Giải bài tập SGK Hóa 11 Bài 24: Luyện tập Hợp chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo

Chất nào sau đây là hiđrocacbon? Là dẫn xuất của hiđrocacbon?

a) CH₂O 

b)C₂H₅Br

c) CH₂O₂ 

d) C₆H₅Br 

e) C₆H₆

g) CH₃COOH.

Phương pháp giải

Ghi nhớ: hidrocacbon là hợp chất chỉ chứa 2 nguyên tố là C và H

Dẫn xuất của hidrocacbon là hợp chất ngoài nguyên tố C, H ra còn có các nguyên tố khác như O, Cl...

Hướng dẫn giải

Hiđrocacbon: C6H6

Các chất là dẫn xuất của hiđrocacbon: CH₂O, C₂H₅Br, CH₂O₂, C₆H₅Br, CH₃COOH.

Từ ơogenol (trong tinh dầu hương nhu) điều chế được metylơgenol (M = 178 g/mol) là chất dẫn dụ côn trùng. Kết quả phân tích nguyên tố của metylơgenol cho thấy: %C = 74,16%; %H = 7,86%, còn lại là oxi.

Lập công thức đơn giản nhất, công thức phân tử của metylơgenol.

Phương pháp giải

Xác định thành phần % các nguyên tố trong metylơgenol.

%C, %H (đã biết) → %O = 100% - (%C + %H)

Gọi CTPT là C_xH_yO_z    (x, y, z nguyên dương)

\(x:y:z = \frac{{\% C}}{{12}}:\frac{{\% H}}{1}:\frac{{\% O}}{{16}}\)

→ công thức ĐGN

Có phân tử khối của ơgenol(M = 178 g/mol) → CTPT của ơgenol

Hướng dẫn giải

Xác định thành phần % các nguyên tố trong metylơgenol.

%C, %H (đã biết) ⇒ %O = 100% - (%C + %H) ⇒ CTPT là C_xH_yO_z     

\(\begin{array}{l}
x:y:z = \frac{{\% C}}{{12,0}}:\frac{{\% H}}{{1,0}}:\frac{{\% O}}{{16,0}}\\
 = \frac{{74,16}}{{12}}:\frac{{7,86}}{{12}}:\frac{{17,98}}{{16}}
\end{array}\)

x : y : z = 6,18 : 7,86 : 1,12 = 5.5 : 7 : 1 = 11 : 14 : 2

⇒ CTĐGN: C₁₁H₁₄O₂.

⇒ CTPT có dạng: (C₁₁H₁₄O₂)_n

Lập CTPT của metylơgenol. 178n = 178 ⇒ n = 1

Vậy CTPT của metylơgenol là C₁₁H₁₄O₂.

Viết công thức cấu tạo của các chất có công thức phân tử sau: CH₂Cl₂ (một chất), C₂H₄O₂ (ba chất), C₂H₄Cl₂ (hai chất)?

Phương pháp giải

Để giải bài tập này cần nắm vững kiến thức cơ bản về hợp chất hữu cơ cũng như các viết công thức phân tử

Hướng dẫn giải

CTCT của các chất:

CH₂Cl₂: Сl-СН₂-Cl

C₂H₄O₂: CH₃-COOH; HO-CH₂-CHO; H-COO-CH₃

C₂H₄Cl₂: CH₃-CHCl₂; Сl-СН₂-CH₂-Cl 

Chất X có công thức phân tử C₆H₁₀O₄. Công thức nào sau đây là công thức đơn giản nhất của X?

A. C₃H₅O₂

B. C₆H₁₀O₄

C. C₃H₁₀O₂

D. C₁₂H₂₀O₈

Phương pháp giải

Tìm công thức đơn giản nhất, ta tìm ước chung lớn nhất của số nguyên tử C, H, O 

Tức ƯCLN (6,10,4)

Hướng dẫn giải

CTĐGN của X là: C₃H₅O₂ (công thức A).

Hãy viết công thức cấu tạo có thể có của các đồng đẳng của ancol etylic có công thức phân tử C₃H₈O và C₄H₁₀O.

Phương pháp giải

Đồng phân về mạch cacbon ( mạch thẳng và mạch phân nhánh)

Đồng phân về vị trí nhóm -OH

Hướng dẫn giải

CTCT của C₃H₈O: CH₃-CH₂-CH₂-OH; CH₃-CH(CH₃)-OH

CTCT của C₄H₁₀O: CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-OH; CH₃-CH(OH)-CH₂-CH₃ 

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-ОН; CH₃-C(CH₃)₂OH

Cho các chất sau: C₃H₇-OH, C₄H₉-OH, CH₃-O-C₂H₅, C₂H₅-O-C₂H₅. Những cặp chất nào có thể là đồng đẳng hoặc đổng phân của nhau?

Phương pháp giải

Ghi nhớ:

Đồng đẳng là các chất có PTK hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH₂  ( hơn kém nhau k lần 14 đơn vị)

Đồng phân là các chất có cùng công thức phân tử

Hướng dẫn giải

Các cặp chất là đổng đẳng của nhau:

C₃H₇OH và C₄H₉OH; CH₃-О-C₂H₅ và C₂H₃-О-C₂H₅

Các cặp chất là đồng phân của nhau:

CH₃-O-C₂H₅ và C₃H₇OH; C₂H₅-O-C₂H₅ và C₄H₉OH. 

Các phản ứng sau đây thuộc loại phản ứng nào (phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách)?

a) C₂H₆ + Cl₂ → C₂H₅Cl + HCl

b) C₄H₈ + H₂O → C₄H₁₀O

c) C₂H₅Cl → C₂H₄ + HCl

d) 2C₂H₅OH → C₂H₅OC₂H₅ + H₂O

Phương pháp giải

Ghi nhớ thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách → từ đó nhận biết được các phản ứng hóa học thuộc loại nào để phân loại

Hướng dẫn giải

Phản ứng thế: a)

Phản ứng cộng: b)

Phản ứng tách: c); d)

Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra trong các trường hợp sau và cho biết các phản ứng đó thuộc loại phản ứng nào (phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách).

a) Etilen tác dụng với hiđro có Ni làm xúc tác và đun nóng.

b) Đun nóng axetilen ở 600°C với bột than làm xúc tác thu được benzen.

c) Dung dịch ancol etylic để lâu ngoài không khí chuyển thành dung dịch axit axetic (giấm ăn).

Phương pháp giải

Ghi nhớ thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách → từ đó nhận biết được các phản ứng hóa học thuộc loại nào để phân loại

Hướng dẫn giải

а) C₂H₄ + H₂ → C₂H₆ (Phản ứng cộng)

b) 3C₂H₂  → C₆H₆ (Phản ứng cộng)

c) C₂H₅OH + O_2(kk)   → CH₃COOH + H₂O