Giải bài tập SBT Sinh học 9 Bài 40: Ôn tập phần Di Truyền và Biến Dị

Với 2 gen alen A và a, bắt đầu bằng toàn cá thể có kiểu gen Aa. Quá trình tự thụ phấn diễn ra liên tục qua 3 thế hệ. Xác định tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ ba.

Phương pháp giải

- Viết tỉ lệ kiểu hình từng thế hệ thụ phấn.

Hướng dẫn giải

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hộ tự thụ phấn thứ nhất là:  \(\frac{1}{4}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{2}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{1}{4}{\text{ }}aa\)

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ hai là: \(\frac{3}{8}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{4}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{3}{8}{\text{ }}aa\)

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ ba là: \(\frac{7}{{16}}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{8}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{7}{{16}}{\text{ }}aa\)

Với 2 gen alen A và a, bắt đầu bằng toàn cá thể có kiểu gen Aa. Quá trình tự thụ phấn diễn ra liên tục qua 3 thế hệ. Xác định tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ n.

Phương pháp giải

Áp dụng công thức: Qua n thế hệ tự thụ phấn thì tỉ lệ dị hợp \(Aa = {\left( {\frac{1}{2}} \right)^n}\)

Hướng dẫn giải

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ nhất là: \(\frac{1}{4}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{2}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{1}{4}{\text{ }}aa\)

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ hai là: \(\frac{3}{8}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{4}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{3}{8}{\text{ }}aa\)

- Tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ tự thụ phấn thứ ba là: \(\frac{7}{{16}}{\text{ }}AA:{\text{ }}\frac{1}{8}{\text{ }}Aa:{\text{ }}\frac{7}{{16}}{\text{ }}aa\)

Qua 3 thế hệ tự thụ phấn cho thấy cứ qua mỗi thế hộ tự thụ phấn thì tỉ lệ dị hợp tử giảm đi \({\frac{1}{2}}\)

→ Vậy, qua n thế hộ tự thụ phấn thì tỉ lệ dị hợp \(Aa = {\left( {\frac{1}{2}} \right)^n}\). Tỉ lệ các thể đồng hợp là:\(\) \(AA = aa= \frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^n}}}{2}\)

Quần thể ban đầu có : 31 AA : 11 aa. Sau 5 thế hệ tự phối liên tục thì tỉ lệ các kiểu gen như thế nào?

Phương pháp giải

- Quần thể gồm toàn AA, aa sau n thế hệ tự thụ thì tỉ lệ kiểu gen vẫn như cũ.

Hướng dẫn giải

- Quần thể ban đầu có: 31AA : 11aa. Sau 5 thế hệ tự phối liên tục thì tỉ lệ các kiểu gen 31AA : 11aa.

- Quần thể ban đầu có tỉ lệ các kiểu gen: 0,1AA : 0,8Aa : 0,1aa. Sau 3 thế hệ tự phối thì quần thể có tỉ lệ các kiểu gen như thế nào?

Phương pháp giải

- Quần thể P sau n thế hệ tự phối thành phần kiểu gen F_n thay đổi như sau:

Tỉ lệ dị hợp \(Aa = {\left( {\frac{1}{2}} \right)^n}\).

Tỉ lệ các thể đồng hợp là:\(\) \(AA = aa= \frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^n}}}{2}\)

Hướng dẫn giải

Áp dụng công thức trên ta có: Tỉ lệ kiểu gen gị hợp Aa= \(0,8.\frac{1}{2}^3=0,1\)

→ Vậy tỉ lệ sau 3 thế hệ tự thụ là 0,45AA + 0,1Aa + 0,45aa = 1.

Một quần thể thực vật tự thụ phấn có tỉ lệ kiểu sen ở thế hệ ban đầu là : 0,45AA : 0,30Aa : 0,25aa. Cho biết các cá thể có kiểu gen aa không có khả năng sinh sản. Tính theo lí thuyết, tỉ lệ các kiểu gen thu được ở thế hệ tiếp theo là bao nhiêu?

Phương pháp giải

- Quy lại tỉ lệ kiểu gen của quần thể.

- Xác định tỷ lệ kiểu gen F1.

Hướng dẫn giải

- Xác định tỉ lệ kiểu gen.

Tỉ lệ kiểu gen: \( {\rm{AA}} = \frac{{0,45}}{{0,45 + 0,30}} = 0,6\)

Tỉ lệ kiểu gen: \( {\rm{Aa}} = 1 - 0,6 = 0,4\)

- Sau 1 thế hệ tự thụ phấn, tỉ lệ kiểu gen của F₁ là

Tỉ lệ kiểu gen: \( {\rm{Aa}} = 0,4 \times \frac{1}{2} = 0,2\)

Tỉ lệ kiểu gen: \( {\rm{AA}} = 0,6 + 0,2 \times \frac{1}{2} = 0,7\)

Tỉ lệ kiểu gen: \( {\rm{aa}} = 0,2 \times \frac{1}{2} = 0,1\)

→ Vậy sau 1 thế hệ tự thụ phấn, tỉ lệ kiểu gen ở F₁ là: 0,7 AA + 0,2 Aa + 0,1 aa

Thế hệ ban đầu có 2aa và 1Aa. Quá trình tự thụ phân diễn ra liên tục qua 2 thế hệ. Xác định tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ cuối cùng.

Phương pháp giải

- Quần thể tự phối có thành phần kiểu gen của thế hệ P ban đầu như sau: \( {\rm{xAA + yAa + zaa}}\)

Với \(x+y+z=1\)

- Quần thể P sau n thế hệ tự phối thành phần kiểu gen thay đổi như sau:

Tỷ lệ đồng hợp trội AA trong quần thể F_n là: \( {\rm{AA = x + y}}\frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^n}}}{2}\)

Tỷ lệ dị hợp Aa trong quần thể F_n là: \( {\rm{Aa}} = {\rm{y}}{\left( {\frac{1}{2}} \right)^n}\)

Hướng dẫn giải

- Áp dụng công thức trên quần thể P sau n thế hệ tự phối thành phần kiểu gen thay đổi như sau:

Tỷ lệ đồng hợp trội AA trong quần thể F2 là: \( {\rm{AA = x + y}}\frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^n}}}{2} = {\rm{ 0 + {\frac{1}{3}}}}\frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^2}}}{2} = {\frac{3}{24}}\)

Tỷ lệ dị hợp Aa trong quần thể F2 là: \( {\rm{Aa}} = {\rm{y}}{\left( {\frac{1}{2}} \right)^n} = {\rm{{\frac{1}{3}}}}{\left( {\frac{1}{2}} \right)^2} = {\frac{2}{24}} \)

Tỷ lệ đồng hợp lặn aa trong quần thể F2 là: \( {\rm{aa = z + y}}\frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^n}}}{2} = {\rm{ {\frac{2}{3}} + {\frac{1}{3}}}}\frac{{1 - {{\left( {\frac{1}{2}} \right)}^2}}}{2} = {\frac{19}{24}}\)

Vậy tỉ lệ các kiểu gen ở thế hệ cuối cùng:

\( \frac{{19}}{{24}}{\rm{aa}}:\frac{3}{{24}}{\rm{AA}}:\frac{2}{{24}}{\rm{Aa}}\)

Với 2 gen alen A và a, bắt đầu bằng toàn cá thể có kiểu gen Aa. Quá trình tự thụ phấn diễn ra liên tục đến thế hệ cuối cùng có tỉ lệ dị hợp bằng 1/16. Xác định số thế hệ tự thụ phấn.

Phương pháp giải

- Quần thể tự phối có thành phần kiểu gen của thế hệ P ban đầu như sau: \( {\rm{xAA + yAa + zaa}}\)

Với \(x+y+z=1\)

- Tỷ lệ dị hợp Aa trong quần thể F_n là: \( {\rm{Aa}} = {\rm{y}}{\left( {\frac{1}{2}} \right)^n}\)

Hướng dẫn giải

Quần thể ban đầu toàn Aa sau n tự thụ tỉ lệ \(Aa = \frac{1}{16}\)

suy ra \((\frac{1}{2})^n=\frac{1}{16}\) → n=4

Vậy quần thể tự thụ qua 4 thế hệ.