ máu trong hệ mạch: Máu chảy trong động mạch dưới áp lực thấp, tốc độ máu chảy chậm.
• Đặc điểm của dịch tuần hoàn: Máu được trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn hợp máu - dịch mô. Máu tiếp xúc và trao đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó trở về tim.

+ Hệ tuần hoàn kín:

• Tốc độ máu trong hệ mạch: Máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh.
• Đặc điểm của dịch tuần hoàn: Máu được tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch và sau đó về tim. Máu trao đổi chất với tế bào qua thành mao mạch.

- Trình bày sự tiến hóa thể hiện ở cấu tạo của hệ tuần hoàn giữa các lớp trong ngành ĐVCXS?

Phương pháp giải

- Sự tiến hóa thể hiện ở cấu tạo của hệ tuần hoàn giữa các lớp trong ngành ĐVCXS. Cấu tạo tim thay đổi dần:

• Cá: Tim 2 ngăn, 1 vòng tuần hoàn.
• Ếch: Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu pha.
• Bò sát: Tim 3 ngăn và vách ngăn chưa hoàn chỉnh, 2 vòng tuần hoàn.
• Chim và thú: Tim 4 ngăn hoàn chỉnh với 2 vòng tuần hoàn lớn.

Hướng dẫn giải

Các nhóm động vật nào sau đây đều có hệ tuần hoàn hở?

A. Sứa, Giun tròn, Giun dẹp.

B. Giun tròn, Giun dẹp, Giun đốt.

C. Giun tròn, Giáp xác, Sâu bọ.

D. Sâu bọ, Thân mềm, Bạch tuộc. 

Phương pháp giải

- Hệ tuần hoàn hở có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn các dịch mô, máu lưu thông dưới áp lực thấp và chảy chậm.

Hướng dẫn giải

- Giun tròn, Giáp xác, Sâu bọ đều có hệ tuần hoàn hở. Sứa chưa phân hóa thành hệ tuần hoàn, giun đốt và bạch tuột có hệ tuần hoàn kín.

⇒ Đáp án: C.