Hoá học 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất - Phân tử

a. Đơn chất là gì?

⇒ Định nghĩa: Đơn chất do 1 nguyên tố hoá học cấu tạo nên.

- Đơn chất kim loại: Dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim.

- Đơn chất phi kim: Không dẫn điện, dẫn nhiệt, không có ánh kim.

*Kết luận: Đơn chất do 1 Nguyên tố hóa học cấu tạo nên. Gồm 2 loại đơn chất :

- Kim loại.

- Phi kim.

b. Đặc điểm cấu tạo 

- Đơn chất Kim loại: Nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

- Đơn chất Phi kim: Nguyên tử liên kết với nhau theo một số nhất định (Thường là 2).

a. Hợp chất là gì?

- Định nghĩa: Hợp chất là những chất tạo nên từ 2 Nguyên tố hóa học trở lên.

- Hợp chất gồm:

+ Hợp chất vô cơ: H₂O, NaOH, NaCl, H₂SO₄...

+ Hợp chất hữu cơ: CH₄ (Mêtan), C₁₂H₂₂O₁₁ (đường), C₂H₂ (Axetilen), C₂H₄ (Etilen)...

b. Đặc điểm cấu tạo

- Trong hợp chất: Nguyên tố liên kết với nhau theo một tỷ lệ và một thứ tự nhất định

a. Định nghĩa

Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất.

b. Phân tử khối

- Phân tử khối là khối lượng của một phân tử tính bằng đơn vị Cacbon.

- Mỗi mẫu chất là một tập hợp vô cùng lớn những hạt nguyên tử hay phân tử .

- Tuỳ điều kiện môĩ chất có thể ở 3 trạng thái: rắn, lỏng, khí.ở trạng thái khí các hạt cách xa nhau.

Quan sát mô hình tượng trưng các mẫu chất hình 1.25 và hoàn thành bảng sau

Hướng dẫn giải

Dựa vào hình bên, hãy cho biết phát biểu sau đây là đúng. Nước và amoniac:

A. Đều là đơn chất

B. Đều chứa nguyên tử hiđro

C. Đều chứa những nguyên tử cùng loại.

D. Đều có 3 nguyên tử trong phân tử.

Hướng dẫn giải

H₂O và NH₃ đều là hợp chất nên phát biểu A sai.

H₂O và NH₃ đều chứa nguyên tử hiđro nên phát biểu B đúng.

H₂O chứa H và O là những nguyên tử khác loại, NH₃ chứa H và N là những nguyên tử khác loại nên phát biểu C sai.

H₂O có 3 nguyên tử trong phân tử, NH₃ có 4 nguyên tử trong phân tử nên phát biểu D sai.

Chọn B

Dựa vào sự phân bố phân tử khi chất ở trạng thái khác nhau hãy giải thích vì sao:

a) Nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.

b) Một mililít nước lỏng khi chuyển sang thể hơi lại chiếm một thể tích khoảng 1300 ml (ở nhiệt độ thường).

Hướng dẫn giải

a) Khi nước ở trạng thái lỏng, các phân tử nước ở gần sát nhau và chuyển động trượt lên nhau nên nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.

b) Tuy số lượng phân tử nước như nhau nhưng nước ở thể hơi có thể tích rất lớn so với khi ở thể lỏng. Nguyên nhân là do sự phân bố của các phân tử: ở thể lỏng các phân tử nước ở ngay sát nhau, chuyển động trượt lên nhau; ở thể hơi thì các phân tử nước ở rất xa nhau, chuyển động nhanh và về nhiều phía khác nhau.

Câu 1: So sánh đơn chất và hợp chất?

Câu 2: Tính phân tử khối của các chất sau đây: HCl, SO₂, NaCl, KOH?

Câu 3: Em hãy chọn những chất cho sẵn để điền vào chỗ trống những câu sau đây:

1..............................là thành phần chính của than.

2. Trang sức đắt tiền được làm từ ............................

3. Dây điện thường được làm từ ……….. được bọc một lớp chất dẻo.

4. Không khí gồm nhiều chất khí, trong đó ...................chiếm 20% về thể tích.

Những chất chúng ta vừa nhắc ở trên: kim loại đồng, kim loại vàng, khí oxi, cacbon được gọi là đơn chất. Vậy đơn chất là gì?

Câu 4: Mô hình phân tử nào của đơn chất?

Câu 1: Nói như sau có đúng không ( có thể chọn nhiều đáp án)

A. Phân tử nước gồm nguyên tố hidro và oxi

B. Clo là kim loại

C. NH₃ hợp chất không mùi, không màu

D. Than chì được cấu tạo tạo từ nguyên tố C

Câu 2: Phân loại hợp chất vô cơ và hữu cơ: NH₃, CH₃COONa, P₂O₅, CuSO₄, C₆H₁₂O₆, than chì

A. Vô cơ: NH₃, P₂O₅, Than chì

Hữu cơ: CH₃COONa, C₆H₁₂O₆

B. Vô cơ: CuSO₄, NH₃

Hữu cơ: P₂O₅

C. Vô cơ: than chì, CuSO₄, NH₃, P₂O₅

Hữu cơ: còn lại

D. Không có đáp án đúng

Câu 3: Tính phân tử khối của CH₄ và H₂O

A. CH₄=16 đvC, H₂O=18 đvC

B. CH₄=15 đvC, H₂O=17 đvC

C. CH₄=H₂O=18 đvC

D. Không tính được phân tử khối

Câu 4: Chọn đáp án sai:

A. Cacbon dioxit được cấu tạo từ 1 nguyên tố C và 2 nguyên tố O

B. Nước là hợp chất

C. Muối ăn không có thành phần clo

D. Có 2 loại hợp chất là vô cơ và hữu cơ

Câu 5: Phân tử khối của Cu gấp mấy lần phân tử khối Hidro

A. 4 lần

B. 2 lần

C. 32 lần

D. 62 lần

Sau khi học bài này các em nắm được:

• Đơn chất là những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.
• Hợp chất là những chất được cấu tạo từ hai nguyên tố hóa học trở lên.