Hoá học 8 Bài 21: Tính theo công thức hóa học

a. Các bước xác định thành phần phần trăm các nguyên tố của hợp chất? 

- Cách 1: 

Xét công thức hóa học:  AxByCz

\(\% A = \frac{{x.{M_A}}}{{{M_{hc}}}}.100\% \)

\(\% B = \frac{{y.{M_B}}}{{{M_{hc}}}}.100\% \)

C% = 100% - (%A + %B)

- Cách 2: ​

+ Tìm khối lượng mol của hợp chất

+ Tìm số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất rồi quy về khối lượng.

+ Tìm thành phần phần trăm các nguyên tố trong hợp chất.

b. Ví dụ

Câu hỏi: Một loại phân bón có công thức KNO₃ , em hãy xác định thành phần phần trăm (theo khối lượng) của các nguyên tố.

Hướng dẫn:

*Cách 1: Xét công thức hóa học KNO₃

Áp dụng công thức ta có:

\({\% N = \frac{{{M_N}}}{{{M_{hh}}}} = \frac{{14}}{{101}}.100 = 13,8\% }\)

\({\% K = \frac{{{M_K}}}{{{M_{hh}}}} = \frac{{39}}{{101}}.100 = 36,8.\% }\)

%O = 100% - (13,8 + 36,8) = 47,8%

* Cách 2:

- Bước 1: Xác định khối lượng mol của hợp chất.

MKNO₃ = 39 + 14 + 16.3 =  101

- Bước 2: Xác định số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất.

Trong 1mol KNO₃ có:

1 mol nguyên tử K ⇒ Khối lượng nguyên tử Kali là: 1 . 39 = 39

1 mol nguyên tử N ⇒ Khối lượng nguyên tử Nitơ là: 1. 14 = 14

3 mol nguyên tử O ⇒ Khối lượng nguyên tử O là: 16 . 3 = 48

- Bước 3: Tính thành phần % mỗi nguyên tố 

\({\% K = \frac{{39}}{{101}}.100 = 36,8.\% }\)

\({\% N = \frac{{14}}{{101}}.100 = 13,8\% }\)

\({\% O = \frac{{48}}{{101}}.100 = 47,8\% }\)

a. Các bước xác định công thức hoá học của hợp chất

- Bước 1: Tìm khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất.

- Bước 2: Tìm số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất.

- Bước 3: Lập Công thức hóa học của hợp chất.

b. Ví dụ

Câu hỏi: Một hợp chất có thành phần các nguyên tố theo khối lượng là: 40% Cu; 20%S và 40%O. Em hãy xác định công thức hóa học của chất đó. Biết hợp chất có khối lượng mol là 160g/mol

Hướng dẫn:

Tìm khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất.

\(\begin{array}{*{20}{l}}
{{m_{Cu}} = \frac{{40}}{{100}}.160 = 64g}\\
{{m_S} = \frac{{20}}{{100}}.160 = 32g}\\
{{m_O} = \frac{{40}}{{100}}.160 = 64g}
\end{array}\)

Tìm số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất.  

\(\begin{array}{*{20}{l}}
{{n_{Cu}} = \frac{{{m_{Cu}}}}{{{M_{Cu}}}} = \frac{{64}}{{64}} = 1mol}\\
{{n_S} = \frac{{{m_S}}}{{{M_S}}}{\rm{ = }}\frac{{32}}{{32}}{\rm{ = }}1mol}\\
{{n_O} = \frac{{{m_O}}}{{{M_O}}}{\rm{ = }}\frac{{64}}{{16}}{\rm{ = }}4mol.}
\end{array}\)

Hợp chất có khối lượng mol là 160g/mol và số mol của Cu, S, O tương ứng như trên nên công thức hóa học của hợp chất là CuSO₄

Xác định CTHH của một oxit biết phân tử khối của oxit bằng 160 và thành phần % về khối lượng của nguyên tố sắt là 70%

Hướng dẫn giải

Ta gọi CTHH của oxit cần tìm là FexOy

- Để tính các chỉ số x, y ta lập tỉ lệ khối lượng của các nguyên tố và hợp chất:

\(\frac{{x.56}}{{160}} = \frac{{70}}{{100}}\) và \(\frac{{y.16}}{{160}} = \frac{{30}}{{100}}\)

và Suy ra: \(x = \frac{{160.70}}{{56.100}} = 2;y = \frac{{160.30}}{{16.100}} = 3\) ⇒ CTHH của oxit là: Fe2O3

Xác định CTHH một oxit của nitơ, biết phân tử khối bằng 46 và tỉ số khối lượng mN : mO = 3,5 : 8

Hướng dẫn giải

Ta gọi công thức hóa học cần tìm có dạng NxOy

- Ta có: x.14 + y.16 = 46 (1)

- Lập tỉ số khối lượng: mN : mO = x . 14 : y . 16 = 3,5 : 8

Rút ra tỉ lệ: x : y = (3,5/14):(8/16) = 0,25 : 0,5 = 1:2

Suy ra: 2x = y, thay vào (1) và giải ta được: x = 1 và y = 2

⇒ Công thức hóa học của oxit là NO₂

Bài 1: Biết axit HxSyOz có %S = 32,65% và y = 1. Tính phân tử khối của axit.

Hướng dẫn giải

Ta có

\(\begin{array}{*{20}{l}}
{\% S = \frac{{y.{M_S}}}{{{M_{{H_x}{S_y}{O_z}}}}}.100\% }\\
{ \to {M_{{H_x}{S_y}{O_z}}} = \frac{{32.100}}{{32,65}} = 98}
\end{array}\)

⇒ Vậy phân tử khối của axit HxSyOz là 98

Bài 2: Biết 1 lít khí axetilen (khí đất đèn) nặng 1,16g. Tính phân tử khối của khí axetilen

Hướng dẫn giải

Ta có: V = n.22,4 ⇒ n = V/22,4

mặt khác, ta có: M = m/n

Theo bài ra ta có: m = 1,16g, V = 1 lít

Vậy suy ra khối lượng mol của khí axetilen bằng M = 1,16.22,4 = 26 (g)

Câu 1: Tính khối lượng của Fe trong 92,8 g Fe₃O₄

Câu 2: Tính m_Al2O₃ biết số mol Al có trong hợp chất là 0,6

Câu 3: Tỉ số về số mol của các nguyên tố có trong C₃H₆O₂

Câu 4: Tìm công thức hóa học biết chất A có 80% nguyên tử Cu và 20% nguyên tử Oxi, biết d_A/H2 = 40?

Câu 5: Tính phần trăm khối lượng Mg có trong 1 mol MgO?

Câu 1: Cho C₂H₅OH. Số nguyên tử H có trong hợp chất

A. 1

B. 5

C. 3

D. 6

Câu 2: Tính %m_K có trong phân tử K₂CO₃

A. 56, 502%

B. 56,52%

C. 56,3%

D. 56,56%

Câu 3: Biết hợp chất có d_A/H2 = 22. Xác định hợp chất biết có duy nhất 1 nguyên tử Oxi

A. NO

B. CO

C. N₂O

D. CO₂

Câu 4: Tính %mC biết trong 1 mol NaHCO₃ có 1 mol Na, 1 mol C và 3 mol O, 1 mol H

A. 14,28 %

B. 14,2%

C. 14,284%

D. 14,285%

Câu 5: Thành phần phần trăm khối lượng của oxi trong Fe₂O₃

A. 35%

B. 40%

C. 30%

D. 45%

Sau bài học cần: 

• Tính được thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố có trong hợp chất khi biết CTHH của hợp chất đó.