Soạn bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng Ngữ văn 10 đầy đủ

Nhận xét những mối quan hệ trong bài thơ:

- Thoáng nhìn, dường như bài thơ Lí Bạch hoàn toàn là tả cảnh thiên nhiên. Thế nhưng nếu nhìn nhận kĩ hơn thì ta thấy trong cảnh vẫn hiện lên đằm thắm cái tình. Sở dĩ có điều ấy là vì bài thơ có một sợi dây liên tưởng được tạo nên bởi những hình ảnh và những mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

- Tác giả đã tái hiện khung cảnh thiên nhiên bằng nghệ thuật đặc sắc cùng những mối quan hệ đa chiều. Mối quan hệ không gian được tạo lập bởi ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc (một thắng cảnh nổi tiếng, biểu tượng cho sự chia li) - thành Dương Châu (nơi bạn nhà thơ sắp đến - một thắng cảnh đô hội phồn hoa). Ở giữa hai địa danh ấy là dòng Trường Giang rộng mênh mông và xa hun hút. Vậy nên dù Lí Bạch có tiễn bạn đến chốn phồn hoa thì buổi chia tay ấy cũng đâu có giấu được nỗi buồn. Lầu Hoàng Hạc đã gợi buồn, khoảng cách giữa mình với nơi bạn đến còn gợi buồn hơn.

- Bên cạnh mối quan hệ thời gian, còn có mối quan hệ đặc biệt được tái hiện bằng thời gian. Tháng ba - mùa hoa khói. Đó là vào lúc "xuân vừa chín", sông Trường Giang nhộn nhịp hoa khói mùa xuân (hoa khói cũng tượng trưng cho sự phồn hoa của Dương Châu - nơi Mạnh Hạo Nhiên sắp đến). Cảnh vào lúc ấy tuy có gợi lên một chút nhộn nhịp nhưng vẫn không át được nỗi buồn lúc chia li.

- Để khắc họa những mối quan hệ liên quan đến sự vận động của con người, tác giả chỉ dành giới thiệu qua hai chữ "cố nhân". Thế nhưng chỉ với hai chữ đó, tự nó đã gợi ra mối quan hệ gắn bó thân thiết từ lâu giữa bạn với nhà thơ.

- Có thể nhận thấy tâm trạng bồi hồi, xúc động, luyến tiếc khi tiễn bạn của tác giả trong hai câu thơ đầu tiên. Bạn xuôi dòng Trường Giang về Dương Châu là nơi phồn hoa đô hội, người ở lại cảm thấy lẻ loi, cô đơn. Cuộc chia tay diễn ra bên bờ sông, nhưng nhà thơ lại chọn nơi điểm cao để vọng theo bạn. Lên cao để nhìn xa, để nhìn theo bạn. Nỗi lưu luyến, nỗi buồn biệt li như cùng mở ra trong không gian mênh mông. Đó chính là điểm hai câu trên với hai câu dưới để thành một chỉnh thể nghệ thuật hoàn chỉnh.

Lí Bạch chỉ thấy cánh buồm lẻ loi của cố nhân vì:

- Tác giả đã tiễn bạn đi, tác giả thấy cô đơn khi mất đi một cố nhân, một người bạn tri kỷ.

- Đứng trước cảnh sông nước tác giả thấy đơn độc, nhỏ bé trước vũ trụ mênh mông, bao la. Tấm lòng định hướng cho đôi mắt dõi theo cho tới khi bóng bạn khuất dần.

- Chúng ta có thể nhận thấy con sông mà tác giử đang đứng lặng trên lầu Hoàng Hạc nhìn theo chính là con sông Trường Giang, con sông này được xem là huyết mạch giao thông chính của miền nam Trung Quốc. Mùa xuân trên song Trường Giang có nhiều thuyền bè xuôi ngược nhưng Lí Bạch chỉ thấy “cánh buồm lẻ loi” của “cố nhân”. Ông nhìn theo chiếc thuyền mang người bạn đi xa cho đến khi nó nhỏ dần rồi biến mất. Có thể thấy người bạn này quan trọng với ông biết bao. Dù người đã đi rồi mà người tiễn ở lại vẫn thấy lưu luyến, bịn rịn.

Cảm nhận tâm tình của thi nhân như sau:

- Tác giả đưa tiễn người bạn của mình nhưng người bạn đã đi khuất bóng, còn tác giả là người đưa tiễn vẫn đứng lặng trên lầu Hoàng Hạc. Người đưa tiễn nán lại, kéo dài thời gian, điều đó thể hiện sự lưu luyến của tác giả.

- Sau khi tiễn bạn đi rồi, tác giả vẫn cố đứng lại trên lầu Hoàng Hạc nhìn cánh buồm mất khuất. Lý Bạch không nhắc tới tình bạn nhưng qua thơ ta thấy chan chứa tình cảm bạn bè, tri kỉ.

Nhận xét “ý tại ngôn ngoại” có trong bài thơ:

- Bài thơ không diễn tả sâu sắc nhiều về tình cảm bạn bè thân thiết nhưng với “ý tại ngôn ngoại” thể hiện trong bài thơ toàn gợi cảnh, không lời nào nói về tình nhưng tình bạn cao quý vẫn đầy ắp trong bài thơ.

- Khi tiễn biệt bạn tác giả mang một tâm trạng đầy mối sầu. Đó là nỗi buồn cô đơn, nỗi buồn tống biệt (tiễn biệt) và ức hữu (thương nhớ) trong biệt li =>Tình bạn đẹp và cảm động.

- Cấu trúc bài thơ là cấu trúc lấy ngoại cảnh để biểu hiện nội tâm, ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm, hàm xúc.

Vị trí và ý nghĩa của tình bạn:

- Vai trò và vị trí tình bạn trong đời sống: Tình bạn có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của mỗi người.

- Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách, giúp ta trưởng thành

- Bạn bè sẽ luôn tin tưởng ta, động viên ta tiếp tục theo đuổi ước mơ, đam mê của mình.

- Tình bạn tạo nên sức mạnh tinh thần để vui sống, cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và sát cánh cùng nhau vượt qua nghịch cảnh.

- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành => Tạo nên tình bạn bền vững.

 - Luôn được thể hiện thành công trong thơ Đường mà bài thơ này có tính chất tiêu biểu. Trong cuộc sống hôm nay, tình bạn vẫn có ý nghĩa quan trọng, động viên con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Bài thơ có ý nghĩa giáo dục trong mọi thời đại.