Hoá học 8 Bài 42: Nồng độ dung dịch

a) Định nghĩa

- Nồng độ phần trăm (C%) của một dung dịch cho ta biết số gam chất tan có trong 100 gam dung dịch.

- Công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch: 

\(C\% = \frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}.100\%\)​

C% là nồng độ phần trăm của dung dịch.

m_ct  là khối lượng chất tan (gam)

m_dd  là khối lượng dung dịch (gam) với (m_{dung dịch}  =  m_{dung môi}  +  m_{chất tan})

- Các công thức suy ra từ công thức tính nồng độ phần trăm C%

+ Công thức tính khối lượng dung dịch là: 

\({m_{dd}} = \frac{{{m_{ct}}.100\% }}{{C\% }}\)​

+ Công thức tính khối lượng chất tan: 

\({m_{ct}} = \frac{{C\% .{m_{dd}}}}{{100\% }}\)

b) Vận dụng

Ví dụ 1: Hòa tan 15g NaCl vào 45g nước. Tính C% của dung dịch.

Hướng dẫn giải

Đề bài cung cấp dữ kiện về khối lượng chất tan (NaCl) và khối lượng dung môi (nước) nên ta có khối lượng dung dịch là:

m_dd = m_ct + m_dm= 15+45 = 60 (gam)

Áp dụng công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch có:

\(C\% = \frac{{15}}{{60}}.100\% = 25\%\)

Vậy C% của dung dịch là 25%

a) Định nghĩa

- Nồng độ mol (kí hiệu là C_M) của dung dịch cho biết số mol chất tan có trong 1 lít dung dịch

- Công thức tính nồng độ mol của dung dịch: 

\({C_M} = \frac{n}{V}(mol/l)\)

n: số mol chất tan.

V: thể tích dung dịch.

- Các công thức được suy ra từ công thức nồng độ mol của dung dịch:

+ Công thức tính số mol chất tan: 

\(n = {C_M}.V(mol)\)

+ Công thức tính thể tích dung dịch: 

\(V = \frac{n}{{{C_M}}}(lit)\)

b) Vận dụng

Ví dụ 1: Trong 200ml dung dịch có hòa tan 16 gam CuSO₄. Tính nồng độ mol của dung dịch.

Hướng dẫn giải

Từ công thức tính nồng độ mol của dung dịch nhận thấy có chứa 3 ẩn là số mol (n), thể tích (V) và nồng độ mol (C_M).

Đề bài cung cấp 2 dữ kiện là thể tích dung dịch và số gam chất tan (CuSO₄)

Lưu ý: Vì đơn vị của nồng độ mol là (mol/lit) nên thể tích phải đổi từ ml sang lít, khối lượng chất tan đổi về số mol chất tan.

Cho nguyên tử khối của Cu = 64, S = 32, O = 16

Cụ thể như sau:

Ta đổi 200ml sang lít:

 \(V=\frac{{200}}{{1000}} = 0,2(lit)\)

Số mol chất tan CuSO₄ là: 

\({n_{CuS{O_4}}} = \frac{{16}}{{(64 + 32 + 16.4)}} = 0,1(mol)\)

Thay vào công thức tính số mol ta có:

\({C_M} = \frac{{0,1}}{{0,2}} = 0,5(mol/l)\)

Ví dụ 2: Trộn 2 lit dung dịch đường 0,5M với 3 lit dung dịch đường 1M. Tính nồng độ mol của dung dịch đường sau khi trộn.

Hướng dẫn giải

​Ở ví dụ này đề bài cho 2 dung dịch. Mỗi dung dịch lại có chứa lượng chất tan riêng nên ta tính khối lượng chất tan độc lập ở từng dung dịch sau đó cộng tổng lại.

Số mol đường có trong dung dịch 1: 

\({n_1} = {C_{M(1)}}.{V_1} = 0,5.2 = 1(mol)\)

Số mol đường có trong dung dịch 2: 

\({n_2} = {C_{M(2)}}.{V_2} = 1.3 = 3(mol)\)

Tổng số mol chất tan của dung dịch sau khi trộn là tổng số mol của hai dung dịch:

\(n = {n_1} + {n_2} = 1 + 3 = 4(mol)\)

Thể tích dung dịch đường sau khi trộn sẽ bằng tổng thể tích của hai dung dịch:

\(V = {V_1} + {V_2} = 2 + 3 = 5(lit)\)

Nồng độ mol của dung dịch sau khi trộn sẽ sử dụng số mol chất tan tổng và thể tích tổng:

\({C_M} = \frac{n}{V} = \frac{4}{5} = 0,8(mol/lit)\)

Vậy nồng độ mol của dung dịch đường sau khi trộn là 0,8 mol/l

Hòa tan 10 gam muối NaCl vào 40 gam nước. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được.

Hướng dẫn giải

Đề bài cung cấp dữ kiện về khối lượng chất tan (NaCl) và khối lượng dung môi (nước) nên ta có khối lượng dung dịch là:

mdd = mct + mdm= 10+40 = 50 (gam)

Áp dụng công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch có:

\(C\% = \frac{{10}}{{50}}.100\% = 20\%\)

Vậy C% của dung dịch là 25%

Một dung dịch H₂SO₄ có nồng độ 15%. Tính khối lượng H₂SO₄ có trong 200 gam dung dịch?

Hướng dẫn giải

Nhìn vào công thức tính C% ta nhận thấy có 3 ẩn là mct, m_dd và C%. Đề bài cho giá trị C% = 15% và khối lượng dung dịch là 200 gam vậy dễ dàng tính được khối lượng chất tan (H₂SO₄)

Cụ thể như sau:

 \(C\% = \frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}.100\%\) 

⇒ \({m_{{H_2}S{O_4}}} = \(\frac{{15\% .200}}{{100\% }} = 30(gam)\)

Vậy khối lượng H₂SO₄ có trong 200 gam dung dịch là 30 gam.

Hòa tan 20 gam đường vào nước được dung dịch nước đường có nồng độ là 10%

a. Tính khối lượng dung dịch nước đường thu được?

b. Tính khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế?

Hướng dẫn giải

Đề bài cho khối lượng chất tan là 20 gam đường và nồng độ phần trăm của dung dịch C% = 10%.

a. Vận dụng công thức tính khối lượng dung dịch ta có:

\({m_{dd}} = \(\frac{{20.100\% }}{{10\% }} = 200(gam)\)

b. Các em lưu ý tới công thức tính khối lượng dung dịch là mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan

Có khối lượng chất tan (20gam đường), có khối lượng dung dịch vừa tính ở câu a (200 gam dung dịch). Như vậy ta suy ra được khối lượng dung môi (nước)

mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan ⇒ mdung môi = mdung dịch - mchất tan = 200 - 20 = 180 (gam)

Vậy khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế là 180 gam.

Câu 1: Dung dich NaOH 4M (D = 1,43 g/ml). Tính C%?

Câu 2: Hòa tan 40 g đường với nước được dung dịch đường 20%. Tính khối lượng dung dịch đường thu được?

Câu 3: Hòa tan 50 g đường với nước được dung dịch đường 10%. Tính khối lượng nước cần chop ha chế dung dịch?

Câu 4: Ở 40⁰C, độ tan của K2SO4 là 15. Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch K2SO4 bão hoà ở nhiệt độ này?

Câu 1: Số mol trong 400 ml NaOH 6M là

A. 1,2 mol

B. 2,4 mol

C. 1,5 mol

D. 4 mol

Câu 2: Hòa tan 300 ml Ba(OH)₂ 0,4M. Tính khối lượng cuả Ba(OH)₂

A. 20,52 gam

B. 2,052 gam

C. 4,75 gam

D. 9,474 gam

Câu 3: Hòa tan CuSO₄ 40% trong 90 g dung dịch. Số mol cần tìm là

A. 0,225 mol

B. 0,22 mol

C. 0,25 mol

D. 0,252 mol

Câu 4: Tính nồng độ mol của 456 ml Na₂CO₃ 10,6 gam

A. 0,32 M

B. 0,129 M

C. 0,2 M

D. 0,219 M

Câu 5: Dung dich HCl 25% (D = 1,198 g/ml). Tính C_M

A. 8M

B. 8,2M

C. 7,9M

D. 6,5M

Sau bài học cần nắm:

• Nồng độ phần trăm của dung dịch
• Nồng độ mol của dung dịch