Giải bài tập SGK Hóa 11 Bài 32: Ankin

a) Viết công thức cấu tạo và gọi tên các ankin có công thức C₄H₆ và C₅H₈.

b) Viết công thức cấu tạo của các ankin có tên sau: pent-2-in; 3-metylpent-1-in; 2,5-đimetylhex-3-in

Phương pháp giải

a) Viết các đồng phân của ankin 

+ Đồng phân mạch cacbon ( mạch nhánh và mạch không phân nhánh)

+ Vị trí liên kết ba

Đọc tên: Tên ankin = số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + số chỉ vị trí liên kết ba +in

b) Từ cách đọc tên dịch ra công thức cấu tạo tương ứng.

Hướng dẫn giải

a) Các CTCT của ankin có CTPT C₄H₆ là

CH≡C-CH₂-CH₃: But - 1-in

CH₃-C≡C-CH₃: But - 2 – in

Các CTCT của ankin có CTPT C₅H₈ là:

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃: Pent-1-in

CH₃-C≡C-CH₂-CH₃: Pen-2-in

CH≡C-CH(CH₃)-CH₃: 3-metylbut-1-in

b) Pen – 2 –in: CH₃-C≡C-CH₂-CH₃

3-metylpent-1-in: CH≡C-CH(CH₃)-CH₃

2,5-đimetylhex-3-in: CH₃-C(CH₃)-CH≡C-CH(CH₃)-CH₃

Viết phương trình hóa học của phản ứng giữa propin và các chất sau:

a) Hidro có xúc tác Pd/PbCO₃

b) Dung dịch brom (dư)

c) Dung dịch bạc nitrat trong amoniac

d) Hidro clorua có xúc tác HgCl₂

Phương pháp giải

a) chỉ cộng H₂ theo tỉ lệ 1: 1 tạo ra anken

b) cộng Br₂ theo tỉ lệ 1: 2

c) phản ứng đặc trưng của ank -1-in => thế H đầu mạch bằng nguyên tử Ag

d) cộng HCl theo tỉ lệ 1: 1 và tuân theo quy tắc cộng maccopnhicop ( cộng Cl vào C bậc cao cho sản phẩm chính)

Hướng dẫn giải

a. CH ≡ C - CH₃ + H₂ -^Pb/PbCO₃, t^o→ CH₂ = CH - CH₃

b. CH ≡ C - CH₃ + 2Br₂ → CHBr₂ - CBr₂ - CH₃ dd(dư)

c. CH ≡ C - CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → AgC ≡ C - CH₃ + NH₄NO₃

d. CH ≡ C - CH₃ + HCl → CH₂ = CCl - CH₃

Trình bày phương pháp hóa học:

a) Phân biệt axetilen với etilen.

b) Phân biệt ba bình không dán nhãn chứa mỗi khí không màu sau: metan, etilen, axetilen.

Phương pháp giải

a) Dựa vào tính chất hóa học khác nhau của 2 chất để phân biệt

Gợi ý: dùng dung dịch AgNO₃

b) Dùng dung dịch AgNO₃ , dung dịch nước brom

Hướng dẫn giải

a) Cho tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư, chất nào tạo kết tủa thì đó là axetilen, chất nào không tạo kết tủa thì là etilen.

Phương trình phản ứng:

CH ≡CH + 2AgNO₃ + 2NH₃ → AgC≡CAg↓ +2NH₄NO₃

b) Lấy từ 3 bình các mẫu nhỏ để phân biệt.

- Lần lượt dẫn các mẫu khí qua dung dịch AgNO₃/NH₃, mẫu nào làm dung dịch xuất hiện kết tủa thì đó là axetilen

CH ≡CH + 2AgNO₃ + 2NH₃ → AgC≡CAg↓ +2NH₄NO₃

- Lần lượt dẫn 2 mẫu khí còn lại qua dung dịch brom, mẫu khí nào làm nhạt màu nước brom là etilen.

CH₂=CH₂ + Br₂ → BrCH₂=CH₂Br

- Mẫu còn lại là metan.

Cho các chất sau: metan,etilen, but-2-in và axetilen. Kết luận nào sau đây là đúng?

A. Cả 4 chất đều có khả năng làm mất màu dung dịch brom.

B. Có 2 chất tạo kết tủa với dung dịch bạc nitrat trong amoniac.

C. Có ba chất có khả năng làm mất màu dung dịch Brom.

D. Không có chất nào làm nhạt màu dung dịch kali pemangalat.

Phương pháp giải

Chất nào trong phân tử có liên kết π thì sẽ làm mất màu dung dịch nước brom

Hướng dẫn giải

A. Sai vì metan không làm mất màu dung dịch nước brom

B. Sai vì chỉ có axetilen tạo được kết tủa với dd AgNO₃ trong NH₃ 

C. Đúng. 3 chất đó là etilen, but-2-in và axetilen

D. Sai, có 3 chất làm nhạt màu dung dịch kali pemanganat là etilen, but-2-in và axetilen

PTHH:

CH₂=CH₂ +Br₂→CH₂Br-CH₂Br

CH₃-C≡C-CH₃ + 2Br₂→CH₃-CBr₂-CBr₂ –CH₃

CH≡CH + 2Br₂→CHBr₂ -CHBr₂

Dẫn 3,36 lít khí hỗn hợp A gồm propin và etilen đi vào một lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃ thấy còn 0,840 lít khí thoát ra và có m gam kết tủa. Các thể tích khí đo ở đktc?

a) Tính phần trăm thể tích etilen trong A.

b) Tính m.

Phương pháp giải

a) Chỉ có axetilen tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ còn etilen thì không tác dụng => khí thoát ra là khí etilen V = 0,84 (lít)

\( \to \% {V_{{C_2}{H_4}}} = \frac{{{V_{{C_2}{H_4}}}}}{{{V_{hh}}}}.100\%  = ?\)

b) Tính mol của C₃H₄

Viết PTHH xảy ra, tính số mol AgC≡C-CH₃↓ theo số mol của C₃H₄

CH ≡C-CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → AgC≡C-CH₃↓ +NH₄NO₃

Hướng dẫn giải

a) Chỉ có axetilen tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ còn etilen thì không tác dụng => khí thoát ra là khí etilen V = 0,84 (lít)

\(\% {V_{{C_2}{H_4}}} = \frac{{{V_{{C_2}{H_4}}}}}{{{V_{hh}}}}.100\%  = \frac{{0,84}}{{3,36}}.100\%  = 25\% {\rm{ }}\)

b) \({n_{{C_3}{H_4}}} = \dfrac{{3,36 - 0,84}}{{22.4}} = 0,1125\,(mol)\)

CH ≡C-CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → AgC≡C-CH₃↓ +NH₄NO₃

0,1125                                     → 0,1125             (mol)

m↓ = 0,1125.147=16,5375 (g)

Trong số các ankin có công thức phân tử C₅H₈ có mấy chất tác dụng được với dung dịch AgNO₃ trong NH₃:

A. 1 chất.

B. 2 chất.

C. 3 chất.

D. 4 chất.

Phương pháp giải

Viết tất cả các đồng phân của ankin có công thức phân tử 

Xem có bao nhiêu các ankin có liên kết ba đầu mạch thì sẽ tác dụng được với dd AgNO₃ trong NH₃

Hướng dẫn giải

Công thức phân tử C₅H₈ có 3 đồng phân ankin

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃   (1)

CH₃-C≡C-CH₂-CH₃   (2)

CH≡C-CH(CH₃)-CH₃   (3)

Công thức (1) và (3) có liên kết ba đầu mạch nên có phản ứng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + AgNO₃ + NH₃ → CAg≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + NH₄NO₃

CH≡C-CH(CH₃)-CH₃ + AgNO₃ + NH₃  →  CAg=C(CH₃)-CH₂-CH₂-CH₃ + NH₄NO₃

→ có 2 chất

Đáp án B