Giải bài tập SBT Sinh học 9 Bài 4: Lai hai cặp tính trạng

Khi lai 2 cây quả bầu dục với nhau được F1 có tỉ lệ: 1 quả tròn : 2 quả bầu dục : 1 quả dài

a) Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F1.

b) Cho các cây F1 tự thụ phấn thì kết quả về kiểu gen và kiểu hình ở F2 sẽ thế nào. Biết rằng, quả dài do gen lặn quy định.

Phương pháp giải

- Dựa vào tỉ lệ suy ra kiểu gen, quy ước gen viết sơ đồ lại 

- Viết sơ đồ tự thụ phấn từ đó suy ra tỉ lệ kiểu hình

Hướng dẫn giải

a) F1 có tổng tỉ lệ kiểu hình bằng 4 là kết quả tổ hợp của 2 loại giao tử đực và 2 giao tử cái, chứng tỏ F1 dị hợp tử về 1 cặp gen, từ đó có sơ đồ lai như sau

P: Quả bầu dục x Quả bầu dục

          Aa                  Aa

Gp:    A, a                A, a

F1: 1AA : 2Aa : 1aa

1 quả tròn : 2 quả bầu dục : 1 quả dài

b) F1 tự thụ phấn có thể xảy ra các trường hợp sau

F1 : AA x AA → F2: AA - quả tròn

F1 : Aa x Aa → F2 : 1AA : 2 Aa : 1aa → 1 quả tròn : 2 quả bầu dục : 1 quả dài

F1 : aa x aa → F2 : aa - quả dài

Ở một loài, gen A quy định lông đen trội hoàn toàn so với gen a quy định lông trắng ; gen B quy định lông xoăn trội hoàn toàn so với gen b quy định lông thẳng. Các gen này phân li độc lập với nhaụ và đều nằm trên NST thường.Cho nòi lông đen, xoăn thuần chủng lai với nòi lông trắng, thẳng được F1. Cho F1 lai phân tích thì kết quả về kiểu gen và kiểu hình của phép lai sẽ thế nào?

Phương pháp giải

- Quy ước gen.

- Viết sơ đồ lai từ đó suy ra tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình.

Hướng dẫn giải

- Quy ước

• A : Quy định lông đen
• a : Quy định lông trắng
• B : Quy định lông xoăn
• b : Quy định lông thẳng

- Sơ đồ lai

P: Lông đen, xoăn x Lông trắng, thẳng

         AABB                    aabb

Gp:    AB                         ab

F1: AaBb - lông đen, xoăn

Pa: AaBb x aabb

Gpa:AB, Ab, aB, ab x ab

Fa : 1 AaBb : 1 Aabb : 1 aaBb : 1 aabb 

1 đen, xoăn : 1 đen, thẳng : 1 trắng, xoăn : 1 trắng, thẳng.

Ở ruồi giấm, gen V quy định cánh dài, V quy định cánh cụt. Cho ruồi cánh dài và cánh cụt giao phối với nhau được F₁ có tỉ lệ 50% ruồi cánh dài : 50% ruồi cánh cụt. Tiếp tục cho ruồi F₁ giao phối với nhau thì ở F₂ thống kê kết quả ở cả quần thể có tỉ lệ 9 ruồi cánh cụt : 7 ruồi cánh dài.

a) Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F₂.

b) Muốn xác định được kiểu gen của bất kì cá thể ruồi cánh dài nào ở F₂ thì phải thực hiện phép lai gì?

Phương pháp giải

a) Dựa vào tỉ lệ kiểu hình F1 suy ra P

- Quy ước gen.

- Viết sơ đồ lai.

b) Muốn xác định được kiểu gen của bất kì cá thể ruồi cánh dài nào ở F2 thì phải thực hiện phép lai phân tích.

Hướng dẫn giải

a) Xét tỉ lệ phân li ở F1: cánh dài : cánh cụt = 1 : 1 → P : Vv x vv

            P:    Vv   x   vv

            F1:  1Vv  :  1vv

+ F1  giao phối với nhau → đã xảy ra 4 phép lai

1. Vv x Vv

2. Vv x vv

3. vv x Vv

4. vv x vv

- Sơ đồ lai giải thích

b) Muốn xác định được kiểu gen của bất kỳ cá thể ruồi cánh dài nào ở F2 thì phải thực hiện phép lai phân tích.

+ Nếu kết quả : 100% cánh dài → Kiểu gen ruồi cánh dài F2: VV.
+ Nếu kết quả: 1 cánh dài: 1 cánh cụt → Kiểu gen ruồi cánh dài F2: Vv.

- Ở cà chua, gen L quy định thân đỏ, l quy định thân xanh (lục), N quy định lá chẻ, n quy định lá nguyên (gọi là lá khoai tây).

+ Dưới đây là kết quả của 5 phép lai:

a) Thân đỏ, lá chẻ x Thân xanh, lá chẻ

319 thân đỏ, lá chẻ : 103thân đỏ, lá nguyên : 315 thân xanh, lá chẻ : 105 thân xanh, lá nguyên

b) Thân đỏ, lá chẻ x Thân đỏ, lá nguyên

216 thân đỏ, lá chẻ : 209 thân đỏ, lá nguyên : 68 thân xanh, lá chẻ : 72 thân xanh, lá nguyên

Phương pháp giải

- Từ tỉ lệ kiểu hình F1 suy ra tính trạng trội lặn.

- Quy ước gen.

- Suy ra kiểu gen của P ở mỗi phép lai.

Hướng dẫn giải

- Gen L quy định thân đỏ, l quy định thân xanh (lục), N quy định lá chẻ, n quy định lá nguyên.

a) Thân đỏ, lá chẻ x Thân xanh, lá chẻ

319 thân đỏ, lá chẻ : 103thân đỏ, lá nguyên : 315 thân xanh, lá chẻ : 105 thân xanh, lá nguyên

thân đỏ : thân xanh = 1:1 → kiểu gen: Ll x ll

Lá chẻ : Lá nguyên = 3: 1→ Kiểu gen: Nn x Nn

→ kiểu gen của P :  LlNn x  llNn

b) Thân đỏ, lá chẻ x Thân đỏ, lá nguyên

216 thân đỏ, lá chẻ : 209 thân đỏ, lá nguyên : 68 thân xanh, lá chẻ : 72 thân xanh, lá nguyên

thân đỏ : thân xanh = 3:1 → kiểu gen: Ll x Ll

Lá chẻ : Lá nguyên = 1: 1→ Kiểu gen: Nn x nn

→ kiểu gen của P : LlNn x Llnn

c) Thân đỏ, lá chẻ x Thân xanh, lá chẻ

720 thân đỏ, lá chẻ : 238 thân đỏ, lá nguyên : 0 thân xanh, lá chẻ : 0 thân xanh, lá nguyên

thân đỏ : thân xanh = 100% thân đỏ  → kiểu gen: LL x ll

Lá chẻ : Lá nguyên = 3 : 1→ Kiểu gen: Nn x Nn

→ kiểu gen của P : LLNn x llNn

d) Thân đỏ, lá chẻ x Thân xanh, lá nguyên

301 thân đỏ, lá chẻ : 0 thân đỏ, lá nguyên : 305 thân xanh, lá chẻ : 0 thân xanh, lá nguyên

thân đỏ : thân xanh = 1:1  → kiểu gen: Ll x ll

Lá chẻ : Lá nguyên = 100% lá chẻ→ Kiểu gen: NN x nn

→ kiểu gen của P : LlNN x llNn

e) Thân đỏ, lá nguyên x Thân xanh, lá chẻ

78 thân đỏ, lá chẻ : 82 thân đỏ, lá nguyên : 79 thân xanh, lá chẻ : 86 thân xanh, lá nguyên

thân đỏ : thân xanh = 1:1 → kiểu gen: Ll x ll

Lá chẻ : Lá nguyên = 1: 1→ Kiểu gen: Nn x nn

→ kiểu gen của P : LlNn x llnn

Ở đậu Hà Lan, gen quy định hạt trơn là trội, hạt nhăn là lặn ; hạt vàng là trội, hạt lục là lặn. Hai cặp gen nằm trên hai cặp NST khác nhau. Cặp đậu dị hợp về gen hình dạng hạt và gen màu sắc hạt giao phấn với cây hạt nhăn và dị hợp về màu sắc hạt; sự phân li kiểu hình của các hạt lai sẽ theo tỉ lệ nào dưới đây?

 A. 3:1

B. 3:3:1:1

C. 9: 3:3:1

D. 1:1:1:1

Phương pháp giải

- Quy ước gen.

- Viết sơ đồ lai.

- Suy ra tỉ lệ kiểu hình.

Hướng dẫn giải

- Quy ước gen 

• A : hạt trơn.
• a : hạt nhăn.
• B : hạt vàng.
• b : hạt lục.

P : hạt trơn vàng x hạt nhăn vàng

        AaBb          x        aaBb

GF1 : AB , aB, Ab, ab x aB,  ab

F1: 1 AaBB, 2 AaBb, 1 aaBB, 2 aaBb, 1 Aabb, 1 aabb

Tỉ kệ kiểu hình 3 trơn vàng, 3 nhăn vàng, 1 trơn lục, 1 nhăn lục

Vậy tỉ lệ kiểu hình 3:3:1:1

• Chọn B.

Trong thí nghiệm về lai hai cặp tính trạng của Menđen, khi cho F1 lai phân tích thì kết quả thu được về kiểu hình sẽ thế nào ?

A. 1 vàng, trơn : 1 xanh, nhăn.

B. 3 vàng, trơn : 1 xanh, nhăn.

C. 1 vàng, trơn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn

D. 4 vàng, trơn : 4 xanh, nhăn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, trơn.

Phương pháp giải

- Lai phân tích là phép lai cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với thể đồng hợp lặn.

Hướng dẫn giải

- Trong thí nghiệm về lai hai cặp tính trạng của Menđen, khi cho F1 lai phân tích thì kết quả thu được về kiểu hình 1 vàng, trơn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn

• Chọn C.

Theo Menđen, bản chất của quy luật phân li độc lập là

A. các cặp tính trạng di truyền riêng rẽ.

B. các tính trạng khác loại tổ hợp lại tạo thành biến dị tổ hợp.

C. các cặp tính trạng di truyền độc lập.

D. các cặp nhân tố di truyền phân li độc lập trong giảm phân.

Phương pháp giải

- Theo Menđen, bản chất của quy luật phân li độc lập là các cặp nhân tố di truyền phân li độc lập trong giảm phân.

Hướng dẫn giải

• Chọn D.